Bầu Đức: “Tôi không có bằng Đại học nhưng 10 nghìn cử nhân làm việc cho tôi”

Ông Đoàn Nguyên Đức, Chủ tịch Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai chia sẻ: “Đại học không phải là tất cả, không phải có bằng đại học mới làm được việc lớn. Đại học chỉ là kiến thức nền, kiến thức cơ bản, nó có ý nghĩa với thầy giáo, giáo sư, nhà khoa học, bác sỹ,… còn trong kinh doanh thì hoàn toàn không lệ thuộc…”.

Bầu Đức: “Đại học học 5 năm còn tôi học trường đời 35 năm”

Cách đây vài năm, chuyện các doanh nhân Việt như ông Đoàn Nguyên Đức – Chủ tịch Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai, ông Lê Phước Vũ – Chủ tịch Tập đoàn Hoa Sen, ông Dương Ngọc Minh – Chủ tịch Thủy sản Hùng Vương, không bằng đại học vẫn quản lý công ty nghìn tỷ lên sàn chứng khoán khiến nhiều người ngạc nhiên.

Tuy nhiên, theo ông Đoàn Nguyên Đức (thường được gọi là bầu Đức): “Rất nhiều người trên thế giới như thế chứ không riêng gì ở Việt Nam. Thậm chí, ở Việt Nam, không chỉ có 3 người quản lý công ty lên sàn chứng khoán đâu mà tôi tin có không dưới 100 người thành đạt mà không bằng đại học”.

Thực vậy, hiện trên thế giới hiện nay, có nhiều tỷ phú nắm trong tay những khối tài sản khổng lồ trị giá hàng tỷ USD nhưng lại chưa từng nhận tấm bằng Đại học. Điển hình như huyền thoại Steve Jobs với những đóng góp trong làng công nghệ của “gã khổng lồ” Apple được cả thế giới công nhận. Steve Jobs đã tốt nghiệp trường trung học Homestead năm 1972 nhưng ông lại rời khỏi trường Đại học Reed – một trường mỹ thuật hàng đầu của Mỹ chỉ bởi lý do cha mẹ ông không có đủ tiền để đóng học phí. 

Michael Dell – nhà sáng lập của hãng máy tính Dell hàng đầu thế giới được biết đến với khối tài sản khổng lồ trị giá 20 tỷ USD từng học tại trường Đại học Texas nhưng nhanh chóng bỏ học. Hay Richard Branson – nhà sáng lập Virgin Atlantic Airways, Virgin Records, Virgin Mobile với khối tài sản khoảng 5 tỷ USD đã bỏ học từ khi mới 16 tuổi. Không những  vậy, Richard Branson còn bị mắc chứng khó đọc và có kết quả học tập cực kỳ kém.

Chủ tịch Hoàng Anh Gia Lai cho hay: “Tôi không có bằng đại học là đúng nhưng người ta tưởng tôi không học là hiểu lầm. Ở trường đại học, các bạn chỉ học có 5 năm còn tụi tôi học trường đời tới 35 năm rồi”. Theo ông Đức, dù là kiến thức trong trường hay kiến thức ngoài đời, nếu không tận dụng, không tận thu thì “cũng vứt đi hết”.

Vào năm 2008, Đoàn Nguyên Đức được xem là người Việt Nam đầu tiên sở hữu máy bay riêng. Với khối tài sản lớn thứ 5 trên sàn chứng khoán Việt, từ những kinh nghiệm thực tế trong sự nghiệp kinh doanh, ông Đức khẳng định rằng: “Đừng bao giờ ngộ nhận học đại học là có tất cả”. 

Ông đúc kết rằng: “Đại học không phải là tất cả, không phải có bằng đại học mới làm được việc lớn. Đại học chỉ là kiến thức nền, kiến thức cơ bản, nó có ý nghĩa với thầy giáo, giáo sư, nhà khoa học, bác sỹ,… còn trong kinh doanh thì hoàn toàn không lệ thuộc”. 

“Hiện nay, tôi biết có nhiều bạn trẻ sở hữu tấm bằng đại học nghĩ mình hơn người khác nhưng điều đó là sai lầm lớn. Bởi ra đời còn nhiều yếu tố, học đại học chưa phải là làm ngay được”, ông Đức nhận xét.

Bầu Đức từng thi trượt đại học nhiều lần

Năm 1982, khi vừa tròn 20 tuổi, bầu Đức tốt nghiệp cấp 3. Ông khăn gói lên TP. HCM thi đại học nhưng bị trượt. Không nản lòng, bầu Đức tiếp tục vừa làm vừa học đại học, nhưng tới lần thi thứ 4, ông vẫn không đỗ.

Bước ngoặt để Đoàn Nguyên Đức trở thành thương gia là khi ông 22 tuổi, sau 4 lần thi đại học không thành, ông nhận ra rằng, có nhiều con đường để dẫn đến thành công. Bầu Đức đã chọn con đường khởi nghiệp riêng không qua trường học mà bằng trường đời. Ông đã làm đủ mọi nghề để nuôi sống bản thân và tích góp kinh nghiệm.

Sau một thời gian làm thuê, năm 1990, ông mở một phân xưởng nhỏ có tên Xí nghiệp tư nhân Hoàng Anh chuyên đóng bàn ghế cho học sinh tại quê nhà. Sau đó, ông mở rộng hoạt động kinh doanh sang sản xuất đồ nội thất rồi nhiều lĩnh vực khác để hình thành nên tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai ngày hôm nay. 

“Và tôi hiểu rằng trường đại học của tôi chính là đường đời. Đôi khi tôi tự hỏi, nếu không có tuổi thơ cơ cực, và thất bại trong con đường học vấn, chắc gì, tôi đã có ngày hôm nay”, ông Đức nói.

HAGL luôn mở rộng cửa cho những ai “không có bằng đại học”

Trên thế giới, nhiều tỷ phú như Bill Gates hay Mark Zuckerberg sẵn sàng từ bỏ giấc mơ đại học để khởi nghiệp. Và họ đã thành công rực rỡ. Ở Việt Nam, ông Đoàn Nguyên Đức (bầu Đức) – Chủ tịch Hội đồng Quản trị Hoàng Anh Gia Lai (HAGL) không có được may mắn như vậy. Bầu Đức chưa có 1 ngày nào ngồi trên ghế nhà trường dù nỗ lực thi đại học tới 3 lần.

Có lẽ chính vì vậy, bầu Đức đồng cảm với những người thiếu may mắn như mình nên HAGL không quá câu nệ chuyện bằng cấp. Những ai thiếu mảnh giấy nho nhỏ này vẫn có cơ hội bước chân vào tập đoàn lớn nhất nhì Việt Nam. Đây là điều khá đặc biệt, vì ở Việt Nam, bằng cấp vốn rất được coi trọng.

Lý do HALG sẵn sàng đón nhận người không bằng cấp rất đơn giản. Trong khi luôn đánh giá cao bằng đại học, bầu Đức cũng tâm niệm: Đại học không phải là tất cả. Mặc dù không có bằng đại học, nhưng bầu Đức cho biết, ông không bao giờ tự ti về điều này.

“Bạn bè tôi rất đông, hồi lớp 12 ra trường 40-50 người, trong đó đỗ đại học hơn 30 người, sau 20 năm gặp nhau, tất cả đều như nhau, không ai hơn ai. Mỗi người mỗi việc, ai cũng đều có quyền thành đạt ở lĩnh vực chuyên môn của mình, đừng bao giờ nghĩ không học là không thành đạt” – ông Đoàn Nguyên Đức nhấn mạnh.Ông Đoàn Nguyên Đức.

Ông khẳng định: “Đại học không phải tất cả, không phải có bằng đại học mới làm được việc lớn. Đại học chỉ là kiến thức nền, kiến thức cơ bản, nó có ý nghĩa với thầy giáo, giáo sư, nhà khoa học, bác sĩ…, còn trong kinh doanh thì hoàn toàn không lệ thuộc”.

Với quan niệm này của bầu Đức, HALG rất rộng cửa cho những ai thiếu bằng cấp. Trong năm 2012, khi tổng lượng nhân sự của HAGL trên 20.000 người thì trong tay bầu Đức có khoảng 6.000 nhân viên có bằng đại học.

Nhưng theo đánh giá của bầu Đức, trong số 6.000 người này, có rất nhiều người không làm được việc, không phải ai cũng thành đạt. Bên cạnh đó có những người không bằng đại học vẫn giữ những vị trí rất quan trọng, chủ chốt trong tập đoàn. Thậm chí, một kế toán trưởng của công ty đi lên từ con số 0 trong nghề vì anh chỉ có bằng… sư phạm.

Cách tuyển dụng của HAGL cũng khá khác người. Những ai muốn làm việc tại tập đoàn này, đừng mong mua báo rao vặt chờ ngày HAGL đăng tin tuyển dụng. HAGL không bao giờ làm điều đó. Khi cần người, HAGL sẽ thông báo cho cán bộ công nhân viên của mình biết để truyền thông điệp cho người nhà, anh em, bạn bè. Người có nhu cầu xin việc sẽ tự nộp hồ sơ để đến phỏng vấn.

Bầu Đức: Không bằng không có nghĩa không học

HAGL sẵn sàng chấp nhận những người chưa có bằng cấp vào công ty nhưng không chấp nhận những người không có nỗ lực học hỏi và vươn lên. Bản thân bầu Đức là ông chủ nhưng ông cũng phải tự học hỏi rất nhiều trên “trường đời”.

Bầu Đức chia sẻ: “Tôi không có bằng đại học là đúng nhưng người ta tưởng tôi không học là hiểu lầm. Ở trường đại học, các bạn chỉ học có 5 năm còn tụi tôi học trường đời tới 35 năm rồi”.

Các cán bộ cấp cao ở HALG cũng thấm nhuần tư tưởng của bầu Đức nên ai cũng trong trạng thái “vừa học vừa làm”. Bầu Đức tiết lộ một kế toán trưởng được đánh giá cao của HALG có khởi điểm là sinh viên Đại học Sư phạm. Vì không xin được việc ở Hà Nội, người này phải lên Gia Lai đầu quân cho HAGL.

Vị kế toán trưởng này đã cố gắng học thêm ngoại ngữ, trau dồi kiến thức và trở thành cán bộ cấp cao. Nhờ sự quyết tâm cao và lòng say nghề nhưng rất khiêm nhường, anh này đã được bầu Đức cử đi đào tạo thêm ở nước ngoài 4 năm, sau đó đề bạt làm đại diện chi nhánh tập đoàn tại Singapore.

“Trường hợp cán bộ này không phải hiếm ở Hoàng Anh Gia Lai” – Bầu Đức khẳng định.

Vì đề cao tinh thần học hỏi nên trong báo cáo thường niên 2014, ngay trong phần đầu tiên giới thiệu về nhân sự, HAGL khẳng định: “Trải qua 21 năm hình thành và phát triển, đến nay, đội ngũ nhân sự của HAGL không chỉ tăng về số lượng, mà còn không ngừng phát triển, liên tục trau dồi kinh nghiệm và nâng cao kiến thức chuyên môn”.

Sau 2 thập kỷ hoạt động, đến nay, khi tổng nhân sự đã lên tới con số 24.111 người, dường như HAGL vẫn chưa thay đổi quan niệm “vào trước, học sau” của mình.

Khi tuyển dụng, đa số các công ty khác đều ưu tiên “người có bằng thạc sĩ”, “người có bằng tiến sĩ”,… thì HAGL lại xác định “Trong dài hạn, Tập đoàn ưu tiên nguồn nhân lực ở địa phương, vì có tính ổn định và chất lượng khá cao”.

Bên cạnh đó, Tập đoàn có chính sách đặc biệt ưu đãi những người địa phương có năng lực thực sự và có đạo đức tốt đang làm việc ở các thành phố lớn trở về làm việc tại TP Pleiku và các vùng dự án”.

Vì đề cao việc học nên hiếm có nhân viên nào của HAGL không được đào tạo. HAGL khẳng định: “Việc đào tạo và huấn luyện các kỹ năng, chuyên môn cần thiết được thực hiện tại nơi làm việc hoặc đào tạo các khóa học bên ngoài theo kế hoạch đào tạo của Tập đoàn được lập từ đầu năm”.

Chính vì quan niệm không có bằng cấp nhưng vẫn phải học nên HAGL không quan tâm xuất phát điểm của nhân viên, thậm chí lãnh đạo cấp cao, miễn là tất cả phải cố gắng học hỏi, trau dồi. Chính vì vậy, hiện nay, ngoài bầu Đức, tất cả lãnh đạo cấp cao của HAGL đều ít nhiều sở hữu một tấm bằng.

Ví dụ, ông Đoàn Nguyên Thu, em trai bầu Đức, có bằng thạc sĩ Quản trị Kinh doanh, ông Nguyễn Văn Sự – nguyên TGĐ có bằng Cử nhân Kinh tế, ông Võ Trường Sơn, TGĐ có bằng thạc sĩ Tài chính và Cử nhân luật,…

Bên cạnh việc đề cao tinh thần học hỏi, HAGL còn ưu tiên những người có đạo đức, khiêm nhường. Bầu Đức khẳng định, HAGL không bao giờ tuyển dụng những người “chảnh chọe”. Theo bầu Đức, ngay cả người thành công rồi vẫn cần phải khiêm nhường và tiếp tục học hỏi.

Bầu Đức tiết lộ, với HAGL, đạo đức là một trong những tiêu chí hàng đầu khi tuyển dụng nhân sự, sau đó mới đến năng lực, kiến thức.