Một trong số các giai nhân Hà thành được người đời nhắc nhớ, ấn tượng chính là nhan sắc mang tên loài hoa quý Bạch Thược. Vẻ ngoài giản dị, thanh khiết nhưng người con ấy vẫn khiến vạn người mê đắm. Tâm hồn Bạch Thược dù trao gửi một người nhưng lại nên duyên với người yêu cũ của chị gái.
Mỹ nhân mang tên một loài hoa quý
Bạch Thược sinh ra trong một gia đình tiểu tư sản ở Hà Nội với cái tên được đặt theo một loài hoa được danh y Hoa Đà phát hiện. Lúc bấy giờ, cha mẹ bà đã có 3 cô con gái và rất mong đây sẽ là cậu con trai nối dõi tông đường. Tuy vậy, mọi chuyện lại không được như ý muốn. Nhưng, bố mẹ của bà Bạch Thược đã không phải thất vọng, bởi khi vừa chào đời bà đã có những nét đẹp rạng rỡ.
Dẫu thế, Bạch Thược vẫn được cưng chiều rất mực và không bị ép buộc phải sống theo khuôn phép cũ. Bà thích mặc quần áo con trai, chơi đánh bi, đánh đáo, và không hề biết đến thêu thùa, nấu ăn như nhiều thiếu nữ Hà Nội xưa.
Vốn có nhan sắc đẹp thanh khiết, bà Bạch Thược đã khiến không biết bao nhiêu chàng trai phải si mê. Nhan sắc của chị em Bạch Thược làm nức lòng khắp các tỉnh gần xa. Trong năm chị em gái, thì nhà Bạch Thược có 3 người đẹp, được kế thừa nhan sắc của mẹ (xưa là giai nhân của đất Nam Định).
Bố của bà là cụ Phạm Hữu Ninh, từng là tham tán phủ toàn quyền nhưng đi theo tiếng gọi của Cách mạng, cụ đã bỏ việc về mở trường tư. Cụ Phạm Hữu Ninh chính là người sáng lập ra trường tư thục đầu tiên của người Việt mang tên Thăng Long.
Ở độ tuổi thanh xuân, bà Bạch Thược sở hữu nhan sắc thuần khiết, thanh tao giống như loài hoa bà được đặt tên. Khi ấy không biết bao nhiêu chàng trai phải si mê, say đắm người con gái xinh đẹp ấy. Không chỉ vậy, bà Bạch Thược còn có năng khiếu văn nghệ nên tham gia diễn nhiều vở kịch của trường như Quán Thăng Long, Lý Chiêu Hoàng. Tham gia các hoạt động văn nghệ giúp vẻ đẹp của bà càng có dịp được tỏa sáng.
Tình chị duyên em
Bà Bạch Thược có người chị thứ hai tên là Kim Thoa, một giai nhân khác của đất Hà Thành. Bà Kim Thoa khi ấy có mối quan hệ với Vũ Sơn là người học cùng trường. Tuy ông Sơn rất được gia đình bà Thoa yêu quý nhưng người yêu lại sớm quyết định lấy chồng bác sĩ, một người từng công tác ở tận Phnom Penh nên đành thôi.
Bố của Bạch Thược rất quý Vũ Sơn, cụ đã động viên và hứa hẹn sẽ gả cô con gái thứ tư cho ông. Lúc này, Bạch Thược lại phải lòng một chàng bác sĩ quân y khác cho nên trong lòng luôn đau đáu sự giằng co giữa tình yêu và lời ước hẹn của bố.
Sau hàng tháng suy nghĩ, bà quyết định chia tay chàng bác sĩ và đến với Vũ Sơn. Chàng trai thất tình khi ấy đã viết cho bà Bạch Thược một bức thư dài rất cảm động. Bạch Thược giữ kín lá thư đó như một bí mật trong nhiều năm trời, như một bảo vật thiêng liêng về một mối tình đầu tiên trong cuộc đời, cho đến tận ngày làm đám cưới, bà đã tự tay đốt nó thành tro…
Sau này, khi gặp lại người cũ trên đất Pháp, bà cũng thấy chạnh lòng vì cuộc sống riêng của người đó không được như ý muốn. Bà nghĩ ông không được hạnh phúc cũng là một phần lỗi do bà. Nhưng âu cũng là số phận, Bạch Thược không ân hận về những quyết định đã qua, bà đã có cuộc sống có thể gọi là bình yên bên người chồng của mình.
Những hồi ức khó quên
Khi ở cái tuổi xế chiều, nét đẹp mặn mà, đài các của một người con gái Hà thành xưa vẫn còn vương lại trên khuôn mặt bà. Nhớ về quá khứ, bà Bạch Thược không nói đến nhan sắc rực rỡ ở độ tuổi thanh xuân, mà nhớ lại một thời oanh liệt gắn bó với cách mạng. Mỗi khi có dịp, bà thường kể về những ngày tháng ấy oanh liệt ấy.
Ngay từ những năm học trường Albert Sarraut, bà Bạch Thược đã tích cực tham gia phong trào học sinh kháng chiến Hà Nội. Bà cùng các bạn học tuyên truyền cách mạng, in báo Nhựa sống, tổ chức bãi khóa, chống bắt lính…
Nhà Bạch Thược trở thành một căn cứ cách mạng, nơi in ấn truyền đơn và tổ chức các phong trào biểu tình chống chiến tranh. Cô bé mảnh khảnh, có vẻ bề ngoài tưởng như yếu đuối ấy lại có một tinh thần quật cường khiến nhiều người nể phục. Ngày ấy, bà Bạch Thược đã từng bị bắt vào sở mật thám 6 tháng, nếu không có sự can thiệp của anh rể thì có lẽ, bà đã không thoát khỏi những ngón đòn tra tấn dã man của giặc.
Đối với Bạch Thược, thời gian trong sở Mật thám là khoảng thời gian đáng nhớ, những ngày bị giam cầm ở đây bà Bạch Thược ý thức được cao hơn ý nghĩa của sự sống và khát vọng đấu tranh cho giải phóng dân tộc. Sắc đẹp thanh tao của bà khiến bọn lính Pháp ngạc nhiên, và ít nhiều làm thay đổi cái nhìn về Việt Minh.
Những năm tháng thoát khỏi bộn bề kiếp người
Khi đã về già, mỹ nhân Bạch Thược vẫn sống ở Hà Nội nhưng chỉ có một mình, các con bà đã vương trưởng và đi xây dựng cuộc sống riêng. Dẫu vậy, bà Bạch Thược vẫn không cảm thấy cô đơn mà thường xuyên nhớ lại những ký ức của ngày xưa cũ. Có thể nói, so với những cái tên ngày xưa như Phượng hàng Ngang, Síu Cột Cờ, Bính hàng Đẫy… thì bà Bạch Thược là mỹ nhân có cuộc sống bình lặng và đáng ngưỡng mộ nhất.
Bà thường kể lại những năm tháng đó một cách hào hứng. Bà cho biết rằng thời đó, những người con gái như bà, không quá ý thức về nhan sắc của mình cho nên hầu như không bao giờ tiếp xúc với con trai, thậm chí nhiều khi còn chạy trốn những cuộc chuyện trò. Tâm hồn bà tuổi 20 trong veo, không vướng bận một chút về tình yêu.
