Mụn cóc khá phổ biến và ước tính ảnh hưởng đến khoảng 10% dân số. Hầu hết mụn cóc là lành tính (không gây ung thư). Tuy nhiên, một số loại HPV là nguyên nhân gây ung thư ở những vị trí như: ung thư cổ tử cung, dương vật, hậu môn và vòm họng.
Bạn có thể xuất hiện mụn cóc trên bất kỳ vị trí nào trên cơ thể, kể cả da đầu. Mụn cóc da đầu thường chỉ gây cảm giác phiền toái, chủ yếu liên quan tới thẩm mỹ.
Hãy tiếp tục đọc để tìm hiểu thêm về mụn cóc da đầu, nguyên nhân nào gây ra chúng, đồng thời các cách phát hiện các tổn thương ngoài da không phải do HPV nhưng có đặc điểm tương tự.
Nguyên nhân nào gây mụn cóc da đầu?
Mụn cóc da đầu do một loại vi rút có tên gọi HPV (human papilloma virus) gây ra. Bạn có thể quen thuộc hơn với HPV trong bệnh cảnh mụn cóc sinh dục. Tuy nhiên, loại HPV gây ra mụn cóc trên da đầu thuộc loại khác so với chủng vi rút gây mụn cóc sinh dục.
HPV có thể được truyền từ người sang người, chủ yếu qua tiếp xúc trực tiếp da-da. Bệnh cũng có thể lây lan khi chạm vào các đồ vật hoặc bề mặt đã tiếp xúc với vi rút, ví dụ như khăn tắm, dao cạo râu, hoặc sàn phòng tắm công cộng hoặc phòng thay đồ.
HPV thường xâm nhập qua một vết cắt hoặc vết cạo hở. Từ vết thương đó, vi rút thâm nhập các tế bào vật chủ, dẫn tới sự tăng sinh của tế bào. Kết quả hình thành các nốt trên da được gọi là mụn cóc. Có một vài loại mụn cóc khác nhau:
Mụn cóc thông thường
Mụn cóc thông thường có thể xuất hiện trên bất kỳ vùng da nào trên cơ thể, kể cả da đầu. Tuy nhiên, phổ biến hơn ở bàn tay và ngón tay, kích thước từ 1 mm đến vài cm.
Những mụn cóc này thường không đau và có cảm giác thô hoặc có vảy khi chạm vào và có hình tròn.
Mụn cóc thông thường có thể có nhiều màu khác nhau, bao gồm hồng, be hoặc nâu.
Tổn thương cũng có thể lấm tấm những chấm đen nhỏ, là những mạch máu bị đông lại (mụn cóc dạng hạt).
Mụn cóc phẳng
Không giống như mụn cóc thông thường, mụn cóc phẳng mịn và có kích thước nhỏ hơn. Tổn thương này thường đa ổ.
Mụn cóc phẳng có thể có màu hơi vàng hoặc nâu. Vị trí thường gặp ở mặt và chân. Trong một số trường hợp, chúng có thể xuất hiện trên da đầu.
Mụn cóc dạng sợi
Mụn cóc dạng sợi có hình dạng như sợi chỉ hoặc bàn chải. Tổn thương có thể phát triển nhanh chóng và thường ở mặt, vị trí xung quanh miệng, mắt và mũi. Trong trường hợp hiếm hơn, chúng xuất hiện ở da đầu.
Dày sừng tiết bã
Dày sừng tiết bã là tình trạng da có thể ảnh hưởng đến người lớn tuổi. Tổn thương ban đầu như những vết sưng nhỏ ở da, sau đấy có hình dạng giống mụn cóc.
Những tổn thương này có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể. Các vị trí thường gặp bao gồm da đầu cũng như ngực, lưng và cổ. Màu sắc có thể thay đổi, bao gồm trắng, nâu hoặc đen.
Mặc dù nó có thể trông giống như mụn cóc, nhưng dày sừng tiết bã không phải do HPV gây ra và không lây lan cho người khác. Nguyên nhân chính xác của tổn thương hiện tại chưa rõ.
Các tổn thương khác
Các tổn thương da khác cũng có thể xảy ra ở da đầu và giống như mụn cóc. Bao gồm:
- Nốt ruồi: Nốt ruồi là những cụm tế bào da chứa sắc tố. Chúng có hình tròn hoặc bầu dục và có thể phẳng hoặc nhô cao. Mặc dù nốt ruồi có thể xuất hiện ở bất cứ đâu, nhưng thường ở vị trí tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, chẳng hạn như da đầu, lưng và cánh tay.
- Dày sừng quang hoá: Dày sừng quang hoá xảy ra trên các vùng da bị tổn thương do ánh nắng mặt trời. Thường xuất hiện trên da đầu, mặt và cánh tay. Vùng da bị dày sừng quang hoá thô ráp, có vảy và có thể ngứa.
- Bớt tuyến bã: Bớt tuyến bã là vết bớt bẩm sinh hiếm gặp, có thể xuất hiện trên da đầu, mặt hoặc cổ. Tổn thương thường trở nên nổi rõ hơn ở tuổi dậy thì và có hình dạng giống như mụn cóc.
Tổn thương có thể là ung thư không?
Ung thư da thường xuất hiện trên những vùng thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời như da đầu, mặt, lưng. Một số loại ung thư da có thể giống như mụn cóc.
Có 3 loại ung thư da:
Ung thư biểu mô tế bào đáy (BCC-Basal cell carcinoma): BCC thường biểu hiện dưới dạng một khối nổi lên bề mặt da gây đổi màu da hoặc giống như hạt ngọc trai. Tổn thương cũng có thể xuất hiện dưới dạng một mảng da màu hồng.
Ung thư biểu mô tế bào vảy (SCC-Squamous cell carcinoma): SCC có thể xuất hiện dưới dạng một mảng vảy, vết sưng đỏ cứng hoặc vết loét. SCC có thể phát triển từ tổn thương dày sừng quang hoá trước đó.
U hắc tố (Melanoma): U hắc tố có thể phát triển ở nốt ruồi mới hoặc nốt ruồi đã có từ trước.
Đặc điểm điển hình u hắc tố:
- Không đối xứng
- Đường viền không đều
- Thay đổi màu sắc hoặc có màu sắc không đồng nhất
- Tăng kích thước
- Thay đổi đáng kể kích thước theo thời gian
Nguy cơ tiềm ẩn và tác động không mong muốn
Nhìn chung, mụn cóc trên da đầu không có khả năng gây nguy cơ hay tác động nào nghiêm trọng. Mụn cóc ở vị trí này thường lành tính.
Tuy nhiên, gãi hoặc lấy mụn cóc ở da đầu có thể khiến mụn cóc lây lan sang các vùng da đầu khác. Do vậy, cần thận trọng khi chải, cắt hoặc cạo tóc.
Hơn nữa, chạm vào mụn cóc trên da đầu và sau đó chạm vào da ở phần khác của cơ thể có nguy cơ lây lan mụn cóc đến vị trí đó. Luôn nhớ rửa tay sau khi chạm vào mụn.
Một số tổn thương khác ở da với biểu hiện giống mụn cóc có thể là tiền ung thư hoặc ung thư. Nếu nhận thấy sự phát triển bất thường trên da đầu, khiến bạn lo lắng, hãy đi khám bác sĩ.
Cách loại bỏ mụn cóc da đầu
Đa phần mụn cóc sẽ tự biến mất mà không cần điều trị. Tuy nhiên, điều này đôi khi có thể mất vài tháng đến hàng năm.
Do mụn có gây khó chịu, nhiều người lựa chọn một số phương pháp điều trị nhằm loại bỏ chúng. Dưới đây liệt kê một số phương pháp điều trị tiềm năng cho mụn cóc.
Axit salicylic
Axit salicylic là một loại thuốc không kê đơn. Bạn có thể tìm thấy nó ở nhiều dạng, chẳng hạn như lỏng, gel hoặc được thấm vào miếng bông. Cơ chế hoạt động bằng cách làm tan dần các lớp mụn cóc.
Bạn thoa trực tiếp các sản phẩm chứa axit salicylic lên mụn cóc hàng ngày. Mặc dù phương pháp điều trị này thường có kết quả tốt, nhưng có thể mất vài tuần để đạt hiệu quả. Ngoài ra còn có một số loại thuốc axit salicylic được kê theo đơn.
Phương pháp áp lạnh
Phương pháp áp lạnh mục cóc bằng cách làm đông chúng bằng nitơ lỏng. Nhiệt độ cực lạnh từ nitơ lỏng có tác dụng phá hủy các lớp bên ngoài của mụn.
Phương pháp áp lạnh thường được thực hiện tại phòng khám/khoa da liễu. Tuy nhiên, có nhiều sản phẩm thuốc không kê đơn cũng có thể được sử dụng để làm đông cứng mụn cóc. Những sản phẩm này không đạt đến nhiệt độ giống như nitơ lỏng và gần như không hiệu quả.
Kem bôi kê đơn
Các loại kem được kê đơn như imiquimod và 5-fluorouracil hoạt động bằng cách kích thích hệ thống miễn dịch và gây ra phản ứng kích ứng. Sau đó, hệ thống miễn dịch của cơ thể sẽ loại bỏ các tế bào chứa vi rút.
Phẫu thuật điện
Trong quá trình phẫu thuật điện, bác sĩ da liễu sử dụng dòng điện để đốt cháy mụn cóc. Mụn cóc sau đó được loại bỏ.
Phẫu thuật
Khi mụn cóc được bộc lộ, bác sĩ da liễu sẽ cắt bỏ tổn thương. Phương pháp này có thể để lại sẹo, do đó các biện pháp khác được khuyến nghị trước khi lựa chọn phương pháp này.
Băng keo
Băng keo là phương pháp điều trị mụn cóc tại nhà bằng cách đặt một miếng băng keo nhỏ lên mụn và lấy ra sau vài ngày.
Điều trị mụn cóc bằng băng keo có thể giúp loại bỏ từ từ các lớp mụn. Băng keo hoạt động bằng cách tạo ra một phản ứng kích thích thông qua chất kết dính, tăng cường hệ thống miễn dịch vào khu vực này, sau đó hệ thống miễn dịch sẽ nhận ra tế bào bất thường chứa vi rút và loại bỏ tế bào nhiễm bệnh.
Tuy nhiên, bằng chứng từ các thử nghiệm lâm sàng về hiệu quả của phương pháp điều trị này hiện chưa được nhất quán.
Các biện pháp điều trị tại nhà khác
Ngoài băng keo, có một số biện pháp điều trị tại nhà khác có thể áp dụng để điều trị mụn cóc. Một trong số này có tỏi, giấm táo và dầu trà.
Điều quan trọng bạn cần ghi nhớ là bằng chứng khoa học cho phương pháp điều trị tại nhà này còn rất hạn chế. Đối với một số biện pháp, bằng chứng chỉ mang tính chất giai thoại, có nghĩa là nó đến từ lời kể của cá nhân chứ không phải từ nghiên cứu.
Nếu bạn chọn sử dụng phương pháp điều trị mụn cóc tại nhà, hãy thực hiện một cách thận trọng. Một số phương pháp có thể gây ra phản ứng phụ như kích ứng da hoặc thậm chí là bỏng do hóa chất.
Khi nào bạn nên đến gặp bác sĩ
Sẽ tốt hơn nếu bạn gặp bác sĩ khi ghi nhận tổn thương phát triển trên da đầu có tính chất sau:
- Không biến mất hoặc trở nên khó chịu hơn với phương pháp điều trị tại nhà
- Làm gián đoạn các hoạt động như chải tóc hoặc cắt tóc
- Gây đau, ngứa hoặc chảy máu
- Thay đổi về hình dạng hoặc màu sắc
- Xuất hiện với số lượng nhiều
Bác sĩ thường có thể chẩn đoán mụn cóc bằng cách khám trực tiếp. Tuy nhiên, trong một vài trường hợp cần tiến hành sinh thiết da để loại trừ các tổn thương khác có tính chất tương tự như mụn cóc.
Bạn có thể ngăn ngừa mụn cóc mới hình thành không?
Có một số điều bạn có thể làm để giúp ngăn ngừa mụn cóc mới hình thành trên da đầu:
- Đừng chạm vào tổn thương. Bạn có thể lây lan mụn cóc sang các khu vực khác bằng cách chạm vào mụn cóc và sau đó chạm vào vùng khác trên da. Nếu bạn chạm vào mụn cóc, hãy rửa tay thật sạch sau đó.
- Không dùng chung vật dụng cá nhân. Tránh dùng chung các vật dụng như lược, khăn tắm hoặc mũ. Mụn cóc da đầu có thể lây lan theo cách này.
- Thận trọng khi chải tóc. Đôi khi những vết rách nhỏ trên da đầu khiến mụn cóc lan rộng. Điều này đặc biệt đúng trong trường hợp bạn cạo trọc đầu.
- Giữ da đầu khô. Mụn cóc có xu hướng lây lan dễ dàng hơn ở những vùng ẩm ướt.
- Che mụn cóc. Che mụn cóc có thể giúp mụn không tiếp xúc với các vùng da khác hoặc với các vật dụng cá nhân. Tuy nhiên, điều này có thể không thực hiện được tùy thuộc vào vị trí mụn cóc trên đầu bạn.
Tổng kết
Mụn cóc do nhiễm loại vi rút có tên gọi là HPV (Human papilloma virus). Tổn thương có thể phát triển trên da đầu của bạn với các loại bao gồm: mụn cóc thông thường, mụn cóc phẳng và mụn cóc dạng sợi.
Ngoài ra, một số tổn thương khác trên da có hình thái giống mụn cóc có thể xuất hiện trên da đầu.
Tốt hơn hết là bạn nên đến gặp bác sĩ khi xuất hiện tổn thương ở da đầu mà khiến bạn lo lắng, gây đau hoặc thay đổi hình dạng. Bác sĩ sẽ giúp xác định nguyên nhân gây bệnh và đề xuất kế hoạch điều trị một cách thích hợp.
Xem thêm:
- Những điều bạn nên biết về mụn cóc hạt: triệu chứng, nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị
- Cơ chế lây lan của mụn cóc và biện pháp phòng ngừa
- Mụn cóc thường gây ngứa: nguyên nhân và biện pháp điều trị
- Mụn cóc dạng khảm và những điều cần biết
- 7 loại tinh dầu trị mụn cóc hiệu quả nhất
