Hà Nội xưa từng có một phố mang tên khá lạ, ít người biết đến, là phố Hàng Mụn. Tên gọi này bắt nguồn từ một ngành nghề đặc trưng của những người nghèo sinh sống trên phố.
Con phố nghèo khó nhất Hà Nội xưa
Ca dao Hà Nội xưa còn có câu:
“Hàng Cân, Hàng Cót, Hàng Đồng
Hàng Mụn, Hàng Bát, Hàng Bông, Hàng Bài”
Không phải là một con phố buôn bán sầm uất hay có nghề thủ công nổi tiếng, phố Hàng Mụn là một phố của dân nghèo. Con phố này vốn là một cạnh của khu chợ Đông Thành, sau khi thành một đường phố thì có tên là phố Hàng Mụn.
Tên gọi “lạ” này bắt nguồn từ việc trên phố có nhiều hộ nghèo chuyên sống bằng nghề khâu vá thuê cho các hiệu may. Vì không có vốn nên họ đã mua “mụn vải” (vải vụn) của hiệu may đem về may mũ, yếm d.ãi cho trẻ em để cải thiện thu nhập.
Một mặt hàng nổi tiếng của phố Hàng Mụn là những chùm “b.ùa tua b.ùa túi” – là những quả như khế, ớt, đào, ổi… đủ màu sắc bằng vải – cho trẻ em đeo trong Tết Đoan ngọ. Ngoài ra, dân phố này còn làm nghề ch.ặt hạt sen, làm thuê cho những hiệu thuốc phố Phúc Kiến (nay là phố Lãn Ông).
Phố Hàng Mụn là một phố nghèo, ít đất lại bị hai ngôi đền và đình thôn Đông Thành choán mất một khoảng đất rộng ở hai bên phố.
Mặc dù là phố của người nghèo, vào thời thuộc địa, ở bốn góc phố Hàng Mụn lại có bốn dinh thự bề thế. Đó là nhà, cửa hàng của người Nhật, là dinh cơ của Lê Hoan – tên tổng đ.ốc tay s.ai của Pháp.
Nay là phố Hàng Bút
Ngày xưa, Hà Nội có cả phố Hàng Mụn và phố Hàng Bút. Phố Hàng Bút ngày ấy là con phố giáp phố Hàng Mụn, mà nay là đoạn phía Nam phố Thuốc Bắc. Phố này chuyên bán giấy vở, bút mực, bút lông cho học sinh. Người Pháp gọi phố Hàng Bút (Thuốc Bắc) là “rue Cambanère”, phố Hàng Mụn là “rue des Chiffons”.
Từ năm 1945, phố Cambanère đổi tên thành phố Hàng Bút còn phố Chiffons là ngõ Hàng Bút. Từ năm 1949, phố Hàng Bút (cũ) trở thành một phần của phố Thuốc Bắc, còn ngõ Hàng Bút được “nâng cấp” thành phố Hàng Bút. Có thể do tên Hàng Mụn không hay và phố Hàng Bút xưa đã bị sáp nhập chăng?
Như vậy, phố Hàng Bút năm 1949 và phố Hàng Bút xưa là hai phố khác nhau. Phố Hàng Bút “xịn” đã bị khai t.ử, phố Hàng Mụn cũng chẳng còn, chỉ còn lại phố Hàng Bút mới.
Phố Hàng Bút mới không bán bút như cái tên nó mang, cũng chẳng bán các mặt hàng làm từ mụn vải như tiền thân của nó. So với các phố lân cận, đây là một con phố khá yên tĩnh.
Ngày nay, phố Hàng Bút là con phố ngắn thứ hai trong khu phố cổ Hà Nội, chỉ sau phố Hồ Hoàn Kiếm. Phố chỉ dài 68m, cắt ngang phố Thuốc Bắc và phố Bát Sứ. Trước phố thuộc thôn Đông Thành, tổng Tiền Túc, Thọ Xương cũ, nay thuộc phường Hàng Bồ, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội.
Cái tên Hàng Mụn nhắc nhớ về một thời Thăng Long nghèo khó. Bây giờ, tên phố xưa đã đi vào quá vãng và nhiều bạn trẻ người Hà Nội nay có lẽ chưa từng nghe và biết Hà Nội xưa đã từng có tên một con phố như thế.
(Theo Redsvn, nxbhanoi.com.vn)
