Nguyên nhân của rối loạn TMJ bao gồm chấn thương răng hoặc xương hàm, rối loạn khớp cắn, nghiến răng, sai tư thế, căng thẳng, viêm khớp và nhai kẹo cao su quá mức.
Các dấu hiệu và triệu chứng của rối loạn khớp thái dương hàm bao gồm:
- Đau, mỏi hàm
- Khi cử động hàm nghe có tiếng lạ như click, pop, lạo xạo…
- Đau tai
- Đau đầu
- Cứng hoặc đau các cơ nhai
- Đau ở vùng thái dương
- Khít hàm
Rối loạn khớp thái dương hàm thường đáp ứng với các biện pháp điều trị tại nhà, bao gồm chườm đá vùng khớp, dùng thuốc chống viêm không steroid (NSAID), tránh nhai kẹo cao su, xoa bóp hoặc kéo giãn nhẹ vùng hàm và cổ, nghỉ ngơi, thư giãn.
Khi điều trị tại nhà không hiệu quả, điều trị y tế cho bệnh lý rối loạn khớp thái dương hàm là cần thiết như: đeo máng, tiêm Botox, vật lý trị liệu, dùng thuốc theo đơn và trong trường hợp nghiêm trọng thậm chí có thể phải phẫu thuật.
Tiên lượng của rối loạn khớp thái dương hàm nói chung là tốt vì mọi người thường có thể kiểm soát rối loạn bằng cách tự chăm sóc và điều trị tại nhà.
| Triệu chứng của rối loạn khớp thái dương hàm Đau hàm Khớp thái dương hàm là một cấu trúc phức tạp có chứa cơ, gân và xương. Tổn thương hoặc rối loạn các cấu trúc này đều có thể dẫn đến đau hàm. Đau hàm có thể xảy ra ở một bên hoặc cả hai bên, tùy thuộc vào nguyên nhân. Cũng tùy thuộc vào nguyên nhân chính xác, cơn đau có thể xảy ra khi ăn nhai hoặc khi nghỉ ngơi. Ngoài ra, các bệnh lý khác không liên quan đến khớp thái dương hàm cũng có thể gây ra cảm giác đau ở vùng hàm. |
Rối loạn khớp thái dương hàm là gì?
Khớp thái dương hàm là một cấu trúc phức tạp có chứa cơ, gân và xương nối giữa xương hàm dưới và khối xương sọ ở phía trên. (nguồn: bvtt-tphcm.org.vn)Rối loạn khớp thái dương hàm là tình trạng rối loạn cơ và thần kinh do chấn thương hoặc viêm khớp thái dương - hàm. Khớp thái dương hàm là phần kết nối giữa xương hàm dưới và khối xương sọ ở phía trên. Khớp thái dương hàm bị chấn thương hoặc bị viêm dẫn đến đau; nghe tiếng lạ như click, lạo xạo… khi nhai; sưng ở hai bên mặt; viêm dây thần kinh; nhức đầu, bao gồm chứng đau nửa đầu; nghiến răng; rối loạn chức năng vòi tai; và đôi khi gây trật khớp thái dương - hàm. Rối loạn khớp thái dương hàm còn được gọi là loạn năng khớp thái dương - hàm.
Các yếu tố nguy cơ của rối loạn khớp thái dương hàm?
Có một số yếu tố nguy cơ đối với rối loạn TMJ như sau:
- Tư thế sai ở cổ và phần trên của lưng dẫn đến căng cổ và bất thường chức năng cơ vùng hàm mặt.
- Căng thẳng có thể làm tăng căng cơ và nghiến răng.
- Phụ nữ từ 18 – 44 tuổi.
- Bệnh nhân bị viêm khớp mãn tính khác.
- Người bị chấn thương hàm mặt hoặc sai khớp cắn.
- Người có khuynh hướng nhạy cảm với cơn đau và tăng phản ứng với căng thẳng.
Nguyên nhân gây ra rối loạn khớp thái dương hàm?
Sai khớp cắn được cho là một trong những nguyên nhân phổ biến gây rối loạn TMJ. (nguồn: coburgdentalgroup.com.au)Chúng ta không hoàn toàn hiểu được nguyên nhân gây rối loạn TMJ. Nhiều yếu tố góp phần gây ra tình trạng căng cơ và rối loạn chức năng đặc trưng cho bệnh này. Hiện nay vẫn không rõ liệu một số nguyên nhân này có trực tiếp dẫn đến rối loạn TMJ hay chúng là kết quả của chứng rối loạn này. Các nguyên nhân có thể bao gồm:
- Sai khớp cắn hoặc chấn thương răng / vùng hàm mặt
- Nghiến răng
- Sai tư thế
- Căng thẳng hoặc lo lắng
- Viêm khớp và các rối loạn cơ xương do viêm khác
- Niềng răng
- Nhai kẹo cao su quá mức
Triệu chứng của rối loạn khớp thái dương hàm?
Triệu chứng chính của rối loạn TMJ là đau khớp. Khớp này nằm ngay trước tai và cơn đau có thể liên quan đến mặt, mắt, trán, tai hoặc cổ. Các dấu hiệu và triệu chứng của rối loạn chức năng khớp thái dương hàm bao gồm:
- Đau hoặc nhức ở hàm, đặc biệt là ở vùng khớp
- Nghe tiếng click, pop khi cử động hàm
- Đau giống như đau răng
- Đau tai hoặc nghe có tiếng crack trong tai
- Âm thanh như tiếng chuông hoặc pop trong tai, tiếng ù tai hoặc cảm giác đầy tai
- Đau đầu, bao gồm cả chứng đau nửa đầu
- Nhìn mờ
- Các cơ ở hàm hoặc cơ cổ căng, cứng hoặc đau
- Co thắt các cơ ở hàm
- Đau mặt, đau miệng, đau hàm, đau má, tê hoặc ngứa ran ở cằm
- Đau ở đáy lưỡi
- Đau, sưng hoặc nổi cục ở vùng thái dương
- Khó nhai
- Đau vai
- Khít hàm hoặc trật khớp
- Chóng mặt, đau đầu
Chẩn đoán rối loạn khớp thái dương hàm?
Bệnh nhân có thể được giới thiệu đến bác sĩ chuyên khoa răng hàm mặt, bác sĩ tai mũi họng chuyên về các rối loạn hàm mặt để chẩn đoán. (nguồn: columbiascdentist.com)Bác sĩ sẽ chẩn đoán rối loạn TMJ bằng cách hỏi tiền sử bệnh và khám sức khỏe tổng thể của bệnh nhân để tìm nguyên nhân. Không có xét nghiệm cụ thể để chẩn đoán bệnh. Bác sĩ có thể giới thiệu bệnh nhân đến bác sĩ chuyên khoa răng hàm mặt, bác sĩ tai mũi họng chuyên về các rối loạn hàm mặt để xác định chẩn đoán. Đôi khi, bác sĩ có thể yêu cầu chụp MRI khớp thái dương hàm để phát hiện tổn thương đĩa khớp của khớp thái dương hàm và loại trừ các bệnh lý khác.
Một tình trạng có thể có một số triệu chứng tương tự như rối loạn khớp thái dương hàm là đau dây thần kinh sinh ba. Dây thần kinh sinh ba chi phối thần kinh cho khớp thái dương - hàm, khi bị kích thích có thể gây đau. Các nguyên nhân khác gây đau mặt hoặc cổ bao gồm sưng hạch bạch huyết, viêm động mạch tế bào khổng lồ, bệnh lý của tuyến nước bọt, đau họng, răng giả không phù hợp hoặc niềng răng.
Điều trị rối loạn khớp thái dương hàm?
Biện pháp khắc phục tại nhà để giảm đau
Nhiều triệu chứng của rối loạn TMJ có thể đáp ứng tốt với các biện pháp điều trị tại nhà hoặc các kỹ thuật giảm căng thẳng và thư giãn. Các biện pháp khắc phục tại nhà tốt nhất có thể giúp giảm đau là:
- Chườm đá hoặc chườm lạnh vào vùng khớp
- Thuốc chống viêm không steroid (NSAID), như ibuprofen hoặc naproxen, và các thuốc giảm đau khác như aspirin và paracetamol
- Ăn thức ăn mềm, tránh nhai kẹo cao su
- Xoa bóp hoặc nhẹ nhàng kéo giãn cơ ở hàm và cổ (bác sĩ hoặc nhà vật lý trị liệu có thể hướng dẫn các động tác kéo giãn phù hợp)
- Kỹ thuật thư giãn và kiểm soát để giảm căng thẳng
- Một số loại tinh dầu an thần (chẳng hạn như hoa oải hương, hoa cúc, kinh giới và cây xô thơm) có thể giúp giảm tạm thời cơn đau và sự khó chịu
Điều trị y tế
Khi các biện pháp điều trị tại nhà không hiệu quả, có thể cần đến các phương án điều trị y tế. Hầu hết các loại phương pháp điều trị và biện pháp khắc phục này sẽ không chữa khỏi bệnh rối loạn TMJ, nhưng có thể giúp giảm đau tạm thời và thậm chí lâu dài. Các phương pháp điều trị phổ biến nhất này bao gồm:
- Máng nhai là một thiết bị nha khoa được đặt trong miệng để giữ cho các răng thẳng hàng và ngăn ngừa nghiến răng. Loại máng này tương tự như một miếng bảo vệ răng, thường được bác sĩ chuyên khoa răng hàm mặt làm và hướng dẫn bệnh nhân đeo vào.
- Bác sĩ có thể sử dụng tiêm Botox để làm thư giãn cơ hàm. Tuy nhiên, đây không phải là phương pháp điều trị rối loạn khớp TMJ được Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ chấp thuận.
- Vật lý trị liệu với các bài tập về cơ và khớp có thể tăng cường, cải thiện tính linh hoạt và phạm vi chuyển động của các cơ.
- Ở một số trường hợp nghiêm trọng, bác sĩ có thể kê giảm đau nhóm opioid.
- Các biện pháp như phản hồi sinh học, liệu pháp nhận thức - hành vi có thể giúp làm giảm cường độ đau.
- Châm cứu vào các điểm gây kích hoạt cơn đau đôi khi có thể hữu ích.
- Trong trường hợp nghiêm trọng, phẫu thuật có thể là cần thiết.
- Nội soi khớp hoặc chọc dò khớp TMJ là một thủ thuật xâm lấn tối thiểu thường được thực hiện ở phòng khám. Thời gian phục hồi sau thủ thuật này là khoảng một tuần.
- Đôi khi bệnh nhân cần được thay toàn bộ khớp, đòi hỏi bệnh nhân phải ở lại bệnh viện trong vài ngày và thời gian hồi phục sau phẫu thuật là 4 – 6 tuần.
- Các loại thuốc theo đơn sau đây có thể được sử dụng để điều trị rối loạn TMJ:
- Thuốc giãn cơ: metaxalone, cyclobenzaprine
- Thuốc chống viêm: nabumetone, meloxicam, celecoxib
- Thuốc tiêm steroid: beclomethasone
- Thuốc chống trầm cảm ba vòng: Nortriptyline, amitriptyline, và desipramine, imipramine
- Benzodiazapines: diazepam, clonazepam, alprazolam
- Thuốc ngủ: doxepin
- Thuốc giảm đau dây thần kinh: gabapentin, topiramate, levetiracetam, pregabalin
- Thuốc giảm đau dạng thuốc phiện hydrocodone và paracetamol, oxycodone và acetaminophen
Bác sĩ chuyên điều trị rối loạn khớp thái dương hàm?
Bác sỹ đa khoa có thể chẩn đoán bệnh lý rối loạn TMJ trước tiên. Sau đó, họ có thể giới thiệu bạn đến bác sĩ chuyên khoa răng hàm mặt, bác sĩ tai mũi họng chuyên về các rối loạn khớp thái dương hàm để được điều trị thêm.
Tiên lượng đối với rối loạn khớp thái dương hàm?
Tiên lượng cho rối loạn TMJ nói chung là tốt. Có nhiều nguyên nhân gây ra hội chứng TMJ, do đó tiên lượng phụ thuộc vào nguyên nhân. Hầu hết mọi người có thể kiểm soát sự khó chịu bằng cách tự chăm sóc và điều trị tại nhà.
Các biến chứng của rối loạn TMJ lâu dài bao gồm đau mặt hoặc đau đầu mãn tính. Trong các trường hợp nghiêm trọng, khi cơn đau mãn tính hoặc có liên quan đến các rối loạn khác thì bệnh nhân cần được điều trị lâu dài.
Phòng ngừa rối loạn khớp thái dương hàm?
Máng nhai là một thiết bị nha khoa được đặt trong miệng để giữ cho các răng thẳng hàng và ngăn ngừa nghiến răng. (nguồn: hibermate.com)Các triệu chứng của rối loạn TMJ có xu hướng theo từng đợt và liên quan đến căng thẳng và lối sống. Phòng ngừa các triệu chứng của rối loạn TMJ thường có thể đạt được bằng cách tự điều chỉnh thói quen và lối sống của bản thân, chẳng hạn như:
- Ăn thức ăn mềm
- Tránh nhai kẹo cao su
- Duy trì tư thế thích hợp
- Thực hành các kỹ thuật giảm căng thẳng và thư giãn
- Sử dụng các máng nhai theo khuyến cáo của bác sĩ răng hàm mặt
- Sử dụng thiết bị an toàn thích hợp để ngăn ngừa gãy xương hàm và trật khớp khi tập thể dục, làm việc hoặc tham gia các môn thể thao.
Xem thêm:
- Rối loạn khớp thái dương hàm: Tất cả những điều bạn cần biết
- Viêm khớp thái dương hàm: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán, điều trị và chăm sóc
