Kén khí phổi có nhiều nguyên nhân tiềm ẩn và có thể gây ra những biến chứng nặng nề nếu không phát hiện và điều trị.
Bài viết này sẽ thảo luận về kén khí phổi, tại sao chúng xảy ra, các lựa chọn điều trị và khi nào cần đi khám bác sĩ.
Kén khí phổi là gì?
Nguồn ảnh pinterest.com
Mặc dù những kén khí này đôi khi chứa dịch hoặc chất rắn, nhưng chúng thường chứa khí.
Theo một bài báo cũ hơn năm 2010 trên Tạp chí Roentgenology của Mỹ, có một số loại kén khí phổi khác nhau:
- Kén khí (Blebs) và túi khí (bullae): Đây là những tập hợp khí nhỏ thường xảy ra giữa phổi và bề mặt bên ngoài của phổi. Kén khí có đường kính dưới 1 cm và túi khí có đường kính trên 1 cm. Túi khí có thể có kích thước đáng kể và đôi khi có thể chiếm toàn bộ thùy phổi.
- Dạng tổ ong: Điều này xảy ra khi có nhiều kén khí với kích thước và độ dày khác nhau tạo thành nhiều lớp. Nó tạo ra một mô hình giống như một tổ ong.
- Túi khí thành mỏng (Pneumatocele): Thuật ngữ này dùng để chỉ các nốt phồng hình thành sau chấn thương phổi do các tình trạng như viêm phổi hoặc hít phải một số loại khí.
Triệu chứng
Các triệu chứng của kén khí phổi có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra chúng.
Một số người có thể không có triệu chứng gì. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng phát triển, có thể gặp:
- Khó thở
- Đau khi thở
- Thở khò khè
- Thở nông
- Thường xuyên mắc bệnh viêm phổi
Nguyên nhân
Vài nghiên cứu cho thấy rằng các kén khí phổi đơn lẻ có thể phát triển khi tuổi cao.
Tuy nhiên, chúng cũng có thể xảy ra do bệnh kén khí phổi. Bệnh kén khí phổi bao gồm một nhóm các tình trạng trong đó nhiều kén khí đã phát triển. Các bác sĩ có thể chẩn đoán bệnh kén khí phổi nếu có từ 5 kén khí trở lên.
Một số nguyên nhân gây ra kén khí phổi bao gồm:
Hội chứng Birt-Hogg-Dubé
Hội chứng Birt-Hogg-Dubé (BHD) là một tình trạng di truyền hiếm gặp, phát triển do đột biến của một số gen nhất định.
Các chuyên gia ban đầu nghĩ rằng đó là một bệnh lý của da. Tuy nhiên, nó cũng có thể gây ra kén khí phổi.
Theo BHD Foundation, 9 trong số 10 người mắc BHD có thể bị chảy máu hoặc kén khí phổi.
Để điều trị kén khí, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật cắt bỏ chúng.
Lymphangioleiomyomatosis
Lymphangioleiomyomatosis (LAM) là một tình trạng hiếm gặp, hầu như chỉ xảy ra ở phụ nữ. Nó chủ yếu ảnh hưởng đến phổi, nhưng nó cũng có thể ảnh hưởng đến thận và hệ thống bạch huyết.
Sự biến đổi di truyền ảnh hưởng đến các tế bào bất thường được gọi là tế bào LAM, khiến chúng phát triển khắp phổi. Điều này gây ra kén khí, có thể ngăn cản oxy đến phần còn lại của cơ thể.
Các triệu chứng thường bắt đầu khi người bệnh 20–40 tuổi. Chúng có thể bao gồm:
- Đau ngực khi hít vào
- Mệt mỏi
- Xẹp phổi hoặc tràn khí màng phổi
- Hạch bạch huyết sưng to
- Khó thở
- Thở khò khè
- Ho thường xuyên
Điều trị có thể bao gồm:
- Chất ức chế mTOR, để điều chỉnh sự phát triển của các tế bào LAM
- Thuốc giãn phế quản, giúp cải thiện hô hấp
- Liệu pháp oxy
Các chữa dứt điểm duy nhất đối với LAM là ghép phổi.
Bệnh mô bào Langerhans ở phổi
Bệnh mô bào Langerhans ở phổi (Pulmonary Langerhans cell histiocytosis - PLCH) gây ra các kén khí trong phổi. Các kén khí thường có đường kính lên đến 10 mm. Tuy nhiên, chúng có thể trở nên lớn tới 20 mm.
PLCH xảy ra nhiều ở những người hút thuốc, với 90–100% những người mắc PLCH thuộc nhóm này.
Các triệu chứng có thể bao gồm:
- Khó thở
- Sốt
- Đổ mồ hôi đêm
- Giảm cân
- Ho khan
Điều trị PLCH, người bệnh nên cố gắng bỏ thuốc lá. Điều này có thể dẫn đến thuyên giảm bệnh hoàn toàn.
Ngoài việc bỏ thuốc lá, nghiên cứu cho thấy rằng không có phương pháp điều trị nào hiệu quả.
Viêm phổi kẽ bạch huyết
Viêm phổi kẽ bạch huyết (Lymphocytic interstitial pneumonia - LIP) là một nhóm các triệu chứng bao gồm sự phát triển của các kén khí phổi và:
- Khó thở
- Giảm cân
- Sốt
- Ho
Một số nghiên cứu cho thấy rằng các kén khí xuất hiện trong khoảng 80% các trường hợp. Thông thường, chỉ có một số kén khí xuất hiện và chúng phát triển ở cả hai phổi.
Chúng có đường kính lên đến 3 cm và hình dạng khác nhau.
Có mối liên quan với các bệnh lý tiềm ẩn như HIV, bệnh Sjögren, viêm tuyến giáp Hashimoto và bệnh lupus ban đỏ hệ thống.
Điều trị khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân cơ bản của LIP.
Các nguyên nhân khác
Các nguyên nhân khác có thể gây ra kén khí phổi bao gồm:
- Khí phế thũng ở trung tâm và vách ngăn, là các dạng của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính
- Chứng amyloidosis, là một nhóm các tình trạng xảy ra khi một protein được gọi là amyloid tích tụ trong các cơ quan
- Viêm phổi
- Một số loại ung thư, bao gồm:
- Ung thư di căn
- Ung thư biểu mô vảy
- Ung thư biểu mô tuyến
Chẩn đoán
Bác sĩ thể hỏi về tiền sử bệnh và thực hiện các xét nghiệm sau để chẩn đoán nguyên nhân gây ra kén khí phổi:
- Khám sức khỏe
- Xét nghiệm máu
- Chẩn đoán hình ảnh, chẳng hạn như chụp CT
Tiên lượng
Kén khí phổi đơn độc có thể không phải là nguyên nhân đáng lo ngại. Nó có thể là do tình trạng lão hóa.
Tuy nhiên, kén khí thường xuyên hoặc dai dẳng có thể chỉ ra một nguyên nhân tiềm ẩn và tiên lượng sẽ khác nhau tùy thuộc vào tình trạng bệnh.
Biến chứng
Kén khí phổi có thể gây tràn khí màng phổi hoặc xẹp phổi.
Điều này có thể xảy ra khi không khí đi vào không gian xung quanh phổi, chẳng hạn như nếu kén khí phổi bị vỡ và khí thoát vào khoang màng phổi.
Khi nào cần đi khám bác sĩ
Nếu một người có tiền sử gia đình bị kén khí phổi hoặc bất kỳ tình trạng nào được biết là nguyên gây ra kén khí phổi, họ nên đi khám bác sĩ để được kiểm tra
Việc tầm soát có thể bao gồm việc chụp cắt lớp ngực thường xuyên để theo dõi các kén khí phổi, để bác sĩ có thể bắt đầu theo dõi chúng trước khi chúng gây ra xẹp phổi.
Phòng ngừa
Hút thuốc lá có liên quan đến nhiều loại bệnh lý phổi, bao gồm cả kén khí phổi.
Do đó, những người hút thuốc có nguy cơ cao bị kén khí trong phổi.
Nếu có thể, những người đang hút thuốc nên cân nhắc việc bỏ thuốc.
Tóm tắt
Kén khí phổi có thể là một phần của quá trình lão hóa. Tuy nhiên, chúng có thể chỉ ra một số tình trạng tiềm ẩn nghiêm trọng.
Việc phát hiện thường chỉ xảy ra khi người bệnh được chụp phim vì những lý do khác. Tuy nhiên, nếu cảm thấy khó thở hoặc các triệu chứng khác có thể gây lo ngại, người bệnh nên tìm lời khuyên y tế.
Xem Thêm:
- Phổi: Giải phẫu, chức năng và bệnh lý liên quan
- U phổi lành tính: Nguyên nhân, triệu chứng và điều trị
- Ung thư phổi: phân loại, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị
- Nhiễm nấm phổi: ít gặp nhưng nguy hiểm
- Xơ phổi: căn bệnh không có thuốc chữa
