Tầm quan trọng của enzym và các sản phẩm bổ sung

Các enzym trong cơ thể thực hiện nhiều nhiệm vụ rất quan trọng. Bao gồm xây dựng cơ bắp, phá hủy độc tố và phân giải các mảnh thức ăn trong quá trình tiêu hóa.

Hình dạng của enzym gắn liền với chức năng của nó. Nhiệt độ, các bệnh lý hoặc điều kiện khắc nghiệt có thể làm thay đổi hình dạng của enzym và vô hiệu chúng. Điều này ảnh hưởng đến quá trình hấp thu chất dinh dưỡng của cơ thể. 

Cơ thể có thể tự tổng hợp được enzym. 

Các enzym tiêu hóa chủ yếu được tổng hợp trong tuyến tụy, dạ dày và ruột non. Tuyến nước bọt cũng có thể tổng hợp được các enzym tiêu hóa. Vì vậy, thức ăn sẽ được enzym phân giải một phần ngay trong quá trình nhai. Ngoài ra, những người bị thiếu hụt enzym cũng có thể sử dụng các sản phẩm bổ sung men tiêu hoá. 

Các loại enzym

Amylase phân giải tinh bột và carbohydrate thành đường đơn. Nguồn ảnh: Aquavet.vnCó ba loại enzym tiêu hóa chính, được phân loại dựa trên các phản ứng mà chúng giúp xúc tác: 

• Amylase phân giải tinh bột và carbohydrate thành đường đơn.
• Protease phân giải protein thành các axit amin.
• Lipase phân giải lipid (hay chất béo và dầu) thành glycerol và axit béo. 

Tại sao các enzym lại quan trọng đối với quá trình tiêu hóa?

Enzyme rất cần thiết cho hệ tiêu hóa và cơ thể khỏe mạnh. Cùng với các chất khác trong cơ thể chẳng hạn như axit dạ dày và dịch mật, enzym có chức năng phân giải thức ăn thành các phân tử nhỏ hơn để cung cấp năng lượng hoạt động khác trong cơ thể. 

Ví dụ, tinh bột vai trò chính là cung cấp năng lượng cho cơ thể, protein có chức năng xây dựng, sửa chữa cơ bắp và một số chức năng khác. Nhưng cơ thể chỉ hấp thu và sử dụng được khi chúng được phân giải thành các phần tử nhỏ hơn.

Cơ chế hoạt động của enzyme tiêu hóa  

Amylase được tổng hợp từ tuyến nước bọt, tuyến tụy và ruột non. Tuyến nước bọt tổng hợp nên ptyalin (hay còn gọi là amylase nước bọt). Enzym này bắt đầu phân giải tinh bột từ thức ăn vẫn còn trong miệng cho đến sau khi nuốt. 

Amylase tụy được tổng hợp từ tuyến tụy, sau đó vận chuyển vào ruột non. Tại đây, nó tiếp tục phân cắt tinh bột thành phân tử nhỏ hơn. Sau đó, các enzym khác phân giải những phân tử này thành glucosse và chất này được hấp thụ vào hệ tuần hoàn qua thành ruột non. 

Protease được tổng hợp bởi dạ dày, tuyến tụy và ruột non. Quá trình tiêu hoá protein diễn ra chủ yếu ở dạ dày và ruột non. Trong dạ dày, pepsin là enzym tiêu hóa protein chính. Sau đó, khi các phân tử protein đến ruột non enzym tụy sẽ bắt đầu hoạt động để phân cắt protein thành các axit amin. 

Lipase được tổng hợp bởi tuyến tụy và ruột non. Lipase còn được tìm thấy trong sữa mẹ giúp trẻ dễ tiêu hóa các phân tử chất béo trong sữa. Lipid có vai trò dự trữ năng lượng cho cơ thể và cấu tạo nên tế bào. 

Những yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động của enzym

Thuốc kháng sinh ức chế hoặc bất hoạt một số enzym giúp vi khuẩn phát triển. Nguồn ảnh: News.mit.edy

Enzyme hoạt động tốt nhất ở nhiệt độ cơ thể. Nhiệt độ cơ thể trung bình là 98,6°F (37°C) và có thể dao động từ 97°F đến 99°F (36,1°C đến 37,2°C).

Nếu nhiệt độ cơ thể tăng cao (sốt), cấu trúc của các enzym sẽ bị phá vỡ và enzym bị bất hoạt. Khi nhiệt độ cơ thể trở về giá trị trung bình, chức năng và cấu trúc enzym có thể được phục hồi. 

Một số bệnh lý nhất định cũng ảnh hưởng đến sự hoạt động của enzym. Chẳng hạn như tổn thương tuyến tuỵ hoặc viêm tuỵ, số lượng và chất lượng của các enzym đều bị giảm sút. 

Độ pH dịch dạ dày và ruột cũng có thể ảnh hưởng đến hoạt động của enzym. 

Những enzym khác nhau hoạt động tối ưu ở những độ pH khác nhau, nhưng nhìn chung khoảng pH hoạt động của enzym đều rất hẹp. Nếu môi trường xung quanh quá axit (pH quá thấp) hoặc quá bazơ (pH quá cao), thì cấu trúc và chức năng của enzym sẽ bị ảnh hưởng. 

Một số chất hoá học có thể gây bất hoạt enzym, làm cho những phản ứng cần enzym xúc tác không thể xảy ra được. 

Các chất ức chế này có thể do cơ thể tổng hợp hoặc do các loại thuốc và các sản phẩm mà cơ thể hấp thu. Thuốc kháng sinh là một ví dụ điển hình. Chúng ức chế hoặc bất hoạt một số enzym giúp vi khuẩn phát triển.

Chế độ ăn uống cũng ảnh hưởng đến hoạt động của enzym trong cơ thể. Một số loại thực phẩm có chứa các enzym tiêu hóa, chúng sẽ chia sẻ gánh nặng với các enzym do cơ thể tự tổng hợp. 

Chuối chứa nhiều tinh bột, nhưng cũng chứa một lượng amylase nhất định. Vì vậy, chuối được tiêu hoá một cách dễ dàng và giải phóng năng lượng nhanh. 

Các loại thực phẩm giàu enzym còn có thể tăng cường hoạt động của enzym do cơ thể tự tổng hợp. Vì vậy hãy ghi nhớ hàm lượng của các thành phần dinh dưỡng trong thực phẩm ăn vào hàng ngày.

Ngoài chế độ ăn uống, tình trạng sức khỏe cũng sẽ ảnh hưởng đến mức độ tổng hợp, lưu trữ, giải phóng và hiệu quả hoạt động của enzym. Điều này khác nhau giữa người này và người kia. 

Duy trì một lối sống lành mạnh và một chế độ ăn đầy đủ dinh dưỡng sẽ giúp cho các enzym hoạt động hiệu quả hơn. Ngược lại, nếu thường xuyên ăn quá no và không sử dụng các sản phẩm bổ sung men tiêu hoá, bạn có thể gặp phải những triệu chứng như khó tiêu, buồn nôn hoặc tiêu chảy. 

Khi nào cần sử dụng các sản phẩm bổ sung enzym?

Ung thư tuỵ có thể làm giảm đáng kể lượng enzym cần thiết cho cơ thể. Nguồn ảnh: Healthlibrary.askapollo.com 

Các bệnh lý tuỵ như viêm tuỵ, xơ nang tuyến tuỵ hoặc ung thư tuỵ có thể làm giảm đáng kể lượng enzym cần thiết cho cơ thể. Kết quả là, thức ăn không được tiêu hoá một cách triệt để và có thể dẫn đến thiếu chất dinh dưỡng.

Nếu bạn mắc các bệnh lý tuỵ hoặc bệnh lý khác làm mức enzym dưới ngưỡng cho phép thì hãy đến gặp bác sỹ để được chẩn đoán và điều trị.

Hiện nay, trên thị trường đã có sẵn những sản phẩm bổ sung enzym (men tiêu hóa). Hãy lựa chọn những sản phẩm có chứa enzym tụy đã được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm chứng nhận.  

Men tiêu hóa thường được dùng trong bữa ăn. 

Nếu bạn phải tiếp xúc với nhiều loại hóa chất, thuốc trừ sâu hoặc luôn sử dụng các loại thức ăn được chế biến ở nhiệt độ cao thì bạn có thể bị thiếu hụt enzym và cần sử dụng các sản phẩm bổ sung. Nguyên nhân là do hoá chất và nhiệt độ cao làm bất hoạt hầu hết các enzym tự nhiên có sẵn trong thực phẩm. 

Men tiêu hóa có thể gây ra một số tác dụng phụ như kích ứng hoặc các triệu chứng của rối loạn đường tiêu hoá. Hãy tham khảo ý kiến của bác sỹ để hiểu rõ về những nguy cơ và biến chứng mà bạn có thể gặp phải. 

Tổng kết

Nếu cơ thể đã có đầy đủ lượng enzym cần thiết thì bạn chỉ cần duy trì một chế ăn uống lành mạnh với các loại thực phẩm có nguồn gốc thực vật. Nguồn ảnh: Forksoverknives.com

Enzym là một chất thiết yếu mà cơ thể có thể tự tổng hợp được. Chúng cũng có sẵn trong hoa quả, rau, một số thức ăn khác hoặc trong các loại sản phẩm bổ sung.

Nếu cơ thể đã có đầy đủ lượng enzym cần thiết thì bạn chỉ cần duy trì một chế ăn uống lành mạnh với các loại thực phẩm có nguồn gốc thực vật mà không cần bất kỳ loại thực phẩm chức năng nào. Bởi vì chúng có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đối với hệ tiêu hoá. 

Những thay đổi về màu sắc và độ đặc của phân có thể là dấu hiệu sự thiếu hụt dinh dưỡng. Bệnh nhân mắc các bệnh mạn tính như ung thư, suy tuỵ hoặc bị thiếu hụt một số chất dinh dưỡng nhất định nên tham khảo ý kiến của bác sỹ về các loại sản phẩm bổ sung. 

Sản phẩm bổ sung men tiêu hoá có thể mang đến nhiều lợi ích cho sức khoẻ, nhưng hãy sử dụng chúng chỉ khi thật sự cần thiết.