Viêm gan tự miễn: Triệu chứng, nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị

Viêm gan tự miễn

Viêm gan tự miễn không được điều trị có thể dẫn đến sẹo ở gan (xơ gan) và cuối cùng là suy gan. Tuy nhiên, khi được chẩn đoán và điều trị sớm, bệnh viêm gan tự miễn thường có thể được kiểm soát bằng các loại thuốc ức chế hệ thống miễn dịch.

Ghép gan có thể là một lựa chọn khi viêm gan tự miễn không đáp ứng với các phương pháp điều trị bằng thuốc hoặc trong trường hợp bệnh gan tiến triển.

Triệu chứng

Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh viêm gan tự miễn khác nhau ở mỗi người và có thể xảy ra đột ngột. Một số người gặp ít vấn đề, nếu có thì thường được nhận biết trong giai đoạn đầu của bệnh, trong khi những người khác gặp các dấu hiệu và triệu chứng như:

• Mệt mỏi
• Khó chịu ở bụng
• Vàng mắt, vàng da
• Gan to
• Các mạch máu bất thường trên da (u mạch hình mạng nhện)
• Viêm da
• Đau khớp
• Mất kinh

Khi nào nên đi khám

Hãy đi khám nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu hay triệu chứng nào.

Nguyên nhân

Viêm gan tự miễn xảy ra khi hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công gan, có thể dẫn đến viêm mãn tính và tổn thương nghiêm trọng đến các tế bào gan. Hiện vẫn chưa rõ lý do tại sao cơ thể tự chống lại mình, nhưng các nhà nghiên cứu cho rằng viêm gan tự miễn có thể được gây ra bởi sự tương tác của các gen kiểm soát chức năng hệ thống miễn dịch và tiếp xúc với các loại virus hoặc thuốc.

Phân loại

Các bác sĩ đã xác định được hai dạng chính của bệnh viêm gan tự miễn:

• Viêm gan tự miễn loại 1: Đây là loại phổ biến nhất. Nó có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Khoảng một nửa số người bị viêm gan tự miễn loại 1 có các rối loạn tự miễn khác, chẳng hạn như bệnh celiac, viêm khớp dạng thấp hoặc viêm loét đại tràng.
• Viêm gan tự miễn loại 2: Mặc dù người lớn có thể gặp bệnh viêm gan tự miễn loại 2, nhưng bệnh này phổ biến hơn ở trẻ em và người trẻ tuổi. Các bệnh tự miễn khác có thể đi kèm với loại viêm gan tự miễn này.

Các yếu tố nguy cơ

Các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm gan tự miễn bao gồm:

• Giới nữ: Mặc dù cả nam và nữ đều có thể tiến triển bệnh viêm gan tự miễn nhưng bệnh phổ biến hơn ở nữ giới.
• Tiền sử mắc một số bệnh nhiễm trùng: Viêm gan tự miễn có thể khởi phát sau khi bị nhiễm vi rút sởi, herpes hoặc Epstein-Barr. Căn bệnh này cũng liên quan đến nhiễm trùng viêm gan A, B hoặc C.
• Di truyền: Bằng chứng cho thấy khuynh hướng mắc bệnh viêm gan tự miễn có thể xảy ra trong gia đình.
• Mắc bệnh tự miễn: Những người đã mắc bệnh tự miễn, chẳng hạn như bệnh celiac, viêm khớp dạng thấp hoặc cường giáp (bệnh Graves hoặc viêm tuyến giáp Hashimoto), có thể có nhiều khả năng phát triển bệnh viêm gan tự miễn.

Các biến chứng

Viêm gan tự miễn không được điều trị có thể gây ra sẹo vĩnh viễn ở mô gan (xơ gan). Các biến chứng của xơ gan bao gồm: 

Cổ chướng. Nguồn ảnh: medicalnewstoday.com

 

• Giãn tĩnh mạch thực quản: Khi lưu thông qua tĩnh mạch cửa bị tắc nghẽn, máu có thể trào ngược vào các mạch máu khác - chủ yếu là những mạch máu trong dạ dày và thực quản. Các mạch máu có thành mỏng và chứa nhiều máu hơn lượng máu dự trữ, nên chúng có khả năng bị chảy máu. Chảy máu ồ ạt trong thực quản hoặc dạ dày từ các mạch máu này là một trường hợp nguy hiểm, đe dọa tính mạng và cần được cấp cứu.
• Có dịch trong bụng (cổ trướng): Bệnh gan có thể gây ra một lượng lớn chất lỏng tích tụ trong bụng. Cổ trướng có thể gây khó chịu, có thể cản trở hô hấp và thường là dấu hiệu của bệnh xơ gan giai đoạn cuối.
• Suy gan: Điều này xảy ra khi các tế bào gan bị tổn thương sâu và rộng khiến gan không thể hoạt động đầy đủ. Lúc này, một ca ghép gan là cần thiết.
• Ung thư gan: Những người bị xơ gan có nguy cơ ung thư gan cao hơn.

Chẩn đoán

Các xét nghiệm và quy trình được sử dụng để chẩn đoán viêm gan tự miễn dịch bao gồm:

• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu để tìm kháng thể có thể phân biệt viêm gan tự miễn với viêm gan siêu vi và các bệnh lý khác có các triệu chứng tương tự. Các xét nghiệm kháng thể cũng giúp xác định chính xác loại viêm gan tự miễn mà bạn đang mắc phải.
• Sinh thiết gan: Bác sĩ sẽ thực hiện sinh thiết gan để chẩn đoán và xác định mức độ hay loại tổn thương gan. Thủ thuật được tiến hành bởi bác sĩ chuyên khoa, bằng cách dùng kim sinh thiết nhỏ để chọc qua da của người bệnh và lấy ra một ít nhu mô gan để làm xét nghiệm. Sau đó, mẫu được gửi đến phòng thí nghiệm để phân tích.

Điều trị

Bất kể bạn mắc loại viêm gan tự miễn nào, mục tiêu của việc điều trị là làm chậm hoặc ngăn chặn sự tấn công của hệ thống miễn dịch đối với gan. Điều này có thể giúp làm chậm sự tiến triển của bệnh. Bạn sẽ cần các loại thuốc làm giảm hoạt động của hệ thống miễn dịch, ban đầu thường là prednisone. Loại thuốc thứ 2 là azathioprine (Azasan, Imuran), có thể được khuyến nghị cùng với prednisone.

Prednisone, khi dùng lâu dài, có thể gây ra một loạt các tác dụng phụ nghiêm trọng, bao gồm tiểu đường, loãng xương, gãy xương (hoại tử xương), huyết áp cao, đục thủy tinh thể, tăng nhãn áp và tăng cân.

Các bác sĩ thường kê đơn prednisone với liều cao trong khoảng tháng đầu điều trị. Sau đó, để giảm nguy cơ mắc các tác dụng phụ, bác sĩ sẽ giảm dần liều trong vài tháng tiếp theo cho đến khi đạt đến liều thấp nhất mà có thể kiểm soát được bệnh. Bác sĩ có thể kê thêm azathioprine, giúp giảm các tác dụng phụ của prednisone.

Mặc dù bệnh có thể thuyên giảm một vài năm sau khi bắt đầu điều trị, nhưng bệnh thường bị trở lại nếu ngừng thuốc. Tùy thuộc vào tình trạng bệnh, bạn có thể phải điều trị suốt đời.

Ghép gan

Khi thuốc không ngăn được sự tiến triển của bệnh hoặc bạn bị sẹo không thể phục hồi (xơ gan) hoặc suy gan, thì lựa chọn cuối cùng là ghép gan.

Việc cấy ghép gan thường sử dụng gan từ người hiến tạng đã qua đời hoặc người sống. Tuy nhiên, bạn chỉ có thể nhận một phần gan từ người còn sống. Lá gan sẽ bắt đầu tái tạo tế bào mới gần như ngay lập tức.

Cần chuẩn bị gì trước khi khám

Nếu bạn có bất kì dấu hiệu hay triệu chứng nào, hãy đặt lịch khám ngay lập tức. Dưới đây là một số việc cần chuẩn bị trước khi đi khám:

Bạn có thể làm gì

• Hỏi trước xem có cần nhịn ăn uống trước khi khám hay không?
• Kể với bác sĩ bất kỳ triệu chứng nào bạn đang gặp phải, bao gồm bất kỳ triệu chứng nào có vẻ không liên quan đến lý do đến khám.
• Một thông tin cá nhân chính, bao gồm mọi căng thẳng hoặc những thay đổi trong cuộc sống gần đây.
• Lập danh sách tất cả các loại thuốc, vitamin hoặc chất bổ sung mà bạn đang dùng.
• Đi cùng người thân để họ có thể giúp bạn nhắc lại những triệu chứng mà bạn có thể bỏ sót
• Chuẩn bị các câu hỏi để hỏi bác sĩ

Bác sĩ hỏi bệnh sử. Nguồn ảnh: bhf.org.uk

Đối với bệnh viêm gan tự miễn, một số câu hỏi cơ bản cần hỏi bác sĩ bao gồm:

• Nguyên nhân lớn nhất xảy ra các triệu chứng là gì?
• Có những nguyên nhân nào khác có thể xảy ra không?
• Cần làm những xét nghiệm gì để chẩn đoán bệnh?
• Mức độ tổn thương gan như thế nào?
• Tình trạng có thể là tạm thời hay mãn tính?
• Kế hoạch điều trị là gì?
• Điều trị có thể chữa khỏi bệnh viêm gan tự miễn không?
• Các tác dụng phụ tiềm ẩn của mỗi kế hoạch điều trị là gì?
• Điều trị viêm gan tự miễn có thể ảnh hưởng như thế nào đến việc kiểm soát các vấn đề bệnh lý khác?
• Bất kỳ loại thuốc hoặc thói quen nào có thể gây ra các vấn đề về gan hoặc làm cho các vấn đề về gan trở nên tồi tệ hơn không?
• Có bất kỳ hạn chế về ăn uống nào cần tuân theo không?
• Tôi có nên gặp bác sĩ chuyên khoa không?
• Có thuốc thay thế chung cho loại thuốc bác sĩ đang kê cho không?
• Có bất kỳ tài liệu tham khảo nào không?
• Cần tái khám bao lâu một lần?

Bác sĩ mong đợi những gì

Bác sĩ có thể hỏi một số câu hỏi:

• Lần đầu tiên bắt đầu gặp các triệu chứng là khi nào?
• Các triệu chứng có liên tục hay không thường xuyên?
• Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng?
• Có cái gì làm cải thiện hoặc làm trầm trọng thêm các triệu chứng không?
• Bạn có đang dùng bất kỳ loại thuốc hoặc phương pháp điều trị nào cho các triệu chứng của mình không?
• Bạn có tiền sử gia đình bị bệnh gan không?