Theo thống kê được thì trong độ tuổi sinh sản, ước tính khoảng 2/3 số phụ nữ phàn nàn về vấn đề này đặc biệt là nhóm người từ 15–40 tuổi.
Đau vú không phải là một triệu chứng đặc trưng và hay gặp của ung thư vú. Tuy nhiên, nếu thấy những thay đổi khác ở vú đi kèm như sờ thấy khối u hoặc vú tiết dịch bất thường thì bạn nên đi khám bác sỹ.
Dưới đây là 11 nguyên nhân phổ biến có thể gây ra đau vú và một vài lời khuyên hữu ích cho bạn.
1. Thay đổi nội tiết tố
Những thay đổi nội tiết tố thường diễn ra trước kỳ kinh. Đau vú kiểu căng tức và thường gây đau ở cả hai bên, có thể lan ra đến nách.
Đau vú liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt được gọi là đau vú theo chu kỳ. Nó có thể là một trong nhiều triệu chứng khác xảy ra trước kỳ kinh thuộc hội chứng tiền kinh nguyệt (premenstrual syndrome -PMS) hoặc tự xảy ra.
Hội chứng tiền kinh nguyệt gây khó chịu đáng kể với bạn (Nguồn ảnh từ 123rf.com)Các triệu chứng khác của hội chứng tiền kinh nguyệt gồm:
Chúng diễn ra tạm thời và thường biến mất vài ngày sau khi bắt đầu có kinh. Bạn có thể uống thuốc giảm đau, mặc áo ngực thoải mái, hoặc chườm ấm bụng để làm dịu cơn đau.
Đau vú còn gặp do thay đổi nội tiết tố khác như trong thời kỳ mang thai hoặc giai đoạn đầu của thời kỳ mãn kinh.
2. Hãy chọn áo ngực vừa vặn
Áo lót quá chật hoặc gọng cứng có thể đè lên vú gây đau. Không nên mặc những chiếc áo ngực quá nhỏ gây không thoải mái.
Hãy tìm cho mình một kích cỡ áo ngực phù hợp nhất. Hoặc dùng những chiếc áo lót không có gọng có thể giúp bạn thấy thoải mái hơn trước kỳ kinh.
Khi tập luyện hay chơi thể thao hãy chọn áo lót bra. Theo một nghiên cứu năm 2021, thì điều đó giúp 60-70% phụ nữ thấy thoải mái hơn rất nhiều.
3. Xơ nang vú
Hình ảnh minh họa cấu trúc tuyến vú thay đổi trong bệnh xơ nang lành tính tuyên vú (Nguồn ảnh từ medicine).Xơ nang vú là bệnh lành tính, có thể gây khó chịu, đau vú với sự tăng sinh tuyến vú kết hợp xơ hóa mô đệm do sự thay đổi của nội tiết tố.
Bệnh này khá phổ biến và không phải là ung thư.
Các triệu chứng mà bạn gặp phải bao gồm:
- Ngực thay đổi kích thước: căng to và dày hơn bình thường
- Xuất hiện u cục hoặc u nang
- Núm vú tiết dịch
- Ngứa
Các triệu chứng trên có thể gây khó chịu hơn trước kì kinh và thường sẽ hết ở tuổi sau khi mãn kinh.
Điều trị bao gồm:
- Dùng thuốc giảm đau như acetaminophen (Tylenol) hoặc ibuprofen (Advil)
- Chườm mát hoặc chườm ấm khi đau
- Tránh ăn nhiều muối, caffein hoặc chất béo
- Bắt đầu hoặc ngừng thuốc tránh thai
Lưu ý rằng trước khi thực hiện bất kỳ thay đổi nào về liều lượng các loại thuốc tránh thai hãy trao đổi lại với bác sĩ của bạn vì chúng có thể ảnh hưởng trực tiếp đến tiến triển của bệnh.
4. Viêm tuyến vú
Viêm tuyến vú chỉ tình trạng viêm hoặc sưng tấy ở vú mà đa phần là do nhiễm trùng. Vấn đề này hay gặp và gây ảnh hưởng nhiều nhất đến những người đang cho con bú, tuy nhiên cũng có thể xảy ra ở bất kỳ phụ nữ nào.
Các triệu chứng của nó bao gồm:
- Sưng, đau và nóng đỏ ở vú
- Sốt
- Đau đầu
- Các triệu chứng toàn thân giống như khi bị cúm.
Phương pháp điều trị hiệu quả là dùng các thuốc kháng sinh. Tiếp tục cho con bú vì đó chính là cách tốt nhất để mẹ có thể lấy hết sữa ra. Nếu vú xuất hiện áp xe sẽ cần phải thực hiện phẫu thuật dẫn lưu hoặc hút mủ ra bằng kim.
5. Thuốc
Một số loại thuốc có thể tác động vào sự tiến triển của cơn đau vú. Chúng bao gồm:
- Các chế phẩm digitalis, chẳng hạn như digoxin (Digox) dùng trong điều trị suy tim sung huyết và loạn nhịp
- Chlorpromazine (Thorazine), trong điều trị một số rối loạn tâm thần.
- Một số thuốc lợi tiểu giữ kali, chẳng hạn như eplerenone (Inspra) hoặc spironolactone (Aldactone)
- Oxymetholone (Anadrol) trong điều trị thiếu máu.
- Methyldopa (Aldomet) một trong những thuốc điều trị tăng huyết áp.
Nếu bạn bị đau vú trong khi đang dùng bất kỳ loại thuốc gì hãy nói lại với bác sĩ để biết liệu chúng có phải là nguyên nhân hay không?
6. Mô sẹo vú
Mô sẹo có thể xuất hiện sau phẫu thuật hay xạ trị ung thư vú. Điều này có thể dẫn đến:
- Tê hoặc đau, nếu mô sẹo phát triển xung quanh dây thần kinh
- Bầu vú cảm giác săn chắc và tròn hơn.
- Hình thành một khối sẹo u lồi xung quanh vết khâu phẫu thuật.
Một vài lựa chọn điều trị bao gồm:
- Vật lý trị liệu, nếu mô sẹo gây đau, tức và chèn ép nhiều.
- Phẫu thuật cắt bỏ mô sẹo, nếu nó gây đau nhiều
- Sử dụng kem và thuốc mỡ để giảm bớt sự xuất hiện của sẹo.
Sử dụng các loại kem để hạn chế hình thành sẹo vú (Nguồn ảnh từ stephenmcculley).7. Bong gân lưng, cổ hoặc vai
Một vài nguyên nhân ngoài vú có thể gây đau tại vú ví dụ gặp trong bong gân hoặc chấn thương ở lưng, cổ, vai.
Một nghiên cứu năm 2020 lý giải rằng đó có thể là do đám rối cổ bị chèn ép gây đau lan ra cả vú. Những rối loạn liên quan đến tổn thương hoặc viêm rễ thần kinh ở cổ đều có thể gây đau vú.
Khi cơn đau xuất hiện ở một vùng rộng hơn so với vị trí tại nguyên nhân mà nó bắt nguồn, thì được gọi là cơn đau quy chiếu. Do vậy, điều trị nguyên nhân gốc mới là triệt để. Chẳng hạn, nếu bị đau vú do chèn ép dây thần kinh thì vật lý trị liệu kết hợp với phẫu thuật cột sống giải tỏa chèn ép là liệu pháp tốt nhất.
8. Viêm sụn sườn
Viêm sụn sườn là tình trạng viêm tại chỗ nối các xương sườn vào xương ức. Nó có thể gây ra đau vú và đau tức ngực khởi phát từ từ hoặc đột ngột.
Các yếu tố sau có thể làm trầm trọng thêm cơn đau:
- Tăng đè ép lên ngực như khi thắt dây an toàn
- Hoạt động thể chất
- Ngồi hoặc nằm
- Hít thở sâu, hắt hơi hoặc ho
Điều trị có thể bao gồm:
- Hạn chế các hoạt động làm trầm trọng thêm cơn đau kể trên.
- Vật lý trị liệu
- Điều trị dùng thuốc bao gồm:
- Tylenol
- Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như Advil
- Aspirin dùng cho người trên 16 tuổi
- Tiêm corticosteroid, chẳng hạn như triamcinolone (Kenalog)
- Kích thích dây thần kinh bằng điện qua da (TENS), dùng dòng điện để giảm đau
9. Đau thành ngực
Đau ở thành ngực có rất nhiều nguyên nhân. Cơn đau đôi khi cho ta cảm nhận như thể xuất phát từ vú, mặc dù bản chất không phải vậy.
Các cơn đau thành ngực có thể cho ta cảm giác như đau vú (Nguồn ảnh từ pulsetoday).Cơn đau có thể khác nhau về mức độ, từ một vùng này đến một vùng khác của vú:
- Đau rát hoặc đau buốt
- Đau lan xuống cánh tay
- Cơn đau tăng khi tăng áp lực lên thành ngực
- Đau nặng hơn khi cử động
Các nguyên nhân có thể bao gồm:
- Bầm tím
- Gãy xương sườn
- Sỏi mật
- Cơn đau thắt ngực
- Bệnh tự miễn như viêm khớp dạng thấp
Việc điều trị sẽ phụ thuộc tùy theo nguyên nhân, nhưng nhìn chung có thể kiểm soát cơn đau bằng việc tránh các cử động khiến nó tồi tệ hơn cho đến khi nguyên nhân gốc rễ được giải quyết.
10. U nang vú
U nang vú bản chất là những túi bên trong chứa đầy chất lỏng. Chúng không phải ung thư, sờ vào tương đối mềm và khá phổ biến ở phụ nữ độ tuổi tiền mãn kinh. Một số u nang không hoạt động nhưng cũng có thể gây đau và tiết dịch núm vú.
Hầu hết chúng không phải điều trị trừ các u nang đặc biệt lớn hoặc gây đau nhiều. Điều trị bao gồm hút dịch ra ngoài bằng kim.
11. Ung thư vú
Ung thư vú xảy ra khi các tế bào trong vú bị đột biến và bắt đầu tăng sinh không kiểm soát được. Đau ở vú hiếm khi là do ung thư. Các triệu chứng khác bao gồm:
- Có khối u trong vú
- Tiết dịch ở núm vú đặc biệt là dịch có máu, mủ, hôi.
- Lõm da vú
- Co kéo đầu núm vú hoặc đau ở núm vú
- Da bị bong tróc và viêm ở vùng núm vú
- Một vùng vú dày lên, sưng lên, thay đổi hình dạng hoặc kích thước của vú.
Đau vú không phải là dấu hiệu đặc hiệu cho ung thư vú (Nguồn ảnh từ medanta.org).Ung thư vú dạng viêm rất hiếm gặp, gây ra các triệu chứng khác nhau. Bao gồm:
- Vú đau, mềm hoặc ngứa
- Vú đổi màu hồng, đỏ hoặc tím bao phủ ít nhất một phần ba vú
- Sưng vú, làm cho một bên ngực trông lớn hơn bên kia
- Rỗ da, tương tự như vết rỗ của vỏ cam
- Núm vú bị thụt vào trong
Các phương pháp điều trị ung thư vú bao gồm phẫu thuật, hóa trị, liệu pháp hormone, xạ trị và liệu pháp sinh học. Điều trị đa mô thức là tối ưu và phổ biến tức là sử dụng kết hợp một trong những phương pháp điều trị trên.
Đau theo chu kỳ và không theo chu kỳ
Đau theo chu kỳ, tức là liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt và đau không theo chu kỳ có một số điểm khác biệt chính. Bảng sau đây giúp chúng ta so sánh giữa hai loại đau:
Đau theo chu kỳ | Đau không theo chu kỳ |
thay đổi theo nội tiết tố trong chu kỳ kinh nguyệt | không thay đổi theo chu kỳ kinh nguyệt |
phổ biến ở phụ nữ trong độ tuổi 20-40 | phổ biến hơn sau khi mãn kinh |
nói chung ảnh hưởng đến cả hai vú như nhau | có xu hướng ảnh hưởng đến một vùng hoặc cục bộ của một bên vú |
có thể kèm sưng. | cơn đau thường cảm thấy rõ, đau kiểu bỏng rát |
Chú ý theo dõi và ghi lại nhật ký các triệu chứng đau vú là cần thiết cho sức khỏe của bạn (Nguồn ảnh từ Printerest).Nếu bạn bị đau theo chu kỳ, nhưng thấy ở một bên vú nặng hơn bên kia, thì sự thay đổi nội tiết có thể không phải là nguyên nhân duy nhất.
Việc chú ý theo dõi và ghi lại nhật ký các triệu chứng này là hữu ích để xác định xem cơn đau có theo chu kỳ hay không. Ngoài ra, bạn có thể sử dụng các ứng dụng theo dõi kinh nguyệt để tiện lợi hơn.
Hãy nhớ đánh giá thêm mức độ đau trong các lần. Nếu chúng xuất hiện hoặc tăng lên cùng một lúc trong mỗi chu kỳ, nó có thể thuộc nhóm theo chu kỳ.
Kiểm soát cơn đau vú bằng các biện pháp như:
- Mặc áo ngực vừa vặn
- Dùng thuốc giảm đau
- Hạn chế uống sô cô la, cà phê, trà và nước ngọt
- Chườm nóng hoặc lạnh lên bầu ngực
- Tập thể dục thường xuyên
- Phương pháp thư giãn để giảm căng thẳng, lo lắng.
Tóm tắt
Có nhiều nguyên nhân có thể gây ra đau vú. Triệu chứng này xuất hiện có chu kỳ hoặc không theo chu kỳ. Nếu cơn đau có tính chất chu kỳ thì thường liên quan đến sự thay đổi của nội tiết tố trong kì kinh nguyệt.
Đau vú không theo chu kỳ có thể do hội chứng tiền kinh nguyệt, thay đổi nang vú, chấn thương, viêm quanh xương sườn. Đôi khi, u nang và nhiễm trùng là những nguyên nhân phổ biến gây ra triệu chứng này.
Mặc dù đau vú không phải là triệu chứng đặc hiệu của ung thư vú, nhưng bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để chắc chắn nhất.
Xem thêm:
