Theo Hiệp hội Đột quỵ Hoa Kỳ (ASA - American Stroke Association), tại Hoa Kỳ cứ 40 giây lại có một người bị đột quỵ. Đó là nguyên nhân hàng đầu gây ra tàn tật. Quá trình hồi phục có thể kéo dài và không đoán trước được, vì vậy điều quan trọng là phải hiểu các yếu tố nguy cơ của đột quỵ và cách ngăn ngừa chúng xảy ra.
Các yếu tố nguy cơ gây đột quỵ
Cao huyết áp
Huyết áp bình thường, khỏe mạnh ở mức thấp hơn 120/80 mm Hg. Huyết áp cao (tăng huyết áp) là khi máu chảy trong lòng mạch với áp suất cao hơn bình thường.
Vì huyết áp cao có thể không gây ra triệu chứng gì nên một số người sống chung với nó trong nhiều năm trước khi được bác sĩ chẩn đoán. Huyết áp cao có thể dẫn đến đột quỵ vì nó làm tổn thương các mạch máu từ từ theo thời gian, làm hình thành các cục máu đông trong não.
Huyết áp cao không chỉ có thể gây ra đột quỵ mà còn gây ra bệnh lý tim mạch. Nguyên nhân là do tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu đi khắp cơ thể.
Người mắc cao huyết áp có nguy cơ cao bị đột quỵ. Nguồn ảnh: https://www.lark.com/
Để kiểm soát huyết áp, đầu tiên bạn nên đi khám sức khỏe và kiểm tra huyết áp thường xuyên. Bạn cũng cần áp dụng một lối sống lành mạnh để giảm huyết áp. Nó bao gồm thực hiện chế độ ăn ít muối, cân bằng, duy trì cân nặng hợp lý, tập thể dục thường xuyên và hạn chế uống rượu.
Nồng độ cholesterol cao
Bạn không chỉ nên kiểm tra huyết áp thường xuyên mà còn nên theo dõi mức cholesterol máu. Cholesterol trong máu quá cao có thể gây ra sự tích tụ mảng xơ vữa trong lòng mạch, dần dần tạo nên cục máu đông. Để duy trì mức cholesterol an toàn, hãy thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh với trái cây và rau quả, thực phẩm ít muối và chất béo. Bên cạnh đó, việc tập thể dục thường xuyên cũng rất quan trọng.
Hút thuốc
Hút thuốc là một yếu tố nguy cơ khác của đột quỵ. Khói thuốc lá chứa các hóa chất độc hại như carbon monoxide - chất gây hại cho hệ tim mạch và làm tăng huyết áp. Hơn nữa, hút thuốc có thể gây ra sự tích tụ xơ vữa trong động mạch. Sự tích tụ lâu ngày có thể tạo thành cục máu đông, làm giảm lưu lượng máu lên não. Hút thuốc cũng làm tăng khả năng hình thành cục máu đông.
Đái tháo đường
Đái tháo đường làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh toàn thân. Nguồn ảnh: https://economictimes.indiatimes.com
Những người mắc bệnh đái tháo đường típ 1 và típ 2 cũng có nguy cơ bị đột quỵ. Đái tháo đường không có cách chữa khỏi hoàn toàn, nhưng việc sử dụng thuốc và chế độ ăn uống phù hợp sẽ giúp duy trì mức đường huyết lành mạnh. Điều này làm giảm các biến chứng như đau tim, đột quỵ, tổn thương thần kinh và các cơ quan khác.
Các bệnh lý tiềm ẩn
Có nhiều bệnh lý khác là yếu tố nguy cơ của đột quỵ, bao gồm:
- Bệnh động mạch ngoại biên (PAD - peripheral artery disease): hẹp mạch máu do các mảng xơ vữa.
- Bệnh động mạch cảnh: xơ vữa các mạch máu vùng cổ
- Rung nhĩ (Afib - atrial fibrillation): nhịp tim không đều khiến máu lưu thông kém và cục máu đông có thể di chuyển lên não
- Bệnh tim: bệnh mạch vành, bệnh lý van tim và dị tật tim bẩm sinh có thể gây ra
cục máu đông - Bệnh hồng cầu hình liềm: bệnh lý này khiến tế bào hồng cầu
dính vào thành mạch và ngăn cản dòng máu lên não - Có tiền sử thiếu máu não thoáng qua (TIA - transient ischemic attack) hay tai biến mạch não thoáng qua
Các cách phòng ngừa đột quỵ
Yếu tố tiền sử gia đình là không thể thay đổi được, nhưng chúng ta có thể thực hiện một số biện pháp khác để giảm khả năng bị đột quỵ. Đối với những người đang điều trị cao huyết áp, tăng cholesterol máu, đái tháo đường và béo phì, thì việc ngăn ngừa đột quỵ nên bắt đầu bằng việc thay đổi lối sống. Ví dụ:
- Thực hiện chế độ ăn uống cân bằng. Hạn chế tiêu thụ muối và ăn nhiều trái cây và rau củ mỗi ngày. Tránh thực phẩm chứa chất béo bão hòa và chất béo dạng trans, hạn chế uống rượu và sử dụng đường.
- Bỏ thuốc lá. Một số người gặp khó khăn trong việc bỏ thuốc lá. Có nhiều biện pháp hỗ trợ bạn cai thuốc như liệu phấp thay thế nicotin, nhóm điều trị cộng đồng… Hãy trao đổi với bác sĩ để có biện pháp cai thuốc lá hiệu quả..
Hãy bỏ thuốc lá để giảm nguy cơ bị đột quỵ. Nguồn ảnh: https://www.dailysabah.com/
- Tập thể dục.Tập thể dục ít nhất 30 phút trong ba đến năm ngày mỗi tuần có tác động tích cực đến huyết áp, cholesterol và giúp kiểm soát cân nặng. Không cần tập luyện quá gắng sức. Các phương pháp tập luyện bao gồm đi bộ, chạy bộ, bơi lội, chơi thể thao hoặc tham gia bất kỳ hoạt động nào khác giúp tim hoạt động hiệu quả hơn.
- Thừa cân. Tập thể dục thường xuyên và điều chỉnh chế độ ăn uống có thể giúp bạn giảm cân, hạ huyết áp và giảm cholesterol máu. Giảm từ 2 đến 5 cân cũng là rất tốt cho sức khỏe.
- Khám sức khỏe định kì. Đây là lúc bác sĩ kiểm tra huyết áp,
cholesterol và lượng đường trong máu của bạn. Hãy đi khám ít nhất mỗi năm một lần để kiểm tra sức khỏe toàn diện - Tuân thủ điều trị. Nếu được chẩn đoán mắc bệnh hoặc các tình trạng làm tăng nguy cơ đột quỵ, hãy tuân thủ kế hoạch điều trị của bác sĩ để giữ một trái tim và mạch máu khỏe mạnh. Ví dụ, những người bị bệnh đái tháo đường cần theo dõi lượng đường huyết hường xuyên để tránh các biến chứng và ngăn ngừa đột quỵ. Kiểm soát đường huyết bằng cách uống thuốc đều đặn, tập thể dục thường xuyên và có chế độ ăn hợp lý.
Tổng kết
Đột quỵ có thể gây tàn phế và đe dọa tính mạng. Nếu bạn nghĩ mình hoặc người thân đang bị đột quỵ, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức. Thời gian não không nhận được đầy đủ lượng máu càng lâu thì tác hại của đột quỵ càng nhiều.
Xem thêm:
- Những điều cần biết về đột quỵ xuất huyết não
- Những điều cần biết về đột quỵ do thiếu máu cục bộ
- Đột quỵ cột sống: Nguyên nhân, cách điều trị và hậu quả
- Vệ sinh răng miệng kém làm tăng nguy cơ đột quỵ
- Cải thiện chức năng não trong đột quỵ: hiệu quả của chiết xuất ginkgo biloba?
