Khớp vai là một khớp lồi cầu - ổ chảo, chỏm xương cánh tay gắn vào ổ chảo xương bả vai nhờ chóp xoay và bao khớp. Chóp xoay gồm 3 cơ (cơ trên gai, cơ dưới gai, cơ tròn bé), kết hợp với nhau thành một giải cân bao quanh bám tận vào mấu động lớn xương cánh tay. 3 xương chính ở vai là: xương cánh tay, xương đòn và xương bả vai.
Khớp vai là khớp di động nhiều nhất trên cơ thể. Nó di chuyển vai về phía trước và phía sau. Nó cũng cho phép cánh tay di chuyển theo chuyển động tròn và di chuyển lên và ra xa khỏi cơ thể.
Chóp xoay giúp cho khớp vai chuyển động linh hoạt.
Chóp xoay được tạo thành từ bốn đường gân. Gân là các mô kết nối cơ với xương. Bạn có thể đau hoặc khó nhấc cánh tay qua đầu nếu gân hoặc xương xung quanh chóp xoay bị tổn thương.
Bạn có thể bị thương ở vai khi lao động chân tay, chơi thể thao hoặc thậm chí do cử động lặp đi lặp lại. Một số bệnh có thể dẫn đến đau vai. Chúng bao gồm các bệnh về cột sống cổ, bệnh gan, tim hoặc túi mật.
Bạn có nhiều khả năng gặp vấn đề với vai khi tuổi cao, đặc biệt là sau tuổi 60. Điều này là do các mô mềm xung quanh vai có xu hướng thoái hóa theo tuổi tác.
Trong nhiều trường hợp, bạn có thể chữa đau vai tại nhà. Tuy nhiên, vật lý trị liệu, thuốc hoặc phẫu thuật cũng có thể cần thiết.
Dưới đây là những điều bạn cần biết về đau vai, bao gồm nguyên nhân, chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa.
Nguyên nhân nào gây ra đau vai?
Một số yếu tố và tình trạng có thể góp phần gây ra đau vai. Nguyên nhân phổ biến nhất là viêm gân của chóp xoay.
Nó đặc trưng bởi tình trạng sưng lên của các gân. Một nguyên nhân phổ biến khác của đau vai là hội chứng chạm mỏm cùng vai, khi này mỏm cùng vai đè lên chóp xoay khi cánh tay được nâng lên. Nếu bị viêm hoặc chấn thương trong chóp xoay thì sự va chạm này sẽ gây ra đau
Đôi khi đau vai là kết quả của chấn thương ở một vị trí khác trên cơ thể bạn, thường là cổ hoặc bắp tay. Đau được thường không trở nên tồi tệ hơn khi bạn cử động vai.
Các nguyên nhân khác của đau vai bao gồm:
- Viêm khớp
- Sụn bị rách
- Rách chóp xoay
- Viêm gân hoặc bao hoạt dịch
- Gai xương
- Dây thần kinh bị chèn ép ở cổ hoặc vai
- Gãy xương vai hoặc cánh tay
- Cứng khớp vai
- Trật khớp vai
- Tổn thương do sử dụng quá mức hoặc sử dụng lặp đi lặp lại
- Chấn thương tủy sống
- Nhồi máu cơ tim
Chẩn đoán nguyên nhân đau vai như thế nào?
Để tìm ra nguyên nhân gây đau vai, bác sĩ sẽ hỏi tiền sử bệnh của bạn và khám sức khỏe.
Họ sẽ đánh giá mức độ đau, sưng và đánh giá phạm vi chuyển động cũng như độ ổn định của khớp. Các xét nghiệm hình ảnh, chẳng hạn như X-quang hoặc MRI, có thể tạo ra hình ảnh chi tiết về vai để giúp bác sĩ chẩn đoán dễ dàng hơn.
Trật khớp vai ra sau trên phim chụp X quangBác sĩ cũng có thể đặt câu hỏi để xác định nguyên nhân như:
- Đau ở một bên vai hay cả hai bên?
- Cơn đau này có bắt đầu đột ngột không? Nếu vậy, lúc đó bạn đang làm gì không?
- Cơn đau có di chuyển đến các vùng khác trên cơ thể bạn không?
- Bạn có thể xác định chính xác khu vực bị đau không?
- Có đau khi bạn không di chuyển không?
- Nó có đau hơn khi bạn di chuyển theo những cách nhất định không?
- Đó là cơn đau buốt hay cơn đau âm ỉ?
- Khu vực bị đau có bị đỏ, nóng hoặc sưng lên không?
- Cơn đau có khiến bạn thức trắng vào ban đêm?
- Điều gì làm cho nó tồi tệ hơn và điều gì làm đỡ đau hơn?
- Bạn đã từng phải hạn chế các hoạt động của mình vì đau vai chưa?
Khi nào nên đi khám?
Bạn nên đi khám bác sĩ nếu bạn bị sốt, không thể cử động vai, bầm tím kéo dài, nóng và đau quanh khớp hoặc đau dai dẳng sau vài tuần điều trị tại nhà.
Nếu cơn đau vai của bạn xảy ra đột ngột và không liên quan đến chấn thương, hãy gọi 115 ngay lập tức. Nó có thể là dấu hiệu của một cơn nhồi máu cơ tim. Các dấu hiệu khác của cơn nhồi máu cơ tim bao gồm:
- Khó thở
- Tức ngực
- Chóng mặt
- Đổ quá nhiều mồ hôi
- Đau ở cổ hoặc hàm
Ngoài ra, hãy gọi 115 hoặc đến phòng khám cấp cứu ngay lập tức nếu bạn bị thương ở vai và chảy máu, sưng tấy hoặc bạn bị vết thương hở.
Lựa chọn điều trị cho đau vai là gì?
Điều trị sẽ tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của cơn đau vai. Một số lựa chọn điều trị bao gồm vật lý trị liệu, treo tay hoặc cố định vai, hoặc phẫu thuật.
Bác sĩ cũng có thể kê đơn thuốc như thuốc chống viêm không steroid (NSAID) hoặc corticosteroid. Corticosteroid là loại thuốc chống viêm mạnh có thể được dùng bằng đường uống hoặc bác sĩ có thể tiêm vào vai của bạn.
Nếu bạn đã phẫu thuật vai, hãy làm theo các hướng dẫn chăm sóc sau một cách cẩn thận.
Một số cơn đau vai nhẹ có thể được điều trị tại nhà. Chườm lạnh vai trong 15 đến 20 phút, 3-4 lần mỗi ngày trong vài ngày có thể giúp giảm đau. Dùng túi đá hoặc bọc đá trong khăn vì chườm đá trực tiếp lên da có thể khiến da bị tê cóng và bỏng da.
Để vai nghỉ ngơi trong vài ngày trước khi trở lại hoạt động bình thường và tránh bất kỳ cử động nào có thể gây đau. Hạn chế làm việc hoặc hoạt động trên cao.
Các phương pháp điều trị tại nhà khác bao gồm sử dụng thuốc chống viêm không steroid (NSAID) không kê đơn để giúp giảm đau và viêm và ép khu vực đó bằng băng thun để giảm sưng tấy.
Ngăn ngừa đau vai
Các bài tập vai đơn giản có thể giúp kéo căng và tăng cường cơ bắp cũng như gân ở chóp xoay. Chuyên gia vật lý trị liệu có thể chỉ cho bạn cách thực hiện đúng cách.
Nếu bạn từng bị các vấn đề về vai trước đó, hãy chườm đá trong 15 phút sau khi tập thể dục để ngăn ngừa chấn thương trong tương lai.
Sau khi bị viêm bao hoạt dịch hoặc viêm gân, thực hiện các bài tập vận động đơn giản hàng ngày có thể giúp bạn không bị cứng khớp vai.
Xem thêm:
- Khớp vai: Những vấn đề thường gặp và biện pháp điều trị
- Trật khớp vai: Nguyên nhân, chẩn đoán và xử trí
