Đau vú là một tình trạng phổ biến ở phụ nữ. Cơn đau thường được phân loại thành đau theo chu kỳ hoặc không theo chu kỳ.
Đau theo chu kỳ là cơn đau có liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt. Mức độ đau sẽ giảm dần sau khi chu kỳ qua đi.
Đau vú có thể liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt (Nguồn ảnh: Yesmom Fertility)Đau không theo chu kỳ có thể do nhiều nguyên nhân, bao gồm cả chấn thương vú. Đôi khi nguyên nhân gây đau không phải do vú mà do vấn đề từ các cơ quan lân cận. Đau không theo chu kỳ ít phổ biến hơn nhiều so với đau theo chu kỳ và nguyên nhân của nó có thể khó xác định hơn.
Cường độ của cơn đau có thể thay đổi khác nhau: từ ngứa nhẹ, đau nhức, hoặc thậm chí là đau nhói. Một số phụ nữ còn gặp tình trạng căng tức vú, hoặc ngực của họ có thể căng hơn bình thường.
Nguyên nhân
Đau vú có thể do nhiều nguyên nhân gây ra. Hai trong số những nguyên nhân phổ biến nhất là sự thay đổi nội tiết và vú bị xơ hóa (u cục).
Thay đổi nội tiết
Chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ gây ra sự biến động hormone estrogen và progesterone. Hai nội tiết tố này có thể khiến ngực của phụ nữ cảm thấy sưng, nổi cục và đôi khi đau nhức.
Một số phụ nữ phản ánh cơn đau này trở nên tồi tệ hơn khi họ già đi do mô vú tăng nhạy cảm với hormone khi lớn tuổi. Đôi khi, những cơn đau liên quan đến kinh nguyệt sẽ không còn sau khi mãn kinh.
Đau vú là do sự dao động của hormone, bạn thường sẽ cảm nhận được cơn đau khoảng 2-3 ngày trước kỳ kinh. Đôi khi cơn đau sẽ tiếp tục trong suốt chu kỳ kinh nguyệt của bạn.
Để xác định liệu cơn đau vú của bạn có liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt hay không, hãy ghi chép lại các kỳ kinh và ghi lại thời điểm bạn bị đau trong tháng. Sau một hoặc hai chu kỳ, bạn sẽ nhận ra mối tương quan giữa kinh nguyệt và hiện tượng đau vú.
Các giai đoạn ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ và có khả năng gây đau vú bao gồm:
- Dậy thì
- Thai kỳ
- Thời kỳ mãn kinh
U nang vú
U nang tuyến vú có thể là nguyên nhân gây đau vú (Nguồn ảnh: National Breast Cancer Foundation)Khi già đi mô vú sẽ trải qua một loạt các biến đổi. Đây là khi mô vú được thay thế bằng mô mỡ. Quá trình này gây ra sự phát triển của các u nang và tạo nhiều mô xơ hơn, hay còn gọi là xơ nang tuyến vú.
Các nang xơ này thường là tình trạng lành tính, không đáng lo ngại, có thể gây đau hoặc không.
Đôi khi, có thể sờ thấy u cục, hay gặp nhất là khu vực phía trên, bên ngoài vú. Các u này có thể to ra khi diễn ra chu kỳ kinh nguyệt.
Thời kỳ cho con bú
Sữa mẹ là một nguồn tự nhiên, bổ dưỡng đảm bảo cho sự phát triển của trẻ. Tuy nhiên, trong giai đoạn này bạn có thể bị đau vú vì một số lý do sau đây:
Viêm vú
Viêm vú là tình trạng viêm nhiễm các ống dẫn sữa. Tình trạng này gây đau dữ dội thậm chí gây nứt, ngứa, rát hoặc phồng rộp núm vú. Các triệu chứng khác có thể gặp như: xuất hiện các vệt đỏ trên vú, sốt và gai rét. Bệnh được chữa trị bằng việc sử dụng thuốc kháng sinh.
Vú căng sữa
Ngực căng sữa có thể gây đau. Dấu hiệu nhận biết ngực căng sữa là bầu ngực to ra, da mỏng, căng và đau. Nếu không thể cho bé bú sớm, hãy vắt bớt sữa ra để giảm cảm giác khó chịu.
Cách vắt sữa: ngón cái đặt ở phía trên bầu ngực, các ngón tay còn lại đặt phía bên dưới. Bóp nhẹ nhàng từ thành ngực ra núm vú để vắt sữa ra ngoài.
Ngậm bắt vú sai
Trẻ ngậm bắt vú sai có thể khiến mẹ bị đau vú. Các dấu hiệu cho thấy bé ngậm ti không đúng cách bao gồm nứt núm vú và đau nhức núm vú.
Có thể gặp đau vú ở thời kỳ cho con bú (Nguồn ảnh: Freepik)Cho con bú đúng cách sẽ không gây đau. Nếu gặp khó khăn khi cho con bú, hãy nhờ đến sự giúp đỡ của các chuyên gia tư vấn hoặc bác sĩ của bạn.
Các nguyên nhân khác
Đau vú có thể do các nguyên nhân khác, bao gồm:
Ăn kiêng
Thực phẩm bạn ăn vào có thể gây đau vú. Chế độ ăn uống không lành mạnh như nhiều chất béo và tinh bột tinh chế làm nguy cơ bị đau vú cao hơn.
Vấn đề ở cơ quan kế cận
Đôi khi đau vú không phải do vú mà là do ngực, cánh tay hoặc cơ lưng bị kích thích. Điều này thường xuyên diễn ra khi bạn tham gia các hoạt động như: chèo thuyền, trượt tuyết, dùng các dụng cụ như xẻng, cào…
Kích thước vú
Kích thước ngực lớn, hoặc ngực không cân đối với tỉ lệ cơ thể có thể gây khó chịu ở cổ và vai.
Phẫu thuật ngực
Nếu bạn đã phẫu thuật ngực, cơn đau do hình thành mô sẹo có thể kéo dài sau khi vết mổ đã lành.
Thuốc
Thuốc chống trầm cảm, liệu pháp hormone, thuốc kháng sinh và thuốc điều trị bệnh tim đều có thể góp phần gây đau vú. Hãy trao đổi với bác sĩ điều trị về tình trạng này để thay đổi thuốc điều trị nếu được.
Hút thuốc
Hút thuốc làm tăng nồng độ epinephrine trong mô vú, gây đau ngực.
Đau vú có liên quan đến ung thư vú không?
Đau vú thường không liên quan đến ung thư vú. Bị đau vú hoặc bị xơ nang tuyến vú không có nghĩa là bạn có nguy cơ phát triển ung thư cao hơn. Tuy nhiên, các u nang ở vú có thể khiến việc phát hiện các khối u trên phim chụp Xquang tuyến vú khó hơn.
Nếu bạn bị đau vú chỉ khu trú ở một vùng và liên tục trong tháng mà không thay đổi mức độ đau, bạn cần đến khám bác sĩ. Bác sĩ sẽ thăm khám, đưa bạn đi làm các xét nghiệm chẩn đoán như:
- Chụp Xquang tuyến vú: phương pháp rất có giá trị để phát hiện những bất thường ở vú.
- Siêu âm: phương pháp không xâm lấn, giúp xác định khối u mà không tiếp xúc với tia xạ.
- Chụp cộng hưởng từ (MRI). MRI cho phép bác sĩ quan sát chi tiết tổn thương ở mô vú, xác định tính chất, độ xâm lấn của khối u.
- Sinh thiết. Sinh thiết là lấy mô vú đem soi dưới kính hiển vi để tìm sự hiện diện của các tế bào ung thư.
Sinh thiết để biết khối u lành hay ác tính (Nguồn ảnh: Shutter Stock)Các xét nghiệm trên được chỉ định để biết tình trạng đau vú có liên quan đến các bệnh ác tính không.
Điều trị
Phương pháp điều trị sẽ khác nhau tùy thuộc cơn đau có liên quan với chu kỳ kinh nguyệt hay không. Ngoài ra, bác sĩ cũng cân nhắc các yếu tố khác như: tuổi tác, tiền sử bệnh và mức độ nghiêm trọng của cơn đau để lựa chọn cách trị liệu thích hợp.
Điều trị đau vú liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt:
- Mặc áo ngực hỗ trợ 24 giờ một ngày khi cơn đau nặng nhất
- Giảm lượng natri máu
- Bổ sung canxi
- Uống thuốc tránh thai, có thể giúp lượng hormone ít biến động hơn
- Dùng thuốc chẹn estrogen, chẳng hạn như tamoxifen
- Dùng thuốc để giảm đau (NSAID: thuốc giảm đau chống viêm không corticoid) như ibuprofen hoặc acetaminophen
Mặc áo ngực phù hợp trong những ngày đến tháng giúp giảm đau vú (Nguồn ảnh: Bra’s Doctor Blog)Điều trị cơn đau không liên quan chu kỳ kinh nguyệt: phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra đau vú. Khi đã xác định được nguyên nhân, bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp điều trị liên quan cụ thể.
Trước khi sử dụng bất kỳ sản phẩm nào, cần tham khảo ý kiến bác sĩ để tránh tình trạng tương tác thuốc, hoặc làm nặng tình trạng của các bệnh đồng mắc.
Khi nào cần đến khám bác sĩ?
Nếu cơn đau xảy ra đột ngột và kèm theo đau ngực, tê tay, hãy đến bệnh viện ngay. Đây có thể là dấu hiệu của nhồi máu cơ tim.
Hẹn khám bác sĩ nếu cơn đau:
- Hạn chế hoạt động thường ngày của bạn
- Kéo dài hơn hai tuần
- Kèm theo một cục u mới, u ngày càng phát triển
- Cơn đau chỉ tập trung ở một vùng trên vú
- Tiến triển nặng dần
Bác sĩ có thể hỏi bạn một số câu hỏi như:
- Cơn đau vú bắt đầu khi nào?
- Đau nhiều hơn khi nào? Giảm đi khi nào?
- Chu kỳ kinh nguyệt có làm cơn đau nặng nề hơn không?
- Bạn đánh giá thế nào về cơn đau? Cảm giác đau như thế nào?
Bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng. Đồng thời cũng có thể đề xuất các xét nghiệm hình ảnh, như chụp Xquang tuyến vú, để xác định những bất thường trong mô vú.
Nếu bạn có nang vú, bác sĩ có thể làm sinh thiết bằng kim. Thủ thuật được thực hiện với một cây kim nhỏ chọc vào nang để lấy mảnh mô ra làm sinh thiết.
Xem thêm:
