Rối loạn kinh nguyệt là những biểu hiện bất thường về chu kỳ kinh nguyệt, số ngày có kinh và số lượng máu kinh thay đổi so với những chu kỳ bình thường trước đó. Đây có thể là triệu chứng của một bệnh lý, có thể do thay đổi nội tiết hoặc sự tổn thương ở cơ quan sinh dục, hay đôi khi chỉ đơn thuần là do thay đổi lối sống, sinh hoạt hàng ngày.
Rối loạn kinh nguyệt có thể xảy ra ở bất cứ độ tuổi nào, với mức độ và biểu hiện khác nhau ở mỗi người, khiến nhiều chị em phụ nữ lo lắng. Tuy nhiên, có rất nhiều cách điều hòa kinh nguyệt. Rối loạn kinh nguyệt có thể điều trị bằng liệu pháp tâm lý hoặc trị liệu theo từng nguyên nhân bệnh lý cụ thể.
Triệu chứng và nguyên nhân của rối loạn kinh nguyệt
Rối loạn kinh nguyệt biểu hiện bằng những triệu chứng sau:
- Đau bụng kinh và hội chứng tiền kinh nguyệt
- Kinh nguyệt không đều hoặc không có kinh từ 6 tháng trở lên (vô kinh)
- Máu kinh bất thường, có thể nhiều hay ít hơn bình thường, hoặc thời gian hành kinh kéo dài hơn 7 ngày (rong kinh).
- Chảy máu hoặc xuất hiện những đốm máu ở giữa các kỳ kinh, sau khi mãn kinh hoặc sau khi quan hệ tình dục.
- Màu sắc kinh nguyệt không giống bình thường, có khi lẫn cục máu đông.
Có nhiều nguyên nhân đến rối loạn kinh nguyệt, trong đó có thể kể đến như:
- Mãn kinh
- Cho con bú
- U xơ tử cung hay polyp tử cung
- Mất cân bằng nội tiết tố
- Rối loạn đông máu
- Ung thư tử cung hay cổ tử cung
- Bệnh lây qua đường tình dục (STI)
- Hội chứng buồng trứng đa nang
- Di truyền
- Uống thuốc tránh thai
- Lạc nội mạc tử cung
- Bệnh viêm vùng chậu
- Suy buồng trứng sớm (xảy ra ở phụ nữ dưới 40 tuổi)
- Các bệnh lý khác như bệnh tuyến giáp, rối loạn chức năng tuyến yên,…
U xơ tử cung có thể gây ra rối loạn kinh nguyệt. Nguồn ảnh: northtexasfibroids.com Ngoài ra, lối sống và mức độ căng thẳng, stress cũng có thể ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt. Tăng hay giảm cân quá nhanh, ngủ không đủ giấc, thay đổi thói quen ăn uống và luyện tập thể dục hay một số yếu tố khác cũng có thể tác động đến chu kỳ kinh nguyệt.
Điều hòa kinh nguyệt là gì?
Điều hòa kinh nguyệt là biện pháp giúp kinh nguyệt đang ở tình trạng không ổn định trở lại trạng thái bình thường. Hiện tượng kinh nguyệt không đều do nhiều nguyên nhân khác nhau nên các biện pháp can thiệp điều hòa kinh nguyệt cũng khác nhau tùy từng trường hợp như sử dụng liệu pháp tự nhiên, dùng thuốc điều kinh hay thay đổi chế độ ăn uống,...
Tại sao cần phải điều hòa kinh nguyệt càng sớm càng tốt?
Rối loạn kinh nguyệt có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và dẫn đến các vấn đề sau:
- Thiếu máu: Lượng kinh ra nhiều và kéo dài sẽ gây thiếu máu, có thể khiến bạn bị chóng mặt, mệt mỏi, da xanh xao,… Tình trạng nghiêm trọng hơn có thể ảnh hưởng đến tính mạng.
- Nguy cơ mắc các bệnh phụ khoa: Kinh nguyệt kéo dài không chỉ gây bất tiện cho sinh hoạt hàng ngày mà còn tạo nên môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển, làm tăng nguy cơ mắc những bệnh viêm nhiễm vùng kín ở phái nữ.
- Nguy cơ vô sinh: Bạn có thể khó mang thai hơn nếu chu kỳ kinh nguyệt bất thường vì thời điểm rụng trứng bất thường hoặc tắc vòi trứng do viêm nhiễm.
- Ảnh hưởng đến sinh hoạt tình dục: Thời gian hành kinh dài bất thường khiến tần suất của những cuộc “yêu” của bạn cũng thấp hơn.
- Bệnh lý nguy hiểm: Trong một số trường hợp, rối loạn kinh nguyệt báo hiệu những bệnh lý nguy hiểm ở phụ nữ như chửa ngoài tử cung, ung thư niêm mạc tử cung,… Nếu không kịp thời nhận biết và chữa trị, bệnh sẽ gây ra nhiều hậu quả khó lường.
Các phương pháp điều hòa kinh nguyệt
Có rất nhiều phương pháp điều hòa kinh nguyệt. Tùy thuộc vào nguyên nhân rối loạn kinh nguyệt mà lựa chọn các phương pháp điều hòa kinh nguyệt phù hợp.
Thuốc tân dược
Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại thuốc có tác dụng điều hòa kinh nguyệt. Một trong số đó là thuốc tránh thai. Các loại thuốc điều hòa kinh nguyệt có nguồn gốc từ thuốc tránh thai (chứa nội tiết tố như estrogen, progesterone) gồm estrogen, progestatif, phối hợp estrogen – progestatif với nhiều tên biệt dược khác nhau. Các loại thuốc này có tác dụng điều chỉnh nội tiết tố nữ trong cơ thể, hỗ trợ điều trị rối loạn kinh nguyệt.
Thuốc tránh thai có tác dụng điều hòa kinh nguyệt. Nguồn ảnh: www.palomahealth.com Việc sử dụng thuốc giúp chu kỳ kinh nguyệt trở nên đều đặn hơn. Thuốc tạo nên hiện tượng kinh nguyệt giả, giúp người bệnh ổn định tâm lý, giảm bớt lo âu và căng thẳng, đồng thời giảm triệu chứng đau bụng kinh và các triệu chứng khó chịu do kinh nguyệt không đều gây ra. Đây cũng là một biện pháp tránh thai hữu hiệu, giúp trì hoãn kinh nguyệt vào những ngày đặc biệt như đi công tác, đi du lịch,...
Một số lưu ý khi dùng thuốc điều hòa kinh nguyệt:
- Khi sử dụng thuốc cần tuân thủ sự tư vấn, hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa sản về loại thuốc, liều lượng.
- Không lạm dụng thuốc vì có thể dẫn tới vô sinh do dùng thuốc trì hoãn kinh nguyệt lâu ngày làm rối loạn nội tiết tố, buồng trứng teo lại, gây rong kinh ra nhiều máu. Nếu dùng thuốc không đúng cách có thể gây rối loạn di chuyển trứng, chửa ngoài tử cung.
- Hỏi ý kiến bác sĩ khi gặp các tác dụng phụ của thuốc như chán ăn, buồn nôn, đau ngực, nổi mụn, viêm nhiễm đường âm đạo và tiết niệu,...
- Ngưng sử dụng thuốc nếu muốn có em bé. Khi ngưng thuốc cần tham khảo ý kiến bác sĩ về thời điểm có thai.
- Người bị viêm gan, bệnh tim mạch, huyết khối tĩnh mạch, nghi ngờ có thai, nghi ngờ hoặc xác định mắc ung thư vú, huyết áp cao trên 160/90 mmHg, có hút thuốc lá (trên 10 điếu/ngày), tiền sử bị vàng da, vàng mắt, đang cho con bú 6 tháng sau sinh, đang trong 21 ngày đầu sau sinh và bị mắc chứng đau nửa đầu,... không nên dùng thuốc tránh thai để điều hòa kinh nguyệt.
Thay đổi lối sống
- Luyện tập yoga: Nhiều nghiên cứu đã chứng minh yoga mang lại hiệu quả khá tích cực trong việc chữa trị nhiều vấn đề về kinh nguyệt khác nhau. Yoga có tác dụng làm giảm cơn đau bụng kinh và giảm lo lắng, stress liên quan đến kinh nguyệt. Đồng thời, yoga còn cải thiện chất lượng cuộc sống ở phụ nữ bị đau bụng kinh nguyên phát, những cơn đau khủng khiếp trước và trong kỳ kinh nguyệt.
Tập Yoga cũng là một biện pháp giúp điều hòa kinh nguyệt. Nguồn ảnh: www.mindbodygreen.com
- Duy trì cân nặng hợp lý: Thay đổi về cân nặng có thể ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt, đặc biệt là giảm cân quá nhanh. Phụ nữ thừa cân cũng có nhiều khả năng bị rối loạn kinh nguyệt, đau bụng kinh nặng hơn và lượng máu kinh mất đi cũng nhiều hơn so với những phụ nữ có cân nặng trung bình. Điều này xảy ra do tác động của các tế bào mỡ đối với hormone và insulin. Vì vậy, việc duy trì cân nặng ở phù hợp là vô cùng quan trọng.
- Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục mang lại nhiều lợi ích sức khỏe, trong đó có điều hòa kinh nguyệt. Tập thể dục giúp bạn duy trì cân nặng hợp lý và hỗ trợ điều trị hội chứng buồng trứng đa nang, một trong những nguyên nhân gây ra kinh nguyệt không đều. Ngoài ra, kết quả từ một thử nghiệm lâm sàng gần đây cho thấy tập thể dục có tác dụng giảm đau bụng kinh nguyên phát.
- Bổ sung các loại vitamin và khoáng chất:
Một nghiên cứu được công bố vào năm 2015 đã cho thấy bổ sung vitamin D có thể giúp điều hòa kinh nguyệt. Một nghiên cứu khác cũng cho thấy nó có hiệu quả trong điều trị rối loạn kinh nguyệt ở phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang. Vitamin D thường có trong các sản phẩm từ sữa khác và ngũ cốc. Bạn cũng có thể hấp thụ vitamin D từ ánh nắng mặt trời hoặc thông qua thực phẩm bổ sung.
Vitamin B thường được kê đơn cho phụ nữ đang mong muốn có thai và loại vitamin này có thể giúp điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt. Vitamin B cũng có thể làm giảm nguy cơ mắc các triệu chứng tiền kinh nguyệt.
Vitamin B thường được dùng cho phụ nữ mong muốn có em bé. Nguồn ảnh: www.freepik.comLưu ý rằng khi sử dụng các loại thực phẩm chức năng hoặc viên uống bổ sung, bạn nên tuân theo hướng dẫn trên bao bì và chỉ sử dụng những sản phẩm uy tín và chất lượng.
- Thay đổi chế độ ăn uống:
Gừng được sử dụng như một bài thuốc dân gian để điều hòa kinh nguyệt. Ngoài ra, uống nước gừng ấm trong những ngày “đèn đỏ” còn có tác dụng giảm đau bụng kinh rất hiệu quả. Một nghiên cứu cho thấy uống nước gừng trong 7 ngày trước khi hành kinh giúp ổn định tâm trạng, thể chất và các triệu chứng hành vi của hội chứng tiền kinh nguyệt.
Tương tự như gừng, quế cũng có thể giải quyết một loạt các vấn đề về kinh nguyệt như điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt và là một lựa chọn điều trị hiệu quả cho phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang. Quế cũng đã được chứng minh có tác dụng làm giảm các triệu chứng liên quan đến đau bụng kinh nguyên phát.
Gừng và quế rất hiệu quả trong việc làm giảm đau bụng kinh. Nguồn ảnh: www.jacarandafm.comKết quả của một nghiên cứu được công bố vào năm 2013 cho thấy uống 15ml giấm táo mỗi ngày có thể hỗ trợ điều trị hội chứng buồng trứng đa nang, từ đó giúp điều hòa kinh nguyệt. Giấm táo cũng có thể giúp bạn giảm cân, giảm lượng đường trong máu.
Dứa cũng có thể khắc phục một số vấn đề về kinh nguyệt. Dứa có chứa bromelain, một loại enzyme có khả năng làm mềm niêm mạc tử cung và điều hòa kinh nguyệt. Bromelain có đặc tính chống viêm và giảm đau.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Bạn nên đi khám bác sĩ nếu gặp phải các tình trạng dưới đây:
- Kinh nguyệt đột nhiên trở nên bất thường
- Không có kinh nguyệt trong 3 tháng
- Chu kỳ kinh nguyệt của bạn ngắn hơn 21 ngày hoặc dài hơn 35 ngày
- Kinh nguyệt của bạn nhiều bất thường hoặc gây đau
- Những ngày “đèn đỏ” kéo dài hơn một tuần
Nếu kinh nguyệt đột nhiên trở nên bất thường, hãy đi khám bác sĩ ngay. Nguồn ảnh: www.healthshots.comTổng kết
Rối loạn kinh nguyệt không chỉ gây phiền toái đến sinh hoạt hàng ngày mà nhiều khả năng còn ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như khả năng làm mẹ. Khi nhận thấy kinh nguyệt không đều, bạn nên tìm cách điều hòa kinh nguyệt tại nhà hoặc đi khám bác sĩ từ sớm để tránh nguy cơ phát triển nhiều bệnh lý nguy hiểm.
Có một số phương pháp điều hòa kinh nguyệt như dùng thuốc tránh thai, thay đổi lối sống,... Các chuyên gia khuyên chị em phụ nữ nên khám phụ khoa định kỳ 6 tháng/lần. Tùy vào nguyên nhân rối loạn sẽ có những phương pháp điều hòa kinh nguyệt khác nhau. Bạn cũng nên ghi lại chu kỳ kinh nguyệt cùng với những bất thường để bác sĩ có thể dễ dàng đưa ra chẩn đoán và phương pháp điều trị phù hợp.
