Điều đáng báo động là khi ho ra một lượng máu đáng kể hoặc khi thường xuyên thấy nhầy máu. Trong nhiều trường hợp nặng, đó có thể là kết quả của một bệnh phổi hoặc dạ dày.
Đờm có máu đến từ đâu?
Máu trong đờm thường có nguồn gốc từ phổi, nhưng máu có thể từ dạ dày hoặc đường tiêu hóa. Nguồn ảnh: medicalnewstoday.com
Có một loạt các yếu tố có thể dẫn tới đờm có máu. Đồng thời, nguồn gốc của máu có thể từ nhiều phần của cơ thể.
Máu thường có nguồn gốc ở phổi, nhưng trường hợp ít gặp hơn thì đến từ dạ dày hoặc ống tiêu hóa. Nếu máu có nguồn gốc ở ống tiêu hóa, thì được gọi là nôn ra máu.
- Nguồn gốc từ phổi (ho ra máu). Nếu máu đỏ tươi, sủi bọt, đôi khi có lẫn nhầy, máu này có thể từ phổi và đây là kết quả của ho kéo dài hay nhiễm trùng phổi.
- Nguồn gốc từ ống tiêu hóa (nôn ra máu). Nếu máu thẫm màu và có lẫn thức ăn, thì có thể nguồn gốc từ dạ dày và những nơi khác của ống tiêu hóa. Đây có thể là dấu hiệu của bệnh nặng.
Nguyên nhân và triệu chứng
Những nguyên nhân có thể gây ra đờm có máu:
- Viêm phế quản. Viêm phế quản mạn tính thường là nguyên nhân gây ra ho ra máu. Bệnh có sự nhiễm khuẩn đường thở kéo dài hoặc tái phát nhiều lần, cùng với ho và hình thành đờm.
- Giãn phế quản. Là tình trạng giãn không hồi phục các phần của đường thở. Bệnh thường xảy ra với sự nhiễm khuẩn, khó thở và khò khè.
- Cơn ho mạnh hay kéo dài. Cơn ho này có thể kích thích đường hô hấp trên và xé rách các mạch máu.
- Chảy máu mũi nặng. Có nhiều yếu tố gây chảy máu mũi.
- Dùng thuốc. Các thuốc, như cocain, được hít qua mũi có thể kích thích đường hô hấp trên.
- Thuốc chống đông. Những thuốc ngăn hình thành cục máu đông. Ví dụ như warfarin, rivaroxaban (Xarelto), dabigatran (Praxaba) và apixaban (Eliquis).
- Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD). COPD là sự tắc nghẽn mạn tính luồng khí đi ra từ phổi. Thường gây ra khó thở, ho, tăng tiết đờm, khò khè.
- Viêm phổi. Bệnh này và những bệnh nhiễm trùng phổi khác có thể gây ra đờm có máu. Viêm phổi được mô tả là sự viêm các mô phổi, thường do nguyên nhân vi khuẩn. Những người bị viêm phổi thường có đau ngực khi thở hoặc ho, mệt mỏi, sốt, toát mồ hôi, ớn lạnh. Người già có thể bị lú lẫn.
- Tắc mạch phổi. Dùng để mô tả huyết khối trong một động mạch của thổi. Bệnh thường gây đau ngực, và đột nhiên khó thở.
- Phù phổi. Mô tả tình trạng dịch trong phổi. Phù phổi thường phổ biến với người có bệnh tim. Tình trạng này gây ra đờm hồng và nhiều bọt, đồng thời khó thở nặng, đôi khi có đau ngực.
- Ung thư phổi. Một người có nguy cơ ung thư phổi nếu họ hơn 40 tuổi và hút thuốc lá. Bệnh có thể gây ra ho kéo dài, khó thở, đau ngực và đôi khi đau xương hay đau đầu.
- Ung thư cổ. Bệnh thường bắt đầu từ họng, thanh quản hoặc khí quản. Có thể có tình trạng sưng hay loét không liền, loét họng mạn tính, có mảng đỏ hay trắng trong miệng.
- Bệnh xơ nang. Bệnh di truyền gây tổn thương phổi nghiêm trọng. Thường gây ra tình trạng khó thở và ho kéo dài với đờm đặc.
- U hạt tế bào ưa acid với viêm đa mạch (EGPA). Đây là tình trạng viêm của các mạch máu trong các xoang, phổi và thận. Bệnh gây chảy nước mũi, chảy máu mũi, khó thở, khò khè và sốt.
- Lao. Vi khuẩn lao gây ra tình trạng nhiễm trùng phổi nặng, gây ra sốt, đổ mồ hôi, đau ngực, đạu khi thở hay ho và ho kéo dài.
- Hẹp van tim. Hẹp van hai lá có thể gây ra khó thở, đặc biệt là khi gắng sức hoặc khi nằm. Những triệu chứng khác bao gồm sưng phù chân, bàn chân, hồi hộp đánh trống ngực, mệt mỏi, góp phần làm giảm hoạt động thể lực.
- Chấn thương nặng. Chấn thương vùng ngực có thể làm đờm có máu.
Khi nào cần đi khám?
Người ho ra máu số lượng lớn, hoặc ho ra máu thường xuyên, nên đi khám bác sĩ. Nguồn ảnh: medicalnewstoday.com
Đi khám hoặc cấp cứu khi ho ra nhiều máu hoặc ho ra máu thường xuyên.
Đến bệnh viện ngay lập tức nếu máu màu đỏ thẫm và có lẫn thức ăn. Đây có thể là dấu hiệu chỉ điểm tổn thương nghiêm trọng xảy ra ở ống tiêu hóa.
Đi khám nếu như thấy một trong các triệu chứng sau đây kèm theo đờm có máu:
- Chán ăn
- Gầy sút cân bất thường
- Có máu trong nước tiểu hoặc phân
- Đau ngực, sốt, hoa mắt, chóng mặt.
- Khó thở nhiều hơn
Chẩn đoán
Để chẩn đoán tình trạng bệnh gây ra đờm có máu, bác sĩ sẽ hỏi bệnh và khám lâm sàng.
Khi khám bệnh, bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh ho, và kiểm tra mũi họng tìm điểm chảy máu. Đồng thời lấy mẫu đờm và máu để làm xét nghiệm.
Với vài trường hợp cần kiểm tra thêm. Ví dụ như chụp X quang ngực, chụp cắt lớp vi tính, hay nội soi phế quản, đưa một ống có camera ở cuối vào trong đường thở.
Điều trị
Steroid có hiệu quả điều trị khi tình trạng viêm là nguyên nhân chảy máu. Nguồn ảnh: medicalnewstoday.comMục tiêu điều trị là ngăn chảy máu và điều trị nguyên nhân.
Điều trị bao gồm:
- Steroid. Steroid có hiệu quả điều trị khi tình trạng viêm là nguyên nhân chảy máu.
- Kháng sinh. Kháng sinh được dùng trong các trường hợp viêm phổi hoặc lao.
- Nội soi phế quản. Thủ thuật này giúp tìm nguồn chảy máu. Một dụng cụ là đèn nội soi được đưa vào đường thở thông qua mũi hoặc miệng. Một số dụng cụ được gắn ở cuối. Một số được thiết kế nhằm cầm máu, một số khác có thể loại bỏ cục máu đông.
- Nút mạch. Nếu như nguyên nhân ho ra máu là mạch máu lớn, bác sĩ có thể đề nghị làm thủ thuật nút mạch. Một chiếc catheter được đưa vào mạch máu, nguồn gốc chảy máu được xác định, và một vòng xoắn kim loại, chất hóa học, hoặc mảnh xốp gelatin được dùng để nút mạch.
- Truyền chế phẩm máu. Có thể phải truyền chế phẩm máu như plasma, các yếu tố đông máu, hoặc tiểu cầu, nếu như rối loạn đông máu hoặc giảm tiểu cầu nặng là nguyên nhân gây ho ra máu.
- Hóa trị hoặc xạ trị. Các cách trị liệu ung thư phổi.
- Phẫu thuật. Phẫu thuật loại bỏ vùng phổi tổn thương hoặc ung thư. Phẫu thuật được coi là lựa chọn cuối cùng, và chỉ dùng khi chảy máu nặng hay kéo dài.
Tổng kết
Đờm có máu, với số lượng nhỏ, thường không đáng lo. Tuy nhiên với những người có tiền sử bệnh hô hấp hay hút thuốc, cần được thăm khám kĩ hơn.
Nhiễm trùng hô hấp, những bệnh phổi khác, và những vấn đề đường tiêu hóa ít gặp hơn có thể gặp tình trạng chảy máu. Một vài nguyên nhân nhẹ và tự khỏi, một vài trường hợp khác cần có sự can thiệp khám chữa bệnh.
Nếu ho ra máu với số lượng lớn hay thường xuyên, người bệnh nên đi khám.
