Được điều trị sớm có thể tạo ra sự khác biệt lớn đối với những người đang bị đột quỵ. Viện Quốc gia về Thần kinh và Đột quỵ (National Institute Of Neurological Disorders And Stroke- NINDS) nhấn mạnh rằng được xử trí khẩn cấp trong vòng một giờ có thể ngăn ngừa tình trạng tàn tật lâu dài hoặc tử vong.
Bạn có thể e ngại khi gọi dịch vụ cấp cứu nếu không chắc liệu ai đó có bị đột quỵ hay không, nhưng những người được điều trị sớm có lợi ích rất lớn.
Theo hướng dẫn điều trị năm 2018 của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (American Heart Association - AHA) và Hiệp hội Đột quỵ Hoa Kỳ (American Stroke Association - ASA), những người được điều trị bằng thuốc làm tan cục máu đông trong vòng 4,5 giờ kể từ khi xuất hiện triệu chứng ban đầu sẽ có nhiều khả năng hồi phục hơn mà không phải chịu những di chứng nặng.
Một số trường hợp đột quỵ cũng có thể cần phẫu thuật.
Khả năng nhận biết các dấu hiệu và triệu chứng của đột quỵ có thể đem lại sự khác biệt giữa sự sống và cái chết. Hãy cùng đọc bài tiếp để tìm hiểu xem chúng là gì!
“FAST” nghĩa là gì?
Các triệu chứng đột quỵ rất đặc biệt vì chúng xảy ra đột ngột, không báo trước. Hiệp hội Đột quỵ Quốc gia đề nghị sử dụng thuật ngữ “FAST” để giúp bạn nhận ra các triệu chứng đột quỵ phổ biến.
FAST | Dấu hiệu |
F - khuôn mặt (Face) | Nếu bạn nhận thấy dấu hiệu méo miệng hoặc nụ cười không đều trên khuôn mặt của một người, đây là một dấu hiệu cảnh báo.
|
A - cánh tay (Arm) | Tê hoặc yếu liệt cánh tay có thể là một dấu hiệu cảnh báo. Bạn có thể yêu cầu người đó giơ tay lên nếu không chắc chắn. Đó là dấu hiệu cảnh báo nếu cánh tay rơi tự do xuống. |
S - nói (Speech) | Yêu cầu người đó nói lại một câu. Nói ngọng có thể là dấu hiệu chỉ ra rằng người đó đang bị đột quỵ. |
T - thời gian (Time) | Nếu ai đó đang có các triệu chứng đột quỵ, bạn phải hành động nhanh chóng. |
Các triệu chứng khác của đột quỵ bao gồm
- Các vấn đề về thị lực, ở một hoặc cả hai mắt
- Tê bì chân tay, rất có thể chỉ ở một bên
- Mệt mỏi
- Khó khăn khi đi lại
Nếu bạn tự cảm thấy những dấu hiệu này hoặc thấy chúng ở người khác, hãy gọi 115 hoặc xe cấp cứu ở địa phương. Hãy tìm hiểu thêm thông tin về cách sơ cứu đột quỵ.
Các triệu chứng đột quỵ ở phụ nữ
Phụ nữ có thể có các triệu chứng riêng biệt.
Những triệu chứng này cũng có thể xảy ra đột ngột:
- Ngất xỉu
- Yếu mệt
- Khó thở
- Suy giảm ý thức
- Thay đổi hành vi đột ngột
- Kích thích
- Ảo giác
- Buồn nôn hoặc nôn
- Đau
- Co giật
- Nấc cụt
Đừng chờ đợi để tìm kiếm sự giúp đỡ
Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn nhận thấy ai đó có một trong những dấu hiệu cảnh báo đột quỵ?
Có thể mắt họ bị sụp mí nhưng họ vẫn có thể đi lại, nói chuyện tốt và không bị yếu liệt tay chân. Trong tình huống như thế này, điều quan trọng vẫn là hành động nhanh chóng nếu bạn nhìn thấy bất kỳ dấu hiệu nào cảnh báo nguy cơ đột quỵ.
Điều trị sớm và nhanh chóng có thể đem lại khả năng hồi phục hoàn toàn.
Gọi cho dịch vụ cấp cứu địa phương hoặc đưa người đó đến bệnh viện ngay lập tức. Theo AHA, bạn không cần phải đợi thấy đủ tất cả các dấu hiệu cảnh báo đột quỵ thì mới đưa đi cấp cứu.
Sau khi gọi cấp cứu
Sau khi gọi 115, hãy nhớ lại xem thời gian bạn nhận thấy các dấu hiệu đầu tiên là khi nào. Bác sĩ cấp cứu có thể sử dụng thông tin này để giúp xác định phương thức điều trị hiệu quả nhất.
Một số loại thuốc cần được sử dụng trong vòng 3 đến 4,5 giờ sau khi xuất hiện các triệu chứng đột quỵ để giúp ngăn ngừa tình trạng liệt vĩnh viễn hoặc tử vong.
Theo hướng dẫn của AHA và ASA, những người đang trải qua các triệu chứng đột quỵ có thời gian 24 giờ để được điều trị bằng phương pháp phẫu thuật loại bỏ huyết khối cơ học.
Vì vậy, hãy ghi nhớ FAST, hành động nhanh chóng và yêu cầu sự trợ giúp khẩn cấp nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu cảnh báo đột quỵ nào.
Diễn biến sau đột quỵ như thế nào?
Có ba loại đột quỵ:
- Đột quỵ do thiếu máu cục bộ là tình trạng tắc nghẽn động mạch não (Nhồi máu não).
- Đột quỵ do vỡ mạch máu não (Xuất huyết não).
- Cơn thiếu máu não thoáng qua (Transient Ischemic Attack -TIA) là do sự tắc nghẽn tạm thời trong động mạch não. Các cục huyết khối không gây tổn thương vĩnh viễn nhưng chúng làm tăng nguy cơ đột quỵ.
Những người hồi phục sau đột quỵ có thể phải chịu những di chứng sau:
- Yếu liệt
- Co cứng
- Thay đổi các giác quan
- Các vấn đề về trí nhớ và suy giảm nhận thức
- Trầm cảm
- Mệt mỏi
- Vấn đề về thị lực
- Thay đổi hành vi
Bác sĩ có thể chỉ định điều trị những triệu chứng này. Một số phương pháp điều trị thay thế như châm cứu và yoga có thể giúp giải quyết các vấn đề như yếu liệt chân tay và trầm cảm. Điều quan trọng là phải tuân thủ quá trình điều trị sau khi bị đột quỵ. Sau khi trải qua một cơn đột quỵ, nguy cơ mắc một cơn đột quỵ khác sẽ tăng lên.
Chuẩn bị cho đột quỵ
Bạn có thể đề phòng trước nếu biết mình có nguy cơ đột quỵ. Các bước này bao gồm:
- Trang bị kiến thức về "FAST" cho gia đình và bạn bè
- Đeo vòng tay giúp nhân viên y tế nhận dạng
- Cầm theo bệnh án của bạn
- Lưu danh sách liên hệ khẩn cấp trên điện thoại của bạn
- Giữ một bản sao đơn thuốc của bạn
- Dạy con bạn cách tìm kiếm sự giúp đỡ
Biết địa chỉ của bệnh viện gần khu vực bạn sinh sống, nếu có trung tâm đột quỵ thì càng tốt.
Phòng ngừa đột quỵ
Đột quỵ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh khác. Cách điều trị tốt nhất cho đột quỵ là phòng ngừa.
Bạn có thể thực hiện các bước sau để giảm thiểu các yếu tố nguy cơ gây đột quỵ:
- Ăn nhiều rau, đậu và các loại hạt
- Ăn nhiều hải sản thay vì thịt đỏ và thịt gia cầm
- Hạn chế ăn muối, chất béo, đường và ngũ cốc tinh chế
- Tăng cường tập thể dục
- Hạn chế hoặc bỏ thuốc lá
- Uống rượu có chừng mực
- Dùng thuốc theo đơn bác sĩ kê, như bệnh tăng huyết áp
Trao đổi với bác sĩ nếu bạn có bệnh nền hoặc các yếu tố khác làm tăng nguy cơ đột quỵ. Bác sĩ có thể giúp bạn quản lý các yếu tố nguy cơ này.
Xem thêm: