Thuật ngữ này xuất phát từ một kỹ thuật trong sản xuất thủy tinh, trong đó bề mặt của thủy tinh được thổi cát. Kỹ thuật này làm cho kính có màu trắng mờ hoặc bị mờ đi.
Có nhiều nguyên nhân tiềm ẩn của GGO, bao gồm nhiễm trùng, viêm và kể cả sự phát triển. Một đánh giá năm 2020 cũng phát hiện ra rằng GGO là bất thường phổ biến nhất ở những người bị viêm phổi liên quan đến COVID-19.
Bài viết này sẽ tìm hiểu GGO là gì, một số nguyên nhân gây ra nó và các phương pháp điều trị tình trạng này.
GGO là gì?
GGO có trên một số phim chụp X-quang phổi (nguồn: https://www.medicalnewstoday.com)GGO đề cập đến các vùng màu xám hiển thị trong chụp X-quang phổi hoặc chụp CT.
Thông thường, phổi có màu đen khi chụp X-quang và chụp CT. Điều này cho thấy rằng cơ quan này không bị tắc có thể nhìn thấy được.
Tuy nhiên, các vùng màu xám cho thấy mật độ tăng lên, nghĩa là có gì đó đang lấp đầy một phần không gian bên trong phổi. Điều này có thể là do :
- Các khoảng không khí chứa đầy một phần chất lỏng, mủ hoặc các tế bào
- Các hàng rào phế nang (là những túi khí nhỏ trong phổi) dày lên
- Khoảng không gian bên trong phổi dày lên
GGO có thể do nhiều yếu tố. Đôi khi, nguyên nhân là lành tính hoặc có thể là kết quả tạm thời của một bệnh ngắn hạn. Tuy nhiên, nó cũng có thể là dấu hiệu của một tình trạng nghiêm trọng hơn hoặc lâu dài hơn.
Các loại GGO
Có một số loại GGO. Bao gồm các:
- Khuếch tán: Các chất mờ khuếch tán hiển thị ở nhiều thùy của một hoặc cả hai phổi. Kiểu này xảy ra khi không khí trong phổi được thay thế bằng chất lỏng, tình trạng viêm nhiễm hoặc mô bị tổn thương.
- Nốt: Loại này có thể chỉ ra cả tình trạng lành tính và ác tính. Nếu sau vài lần chụp chiếu vẫn còn xuất hiện GGO thì đó có thể là sự tiến triển tiền ác tính hoặc ác tính.
- Thể trung tâm: Loại này xuất hiện trong một hoặc một số tiểu thùy của phổi (thùy là các bộ phận hình lục giác của phổi). Mô liên kết giữa các tiểu thùy không bị ảnh hưởng.
- Thể khảm: Hình thái này phát triển khi các động mạch nhỏ hoặc đường dẫn khí trong phổi bị tắc nghẽn. Các vùng mờ đục có cường độ khác nhau.
- Đường lát ngoằn ngoèo: Đường lát hiển thị dưới dạng một mô hình tuyến tính. Nó có thể xảy ra khi không gian giữa các tiểu thùy rộng ra.
- Dấu hiệu quầng: Đây là loại mờ đục lấp đầy khu vực xung quanh nốt nhỏ.
- Dấu hiệu quầng đảo ngược: Dấu hiệu quầng đảo ngược là một vùng gần như được bao quanh hoàn toàn bởi mô chứa đầy chất lỏng.
Hình dạng, kích thước, số lượng và vị trí của các vết đục sẽ khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân. Một số tình trạng chỉ gây ra một loại, nhưng những tình trạng có thể gây ra hỗn hợp nhiều loại GGO khác nhau.
Các phần dưới đây sẽ xem xét một số nguyên nhân tiềm ẩn chi tiết hơn.
Nhiễm trùng
Nhiễm trùng là nguyên nhân phổ biến của GGO. Những bệnh nhiễm trùng như vậy bao gồm:
Viêm phổi
Viêm phổi là một bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng ở phổi. Nó có thể do vi rút, vi khuẩn hoặc nấm. Thông thường , bệnh do vi rút, chẳng hạn như cúm, sởi, hoặc vi rút hợp bào hô hấp .
Các triệu chứng có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân, nhưng thường xuất hiện:
- Ho ra chất nhầy màu vàng, xanh lá hoặc có máu
- Môi và móng tay màu xanh hoặc trắng
- Khó thở
- Sốt và đổ mồ hôi
- Cực kỳ mệt mỏi
- Lú lẫn hoặc mê sảng
- Đau nhói ở ngực và đau hơn khi ho hoặc hít thở sâu
- Ăn mất ngon
Hầu hết các trường hợp viêm phổi do vi rút đều tự hồi phục. Uống đủ nước, nghỉ ngơi và liệu pháp oxy sẽ hữu ích trong trường hợp này.
Các bác sĩ điều trị viêm phổi do vi khuẩn và nấm bằng cách dùng thuốc.
COVID-19
Nhiễm covid 19 có thể xuất hiện GGO (nguồn: https://www.cedars-sinai.org/)Một đánh giá và phân tích tổng hợp năm 2020 cho thấy rằng khoảng hơn 83% những người bị viêm phổi liên quan đến COVID-19 có GGO.
Một nghiên cứu khác trong năm 2020 với 54 người tham gia nhận thấy rằng GGO thường xuất hiện nhiều nhất ở thùy dưới phổi dưới dạng các hạt trắng tròn, nhưng khi bệnh tiến triển, nó trở nên loang lổ hơn và ảnh hưởng đến tất cả các thùy.
Các triệu chứng của COVID-19 có thể bao gồm bất kỳ điều nào sau đây:
- Sốt
- Ớn lạnh
- Ho
- Khó thở
- Mất mùi hoặc vị
- Mệt mỏi
- Đau cơ
- Đau đầu
- Viêm họng
- Chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi
- Buồn nôn và ói mửa
- Tiêu chảy
Nếu một người có các dấu hiệu của COVID-19, họ nên ở nhà, tự cách ly với những người khác và tìm kiếm thông tin từ chính quyền địa phương về việc đi xét nghiệm.
Viêm phổi vô trùng
Viêm phổi vô trùng có thể xảy ra nếu hít phải:
- Chất gây dị ứng hoặc chất kích thích, có thể góp phần gây ra viêm phổi quá mẫn
- Khói thuốc lá điện tử, có thể gây tổn thương phổi do sử dụng thuốc lá điện tử hoặc sản phẩm vape (tổn thương EVALI)
- Chất độc, chẳng hạn như amiăng
Một số loại thuốc cũng có thể gây viêm phổi vô trùng và GGO kèm theo. Thông thường, loại viêm phổi này xảy ra ngay sau khi một người bắt đầu dùng loại thuốc mới.
Viêm phổi quá mẫn
Các triệu chứng của viêm phổi quá mẫn có thể bao gồm:
- Ho
- Khó thở ngắn hạn
- Sốt
- Đau
Các tên gọi khác của tình trạng này bao gồm phổi nông dân hay phổi trong bồn tắm nước nóng.
Trước mắt, các bác sĩ điều trị tình trạng này bằng cách cố gắng xác định và loại bỏ tác nhân gây ra các triệu chứng. Bệnh nhân cũng có thể được dùng thuốc và liệu pháp oxy.
Về lâu dài, tình trạng bệnh có thể gây mệt mỏi mạn tính, sụt cân và để lại sẹo không thể phục hồi.
EVALI
Hút thuốc lá điện tử có thể bị EVALI, từ đó gây ra GGO (nguồn: https://www.novahealth.com/)Thuốc lá điện tử và các thiết bị vape có chứa chất cô đặc nicotine, dung môi và các chất hóa học khác. Những sản phẩm này có thể gây ra EVALI.
EVALI có thể gây ra nhiều dạng GGO khác nhau, bao gồm cả dấu hiệu hào quang đảo ngược và lát nền ngoằn ngoèo, hiển thị trên phim chụp.
Hơi nước cũng có thể gây xuất huyết phế nang.
Bệnh phổi kẽ
Bệnh phổi kẽ là một thuật ngữ bao gồm nhiều bệnh lý khác nhau. Tất cả đều gây viêm và sẹo xung quanh phế nang, niêm mạc phổi và mạch máu.
Những tình trạng này có thể là do bệnh tự miễn, rối loạn mô liên kết hoặc tiếp xúc với độc tố.
Tiến triển của bệnh phổi kẽ ở mỗi người khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra bệnh.
Các triệu chứng khác nhau từ nhẹ đến nặng. Chúng có thể bao gồm:
- Khó thở
- Thở gấp
- Ho khan
- Mệt mỏi hoặc suy nhược nghiêm trọng
- Đau ngực nhẹ
- Sút cân không rõ nguyên nhân
Điều trị nhằm mục đích làm chậm sự tiến triển của tình trạng này. Các bác sĩ có thể sử dụng oxy bổ sung, thuốc chống viêm hoặc thuốc ức chế miễn dịch.
Phù phổi
Phù phổi là kết quả của việc tích tụ chất lỏng trong các khoang thông khí của phổi. Nó có thể do một số tình trạng khác nhau gây ra, bao gồm suy tim và say độ cao.
Các triệu chứng bao gồm:
- Ho ra máu
- Khó thở
- Khó thở khi nằm
- Đổ mồ hôi
- Bồn chồn
- Đầu ngón tay hoặc môi có màu xanh hoặc trắng
Những người có các triệu chứng này nên đi khám ngay lập tức, vì phù phổi đột ngột là một trường hợp cấp cứu.
Xuất huyết phế nang
Xuất huyết phế nang xảy ra khi các mạch máu trong phổi bị tổn thương, dẫn đến chảy máu.
Nó là một cấp cứu y tế, là kết quả của nhiều tình trạng, bao gồm các bệnh tự miễn, viêm mạch và rối loạn chảy máu.
Các triệu chứng có thể rất khác nhau gồm:
- Ho ra máu
- Khó thở
- Thiếu máu
- Suy hô hấp
Các bác sĩ điều trị hầu hết các trường hợp xuất huyết phế nang bằng steroid để giảm viêm và ức chế miễn dịch để ngăn hệ thống miễn dịch làm tổn thương mạch máu thêm.
Ung thư phổi
Đôi khi, các nốt GGO trong phổi có thể là dấu hiệu của bệnh ung thư (nguồn: https://www.medicalnewstoday.com/)Ung thư phổi có thể không có các triệu chứng rõ rệt trong giai đoạn đầu của tình trạng bệnh. Tuy nhiên, bạn nên nói chuyện với bác sĩ nếu gặp phải:
- Một cơn ho dai dẳng trở nên tồi tệ hơn
- Khó thở
- Đau ở ngực, vai hoặc lưng
- Thay đổi giọng nói
- Giảm cân
Điều trị khác nhau tùy theo mức độ nghiêm trọng và loại ung thư mắc phải. Các phương pháp có thể kể đến như hóa trị , phẫu thuật và xạ trị.
Chẩn đoán
Sau khi bác sĩ tìm thấy GGO trong quá trình chụp CT hoặc X-quang, họ sẽ lưu ý về kích thước, hình dạng, vị trí và sự phân bố của các vết mờ để xác định nguyên nhân.
Họ cũng có thể yêu cầu thêm những xét nghiệm khác, chẳng hạn như:
- Kiểm tra chức năng phổi
- Xét nghiệm đờm
- Xét nghiệm máu
- Nội soi phế quản
- Sinh thiết phổi
- Chụp CT (dành cho những người đã được chụp X-quang) vì ảnh chụp CT hiển thị chi tiết hơn
Họ cũng có thể yêu cầu đo điện tâm đồ và siêu âm tim để xem liệu các vấn đề về phổi của một người có phải là do vấn đề ở tim hay không.
Các câu hỏi liên quan
Nhận được kết quả xét nghiệm có thể làm bạn lo lắng. Dưới đây là một số câu hỏi mà bạn sẽ có thể muốn hỏi bác sĩ của mình:
- Kết quả quét có thể cho chúng ta biết điều gì?
- GGO nằm ở phần nào của phổi?
- Đây là loại GGO nào? Có 1 hay nhiều loại?
- Tình trạng này có phải lành tính không?
- Các xét nghiệm chẩn đoán khác sẽ giúp xác định nguyên nhân?
Tóm lại
GGO có thể hiển thị trên phim chụp X-quang hoặc CT phổi. Nó xuất hiện dưới dạng các vùng xám mờ, chỉ ra một loạt các tình trạng khác nhau.
Một số nguyên nhân của GGO có thể lành tính và tự khỏi, trong khi những nguyên nhân khác là mạn tính.
