Rối loạn nội tiết là một vấn đề sức khỏe, trong đó hệ thống nội tiết không hoạt động chính xác. Đây là nơi sản xuất và bài tiết các hormone (còn gọi là nội tiết tố).
Rối loạn nội tiết có một số nguyên nhân tiềm ẩn, chẳng hạn như khối u, yếu tố di truyền hoặc mất cân bằng hormone. Bởi vì những tình trạng này ảnh hưởng đến hormone, chúng có thể gây ra một loạt các triệu chứng và ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và phát triển, sự trao đổi chất, chức năng tình dục và tâm trạng.
Bài viết này thảo luận về các loại rối loạn nội tiết và nguyên nhân. Nó cũng sẽ xem xét các lựa chọn điều trị và khi nào cần đi khám bác sĩ.
Rối loạn nội tiết là gì?
Nguồn ảnh medicalnewstoday.com
Hệ thống nội tiết là một tập hợp các tuyến và cơ quan điều chỉnh các quá trình của cơ thể bằng cách sử dụng các hormone. Hormone là những chất hóa học di chuyển trong máu để tác động đến các quá trình của cơ thể.
Các thành phần chính của hệ thống nội tiết bao gồm:
- Vùng dưới đồi
- Tuyến tùng
- Tuyến yên
- Tuyến giáp và tuyến cận giáp
- Tuyến ức
- Tuyến thượng thận
- Tuyến tụy
- Buồng trứng
- Tinh hoàn
Những bộ phận này và các bộ phận khác của hệ thống nội tiết điều chỉnh một loạt các quá trình, bao gồm cả sự trao đổi chất, sinh sản và tăng trưởng.
Rối loạn nội tiết xảy ra khi một hoặc nhiều bộ phận của hệ thống không hoạt động chính xác. Điều này thường gây ra mức độ cao hoặc thấp của một số hormone hoặc kết quả là cơ thể không phản ứng chính xác với một số hormone nhất định. Nó có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe cho cơ thể.
Nội tiết đề cập đến việc nghiên cứu các hormone, và bác sĩ nội tiết là một bác sĩ chuyên về hormone. Các bác sĩ này có thể đưa ra các lựa chọn điều trị có thể giúp khôi phục lại sự cân bằng và chức năng bình thường của các hormone trong cơ thể người bệnh.
Nguyên nhân
Rối loạn nội tiết có nhiều nguyên nhân khác nhau, tùy thuộc vào tình trạng bệnh.
Ví dụ, to viễn cực và hội chứng cushing có thể có nguyên nhân là u ở tuyến thượng thận hoặc tuyến yên. Những khối u này thường không phải là ung thư nhưng vẫn cần phải cắt bỏ để kiểm soát tình trạng bệnh.
Một số rối loạn là hậu quả của sự mất cân bằng hormone. Ví dụ, cường giáp và suy giáp liên quan đến lượng hormone tuyến giáp sản xuất và tình trạng hoạt động của hormone. Ngoài ra, nồng độ androgen cao ở phụ nữ có thể gây ra hội chứng buồng trứng đa nang.
Trong một số trường hợp, tình trạng tự miễn cũng gây ra các vấn đề nội tiết. Ví dụ, bệnh tiểu đường loại 1 là kết quả của việc thống miễn dịch phá hủy các tế bào sản xuất insulin trong tuyến tụy. Bệnh Graves cũng là một tình trạng tự miễn dịch và nó có thể dẫn đến cường giáp.
Rối loạn nội tiết thường gặp
Có nhiều dạng rối loạn nội tiết khác nhau. Một số ví dụ có thể kể dưới đây
Bệnh tiểu đường
Bệnh tiểu đường là được đặc trưng bởi nồng độ glucose trong máu cao, khi cơ thể không thể sản xuất hoặc sử dụng đủ insulin để điều chỉnh lượng glucose. Hai trong số các loại bệnh tiểu đường phổ biến nhất là tiểu đường loại 1 và tiểu đường loại 2.
Bệnh tiểu đường gây ra các triệu chứng sau:
- Khát nhiều và đi tiểu nhiều
- Đói nhiều
- Thay đổi trọng lượng đột ngột
- Vết loét dai dẳng
- Tê hoặc ngứa ran ở bàn tay hoặc bàn chân
- Mệt mỏi
- Giảm thị lực
Hầu hết các phương pháp điều trị bệnh tiểu đường bao gồm sự kết hợp của các yếu tố lối sống và thuốc. Những người bị bệnh tiểu đường có thể cần dùng thuốc insulin thường xuyên để giúp điều chỉnh mức đường huyết của họ.
Cường giáp
Cường giáp xảy ra khi tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone. Tình trạng này có thể do một số nguyên nhân, bao gồm viêm tuyến giáp hoặc bệnh Graves.
Hormone tuyến giáp giúp điều chỉnh việc sử dụng năng lượng khắp cơ thể. Do vậy, cường giáp gây ra một loạt các triệu chứng, bao gồm:
- Nhịp tim nhanh hoặc không đều
- Khó ngủ
- Khó chịu và lo lắng
- Mệt mỏi
- Điều chỉnh nhiệt độ kém
- Đi tiêu thường xuyên
- Giảm cân với cảm giác thèm ăn
- Bướu cổ
Phương pháp điều trị cường giáp phụ thuộc vào nguyên nhân, các triệu chứng và sức khỏe tổng thể của người bệnh. Chúng có thể bao gồm thuốc, iod phóng xạ hoặc phẫu thuật tuyến giáp.
Suy giáp
Tuyến giáp là một tuyến nội tiết quan trọng. Nguồn ảnh niddk.nih.gov
Suy giáp xảy ra khi tuyến giáp không sản xuất đủ hormone. Đây là rối loạn tuyến giáp phổ biến nhất và nó có thể khiến các quá trình trong cơ thể bị chậm lại. Các triệu chứng có thể bao gồm:
- Mệt mỏi
- Sợ lạnh
- Nói chậm
- Sụp mí mắt và sưng mặt
- Da khô
- Nhịp tim chậm
- Chuột rút
- Lơ mơ, chậm chạp
- Táo bón
- Tăng cân
Bác sĩ có thể chỉ định điều trị tình trạng này bằng các liều bổ sung hormone tuyến giáp để giúp kiểm soát các triệu chứng.
Hội chứng Cushing
Hội chứng Cushing xảy ra khi dư thừa hormone cortisol. Cortisol giúp cơ thể phản ứng với căng thẳng, điều chỉnh quá trình trao đổi chất và duy trì huyết áp.
Quá nhiều cortisol ở những người mắc hội chứng Cushing có thể gây ra các triệu chứng bao gồm:
- Tăng cân
- Tay và chân gầy
- Mặt tròn
- Tăng mỡ ở quanh vai
- Mọc quá nhiều lông
- Yếu cơ
- Thị lực giảm
- Giảm khả năng sinh sản và ham muốn tình dục
- Mệt mỏi
- Vết rạn da tím và bầm tím dễ dàng
Cách chung nhất điều trị hội chứng Cushing là phẫu thuật loại bỏ khối u gây ra tình trạng rối loạn này.
To viễn cực
Bệnh to viễn cực xảy ra khi cơ thể tạo ra quá nhiều hormone tăng trưởng. Nó có thể dẫn đến sự phát triển bất thường của xương, các cơ quan và các mô khác xung quanh cơ thể. Ví dụ, nó có thể gây ra:
- Bàn tay và bàn chân to
- Khuôn mặt phát triển với đặc điểm đặc trưng
- Thay đổi xương, chẳng hạn như hàm nhô ra
- Da dày, khô
- Đổ mồ hôi và mùi cơ thể
- Giọng nói trầm hơn
Các phương pháp điều trị có thể bao gồm phẫu thuật, thuốc và xạ trị để giảm khối u gây ra tình trạng này.
Hội chứng buồng trứng đa nang
Hội chứng buồng trứng đa nang xảy ra khi mất sự cân bằng hormone sinh sản, có thể gây ra các vấn đề ở buồng trứng.
Nó có thể gây ra các triệu chứng bao gồm:
- Chu kỳ kinh nguyệt không đều
- Lông rậm
- Mụn
- Mái tóc mỏng
- Tăng cân hoặc khó giảm cân
- Sạm da
Để điều trị hội chứng buồng trứng đa nang, bác sĩ có thể đề xuất thuốc tránh thai hormone, thuốc kháng androgen hoặc metformin.
Chẩn đoán
Rối loạn nội tiết gây ra một loạt các triệu chứng. Nhiều trong số các triệu chứng này trùng lặp với các triệu chứng của các tình trạng khác. Điều này có thể làm cho rối loạn nội tiết khó chẩn đoán và chẩn đoán có thể cần một số xét nghiệm.
Ví dụ: bác sĩ có thể chẩn đoán rối loạn nội tiết bằng cách sử dụng:
- Xét nghiệm nước tiểu
- Chẩn đoán hình ảnh, như MRI
- Xét nghiệm di truyền
- Xét nghiệm hormone
- Xét nghiệm máu
Khi nào cần đi khám
Rối loạn nội tiết có thể khó xác định do có nhiều triệu chứng và tương tự như các bệnh lý khác. Bất kỳ ai gặp bất kỳ triệu chứng bất thường nào có thể gợi ý rối loạn nội tiết đều nên đi khám bác sĩ.
Điều đặc biệt quan trọng là cần được thăm khám nếu các triệu chứng ngày càng trầm trọng hơn hoặc làm gián đoạn cuộc sống hàng ngày. Nhiều rối loạn nội tiết có thể điều trị được, nhưng một số bệnh cần dùng thuốc suốt đời.
Tóm tắt
Rối loạn nội tiết là một tập hợp các tình trạng do các vấn đề cơ quan của hệ thống nội tiết. Đây là một hệ thống phức tạp sản xuất và phân phối hormone khắp cơ thể.
Những rối loạn này xảy ra khi hệ thống nội tiết sản xuất quá nhiều hoặc quá ít một loại hormone hoặc nếu cơ thể không đáp ứng đúng cách với hormone.
Rối loạn nội tiết có thể khó xác định do phạm vi các triệu chứng mà chúng gây ra và sự tương tự của chúng với các tình trạng khác. Tuy nhiên, những người đang gặp phải các triệu chứng nên đi khám bác sĩ vì các tình trạng này thường cần điều trị.
Xem Thêm:
- Những điều cần biết về xét nghiệm nội tiết
- Hệ thống nội tiết: Giải phẫu, chức năng và rối loạn thường gặp
