Sự khác biệt giữa đau đầu và đau nửa đầu: Chẩn đoán và điều trị

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), rối loạn đau đầu ảnh hưởng đến ước tính 50% người lớn trên khắp thế giới.

Một số người có thể khó phân biệt giữa chứng đau nửa đầu (một tình trạng mãn tính) và đau đầu thông thường.

Đau nửa đầu so với đau đầu

Đau đầu và đau nửa đầu là tình trạng hệ thần kinh có thể gây đau ở đầu nguồn: https://www.medicalnewstoday.com/

Đau đầu gây đau nhức ở đầu, mặt hoặc trên cổ và có thể khác nhau về tần suất và cường độ.

Đau nửa đầu là một chứng rối loạn đau đầu nguyên phát cực kỳ đau đớn.

Chứng đau nửa đầu thường gây ra các triệu chứng dữ dội và suy nhược hơn đau đầu

Tuy nhiên, một số dạng đau nửa đầu không gây đau đầu.

Đau đầu là gì?

Có nhiều dạng đau đầu khác nhau, được các chuyên gia phân loại thành hai nhóm chính - nguyên phát và thứ phát.

Đau đầu nguyên phát đề cập đến các tình trạng độc lập gây đau ở đầu, mặt hoặc cổ. Đau đầu nguyên phát bao gồm chứng đau nửa đầu và đau đầu do căng cơ.

Đau đầu thứ phát xảy ra do tình trạng bệnh lý khác, chẳng hạn như nhiễm trùng, căng thẳng hoặc lạm dụng thuốc.

Đau đầu nguyên phát

Các loại đau đầu nguyên phát bao gồm:

• Đau đầu do căng cơ 

Đau đầu do căng cơ là chứng đau đầu phổ biến nguồn: https://www.spine-health.com/ 

Đau đầu do căng thẳng là rối loạn đau đầu nguyên phát phổ biến ảnh hưởng đến khoảng 42% người lớn trên toàn thế giới.

Đau đầu do căng thẳng có cảm giác giống như một dải buộc chặt xung quanh đầu.

Các bác sĩ phân loại đau đầu do căng cơ là từng cơn hoặc mãn tính. Đau đầu do căng cơ từng cơn xảy ra từ 10 đến 15 ngày mỗi tháng . Đau đầu do căng cơ mãn tính xảy ra thường xuyên hơn và có thể gây đau nhức trên da đầu.

Một số yếu tố có thể gây ra đau đầu do căng cơ. Chúng có thể bao gồm:

• Siết chặt hàm
• Cơn đói 
• Trầm cảm hoặc lo lắng
• Thiếu ngủ
• Chứng ngưng thở lúc ngủ
• Viêm khớp
• Uốn cong hoặc căng cổ
• Sai tư thế 
• Căng thẳng
• Đau đầu từng cơn 

Đau đầu từng cơn là những cơn đau xuất hiện theo nhóm nguồn: https://www.neurologyadvisor.com/Đau đầu từng cơn gây đau dữ dội ở một bên đầu, thường ở sau mắt. Những cơn đau đầu này xuất hiện theo từng cơn, có nghĩa là nhiều cơn đau đầu xảy ra vào cùng một thời điểm mỗi ngày trong vài tuần.

Đau đầu cơn xảy ra theo chu kỳ đau đầu tái phát, sau đó là các giai đoạn không đau đầu.

Theo Viện Y tế Quốc gia Mỹ, đau đầu từng cơn thường kéo dài từ 6 đến 12 tuần. Đau đầu từng cơn có xu hướng ảnh hưởng đến nam giới thường xuyên hơn nữ giới.

Các triệu chứng của đau đầu từng cơn bao gồm:

• Đau dữ dội ở một bên đầu
• Đau sau mắt
• Đỏ, chảy nước mắt
• Đổ mồ hôi
• Sung huyết
• Bồn chồn hoặc kích động
• Thay đổi nhịp tim
• Hemicrania

Hemicrania là chứng đau đầu dai dẳng và dao động về mức độ nghiêm trọng. Những cơn đau đầu này thường ảnh hưởng đến cùng một bên đầu. Mọi người có thể bị đau đầu hàng ngày hoặc mãn tính.

Những người khác có thể trải qua các giai đoạn đau đầu lặp đi lặp lại sau đó là giai đoạn không đau đầu.

Các triệu chứng khác của chứng đau đầu do hemicrania bao gồm:

• Buồn nôn và ói mửa
• Nhạy cảm với ánh sáng và âm thanh
• Chảy nước mắt
• Đỏ hoặc kích ứng mắt
• Đổ mồ hôi
• Sung huyết
• Sưng mí mắt

Rối loạn đau đầu thứ phát

Bệnh tật và các tình trạng y tế mãn tính ảnh hưởng đến hệ thần kinh có thể gây ra đau đầu thứ phát.

Nguyên nhân của đau đầu thứ phát bao gồm:

• Rối loạn giấc ngủ
• U não
• Đột quỵ
• Cai thuốc hoặc ma túy
• Chấn thương đầu
• Viêm
• Co giật
• Rò rỉ dịch tủy sống
• Biến dạng vật lý của đầu, cổ hoặc cột sống

Đau nửa đầu là gì?

Đau nửa đầu là một dạng rối loạn đau đầu nguyên phát, có thể gây đau dữ dội và các triệu chứng khác. Những người bị chứng đau nửa đầu có thể gặp các triệu chứng lặp đi lặp lại mà các bác sĩ gọi là các cơn hay các đợt.

Đau đầu chỉ là một triệu chứng của chứng đau nửa đầu và chúng có thể có nhiều mức độ nghiêm trọng. Chứng đau nửa đầu có thể gây ra những cơn đau đầu dữ dội, đau nhói, kéo dài từ vài giờ đến vài ngày.

Đau nửa đầu thường ảnh hưởng đến một bên đầu, nhưng một số người bị đau cả hai bên.

Một cơn đau nửa đầu có thể xảy ra trong bốn giai đoạn riêng biệt, mặc dù không phải ai cũng trải qua mọi giai đoạn.

Giai đoạn báo trước

Các bác sĩ còn gọi giai đoạn báo trước là giai đoạn trước đau hoặc giai đoạn triệu chứng báo trước cơn đau. Nó bao gồm các triệu chứng không gây khó chịu xảy ra vài giờ hoặc vài ngày trước khi cơn đau đầu đến.

Các triệu chứng của giai đoạn báo trước có thể bao gồm:

• Thay đổi tâm trạng không thể giải thích được
• Thèm ăn
• Cứng cổ
• Ngáp thường xuyên
• Táo bón hoặc tiêu chảy
• Nhạy cảm với ánh sáng, âm thanh hoặc mùi

Giai đoạn thoáng qua

Giai đoạn thoáng qua đề cập đến các rối loạn cảm giác xảy ra trước hoặc trong cơn đau nửa đầu. Giai đoạn này có thể ảnh hưởng đến tầm nhìn, xúc giác hoặc lời nói của một người.

Triệu chứng thoáng qua liên quan đến thị giác có thể gây ra ở một hoặc cả hai mắt:

• Đèn nhấp nháy
• Đường ngoằn ngoèo
• Mờ mắt
• Điểm mù mở rộng theo thời gian

Triệu chứng thoáng qua liên quan đến cảm giác tê hoặc ngứa ran bắt đầu ở cánh tay và tỏa ra mặt.

Triệu chứng thoáng qua liên quan đến vận động, ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp và suy nghĩ rõ ràng của một người. Bao gồm:

• Nói lắp bắp hoặc lộn xộn
• Khó hiểu những gì người khác nói
• Khó viết từ hoặc câu
• Khó suy nghĩ rõ ràng

Giai đoạn đau đầu

Đau nửa đầu có thể từ nhẹ đến nặng. Những người bị đau nửa đầu dữ dội có thể cần đến cơ sở y tế để điều trị khẩn cấp.

Hoạt động thể chất và tiếp xúc với ánh sáng, âm thanh và mùi làm trầm trọng thêm cơn đau. Tuy nhiên, có thể có các đợt đau nửa đầu mà không xuất hiện đau đầu.

Giai đoạn hậu kỳ

Giai đoạn hậu kỳ xảy ra sau khi cơn đau đầu giảm bớt. Mọi người có thể cảm thấy kiệt sức, bối rối hoặc nói chung là không khỏe trong giai đoạn này.

Giai đoạn này có thể kéo dài trong vài giờ hoặc vài ngày.

Các kiểu đau nửa đầu

Chứng đau nửa đầu được chia thành nhiều kiểu khác nhau tùy thuộc vào các triệu chứng. Một số ví dụ về chứng đau nửa đầu bao gồm:

Đau nửa đầu không xuất hiện triệu chứng thoáng qua

Chứng đau nửa đầu thông thường, hoặc chứng đau nửa đầu không xuất hiện triệu chứng thoáng qua , gây đau đầu dữ dội và đau nhói ở một bên đầu.

Những cơn đau đầu này thường kéo dài từ 4–72 giờ. Chứng đau nửa đầu không này không tạo ra các triệu chứng trước khi bắt đầu cơn đau nửa đầu, nhưng những người bị loại đau nửa đầu này có thể có các triệu chứng của giai đoạn báo trước được mô tả ở trên.

Đau nửa đầu với sự xuất hiện các triệu chứng thoáng qua

Theo Viện Quốc gia về Rối loạn Thần kinh và Đột quỵ, cứ ba người thì có khoảng một người bị chứng đau nửa đầu trải qua triệu chứng thoáng qua trước khi đau đầu.

Những người có các cơn đau nửa đầu kèm theo những triệu chứng thoáng qua có thể không trải qua triệu chứng thoáng qua ở mỗi lần. Đau đầu có thể kèm theo triệu chứng thoáng qua hoặc không.

Đau nửa đầu liên quan đến bụng

Theo các tác giả của bài báo cáo năm 2018, chứng đau nửa đầu liên quan đến bụng thường ảnh hưởng đến trẻ em trong độ tuổi từ 3 đến 10 tuổi.

Chứng đau này gây đau bụng, buồn nôn và nôn. Những người mắc chứng đau nửa đầu kiểu này có thể bị đau đầu nhẹ hoặc không đau đầu.

Đau nửa đầu kiểu liệt nửa người

Loại chứng đau nửa đầu hiếm gặp này gây tê liệt tạm thời trước hoặc trong khi đau đầu. Các triệu chứng khác của chứng đau nửa đầu liệt nửa người bao gồm:

• Chóng mặt 
• Cảm giác đâm xuyên hoặc đâm vào đầu
• Vấn đề về thị lực
• Khó nói hoặc nuốt
• Khó di chuyển một bên của cơ thể

Các yếu tố nguy cơ của chứng đau nửa đầu

Các nhà nghiên cứu và bác sĩ đã xác định được một số yếu tố liên quan đến nguy cơ cao mắc chứng đau nửa đầu. Bao gồm:

• Là nữ
• Có tiền sử gia đình về chứng đau nửa đầu
• Rối loạn tâm trạng, chẳng hạn như trầm cảm, lo lắng hoặc rối loạn lưỡng cực
• Rối loạn giấc ngủ

Chẩn đoán

Các phương pháp điều trị rối loạn đau đầu hiệu quả đòi hỏi những chẩn đoán chính xác và kịp thời. Thật không may, việc chẩn đoán chính xác các rối loạn đau đầu lại là một thách thức đáng kể đối với các cá nhân và bác sĩ.

Bác sĩ có thể chẩn đoán các rối loạn đau đầu, bao gồm cả chứng đau nửa đầu, dựa trên các triệu chứng và tiền sử cá nhân cũng như gia đình.

Họ có thể giới thiệu một người đến một bác sĩ thần kinh, người chuyên về các rối loạn hệ thần kinh.

Các tác nhân 

Tiêu thụ rượu bia có thể khiến bạn đau nửa đầu nguồn:https://aboutmanchester.co.uk/ 

Những người bị chứng đau nửa đầu hoặc một chứng rối loạn đau đầu khác có thể nhận thấy rằng một số điều nhất định gây ra các triệu chứng của họ.

Các yếu tố gây kích thích khác nhau ở mỗi người và chúng có thể bao gồm bất cứ điều gì từ thay đổi môi trường đến thực phẩm cụ thể.

Các tác nhân gây đau nửa đầu khác có thể bao gồm:

• Căng thẳng
• Trầm cảm hoặc lo lắng
• Thay đổi nội tiết tố
• Thiếu ngủ
• Cơn đói
• Tiêu thụ rượu, bia

Điều trị  

Thuốc không theo đơn

Mọi người có thể điều trị chứng đau đầu do căng thẳng và chứng đau nửa đầu nhẹ bằng thuốc không kê đơn (OTC). Bao gồm các:

Thuốc giảm đau.

• Chúng có thể bao gồm paracetamol là thuốc chống viêm không steroid ( NSAID ), chẳng hạn như aspirin và ibuprofen.

• Melatonin. Đánh giá 2017 về những phát hiện được trích dẫn từ một số thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng với giả dược cho thấy melatonin có thể ngăn ngừa hiệu quả chứng đau nửa đầu và đau đầu từng cơn. Liều tốt nhất có thể thay đổi tùy theo tình trạng bệnh, vì vậy hãy trao đổi với bác sĩ về việc sử dụng phương pháp điều trị này.

Thuốc kê đơn

Các triệu chứng đau nửa đầu trung bình đến nghiêm trọng có thể không đáp ứng với các phương pháp điều trị bằng thuốc không kê đơn (OTC). Trong trường hợp này, mọi người có thể yêu cầu thuốc theo đơn, bao gồm:

• Thuốc chống buồn nôn, chẳng hạn như thuốc chẹn beta
• Triptan, chẳng hạn như almotriptan (Axert) hoặc sumatriptan / naproxen (Treximet)
• Ancaloit ergot, chẳng hạn như ergotamine (Ergomar)

Mọi người cũng có thể sử dụng thuốc theo đơn để ngăn ngừa chứng đau nửa đầu trong tương lai. Ví dụ về các loại thuốc này bao gồm:

• Thuốc chống động kinh, chẳng hạn như topiramate (Topamax) hoặc valproate (Depacon)
• Thuốc chống trầm cảm
• Tiêm botulinum toxin A ( Botox )

Những người điều trị chứng đau đầu bằng thuốc không kê đơn hoặc thuốc kê đơn nên nhớ tuân theo liều lượng mà bác sĩ hoặc nhà sản xuất khuyến cáo. Lạm dụng thuốc có thể khiến một số người xuất hiện tình trạng đau đầu do lạm dụng thuốc.

Đau đầu do lạm dụng thuốc xảy ra khi một người dùng quá nhiều thuốc để điều trị chứng đau đầu nguyên phát. Kết quả là, họ xuất hiện một loại đau đầu mới hoặc trải qua các triệu chứng tồi tệ hơn của cơn đau đầu đã có.

Phòng ngừa bằng cách không sử dụng thuốc

Một số yếu tố lối sống cũng có thể giúp ngăn ngừa các cơn đau nửa đầu và một số loại đau đầu. Bao gồm:

• Tập thể dục thường xuyên
• Thực hiện các thay đổi chế độ ăn uống để loại bỏ các thực phẩm kích hoạt
• Sử dụng các kỹ thuật thư giãn, chẳng hạn như hít thở chánh niệm và thiền định
• Học các kỹ thuật kiểm soát căng thẳng
• Ghi nhật ký về chứng đau nửa đầu hoặc đau đầu để theo dõi các mô hình và phát hiện ra các tác nhân tiềm ẩn

Khi nào cần đến gặp bác sĩ

Mọi người nên cân nhắc trao đổi với bác sĩ nếu thường xuyên bị đau đầu ảnh hưởng đến khả năng hoạt động hoặc chất lượng cuộc sống.

Mọi người cũng nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế nếu cơn đau đầu của họ gây ra bất kỳ triệu chứng nào sau đây:

• Buồn nôn
• Nôn mửa
• Vấn đề về thị lực
• Ngứa ran hoặc tê ở tay chân, mặt, cổ hoặc đầu
• Khó nói hoặc hiểu những gì người khác nói
• Khó suy nghĩ
• Khó di chuyển một bên của cơ thể

Tổng kết

Hầu hết mọi người sẽ cảm thấy đau đầu vào một thời điểm nào đó trong đời. Không phải tất cả các cơn đau đầu đều giống nhau, vì chúng có mức độ nghiêm trọng, tần suất và nguyên nhân khác nhau.

Rối loạn đau đầu có thể ảnh hưởng đáng kể đến khả năng hoạt động của một người và làm giảm chất lượng cuộc sống của họ. Đây là lý do tại sao chẩn đoán chính xác rất quan trọng.

Phân biệt chính xác giữa đau đầu và các loại đau nửa đầu có thể giúp điều trị nhanh hơn, hiệu quả hơn.

Xem thêm :

• Dị ứng có phải là một nguyên nhân gây đau đầu không?
• Đau nhói đầu: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa
• Những nguyên nhân nào có thể gây ra đau đầu và chảy máu cam?
• 5 loại tinh dầu có hiệu quả với chứng đau đầu
• Đau đầu từng cơn dữ dội và những điều cần biết