Đọc thêm bài dưới đây để trang bị cho mình thêm kiến thức về những điều có thể gặp phải nếu thường xuyên ợ hơi, ợ nóng và cách để bảo vệ cổ họng tránh bị tổn thương.
Trào ngược axit dạ dày là gì?
Trong quá trình tiêu hoá thức ăn bình thường, thức ăn từ khoang miệng sẽ đi xuống dạ dày thông qua một ống cơ chạy dọc ở phía sau cổ họng gọi là thực quản. Trước khi xuống tới dạ dày, thức ăn sẽ phải đi qua một van hay còn gọi là cơ thắt thực quản dưới nằm ở 1/3 dưới thực quản.
Cơ thắt thực quản dưới giãn gây ra trào ngược axit dạ dày. Nguồn ảnh: familyhospital.com
Khi cơ thắt thực quản dưới này giãn ra bất thường, đường thông giữa thực quản và dạ dày sẽ mở ra và cho phép axit trong dịch vị dạ dày trào ngược lại lên thực quản. Điều này chính là nguyên nhân của các triệu chứng như trào ngược hoặc ợ nóng.
Những người có các triệu chứng trên ở mức độ nặng hoặc quá thường xuyên sẽ được chẩn đoán mắc bệnh trào ngược dạ dày-thực quản (GERD). Lúc này, việc điều trị là cần thiết để làm giảm các cơn đau và các triệu chứng khó chịu ảnh hưởng tới cuộc sống và sinh hoạt của người bệnh. Bên cạnh đó, việc tham gia điều trị sẽ bảo vệ thực quản và vùng cổ họng tránh bị tổn thương nếu mắc bệnh trong thời gian dài.
Hình ảnh niêm mạc thực quản bị thương khi mắc GERD kéo dài. Nguồn ảnh: mayoclinic.orgGERD gây tổn thương tới thực quản như thế nào?
Axit dịch vị trào ngược lên từ dạ dày làm tổn thương tới lớp niêm mạc của thực quản gây ra cảm giác nóng rát. Qua thời gian, phần thực quản bị ảnh hưởng có thể tiến triển thành tình trạng viêm thực quản do tiếp xúc với axit trong một thời gian dài.
Hình ảnh nội soi vết viêm, loét thực quản. Nguồn ảnh: searchgate.comViêm thực quản là một loại nhiễm trùng ở thực quản gây ra các tổn thương như bào mòn, loét hay tạo các vết sẹo tại thực quản. Các triệu chứng của viêm thực quản có thể là: đau, khó nuốt, hoặc tăng tình trạng trào ngược axit.
Các bác sĩ có thể chẩn đoán tình trạng này thông qua các xét nghiệm cận lâm sàng, trong đó có có nội soi và sinh thiết vùng tổn thương.
Các bác sĩ sẽ bắt đầu can thiệp điều trị nếu chẩn đoán bạn bị viêm thực quản, tình trạng thực quản bị nhiễm trùng có thể dẫn tới các biến chứng ảnh hưởng tới sức khoẻ.
Các biến chứng có thể có nếu không điều trị tình trạng GERD và viêm thực quản
Nếu không nhanh chóng kiểm soát tình trạng trào ngược dạ dày-thực quản và viêm thực quản thì axit dịch vị dạ dày sẽ tiếp tục làm tổn thương phần thực quản dưới. Qua thời gian, các tổn thương này sẽ dẫn tới các biến chứng sau:
- Hẹp thực quản do các vết sẹo thực quản gây ra bởi GERD hoặc các khối u. Bạn có thể xuất hiện các dấu hiệu như khó nuốt hoặc nghẹn thức ăn ở cổ họng.
Hình ảnh hẹp thực quản. Nguồn ảnh: cancercare.com- Vòng thực quản (hay tên gọi khác là vòng Schattzi) là sự dày lên hoặc nếp gấp bất thường theo hình vòng bám theo phần 1/3 dưới thành thực quản . Những vòng này làm hẹp lòng thực quản và gây ra hiện tượng khó nuốt.
Hình ảnh vòng Schatzki (mũi tên trên) qua phim X-quang thực quản cản quang với Barium . Nguồn ảnh: radiologykey.com- Barrett thực quản: Đây là một hiện tượng mà tế bào niêm mạc thực quản bị tổn thương do axit dịch vị dạ dày trào ngược, khiến cho tế bào niêm mạc thực quản dần biến đổi và trở thành giống như các tế bào niêm mạc ruột non. Tình trạng này hiếm gặp và có thể không gặp bất kỳ triệu chứng nào nhưng tình trạng này làm tăng nguy cơ mắc ung thư thực quản.
Cả 3 biến chứng được đề cập phía trên đều có thể được ngăn chặn bằng các biện pháp chữa trị kịp thời và đúng đắn để điều trị triệu chứng ợ nóng thường xuyên và bệnh trào ngược dạ dày-thực quản.
Trào ngược axit dạ dày và GERD ảnh hưởng tới cổ họng như thế nào?
Ngoài việc gây tổn thương tới phần dưới thực quản thì GERD cũng có khả năng làm tổn thương vùng phía trên cổ họng của người bệnh. Điều này sẽ xảy ra khi dịch vị axit dạ dày trào ngược lên tận phía sau của khoang miệng hoặc khoang mũi họng. Hiện tượng này được gọi là trào ngược họng thanh quản (laryngopharyngeal reflux hay LPR).
LPR còn hay được gọi là tình trạng trào ngược “thầm lặng” vì các triệu chứng của nó có thể không được biểu hiện ra ngoài. Những người mắc GERD nên kiểm tra xem mình có mắc LPR hay không để ngăn ngừa những tổn thương cho cổ họng hoặc giọng nói. Các triệu chứng của LPR có thể có là:
- Khàn giọng
- Ho húng hắng mạn tính
- Cảm thấy mắc nghẹn ở cổ họng
- Ho mạn tính hoặc bị thức giấc giữa chừng để ho
- Nghẹn
- Đau rát họng
- Các vấn đề về giọng nói (ảnh hưởng tới các đối tượng như ca sĩ, hoặc chuyên môn liên quan tới giọng nói).
Dự phòng
Cho dù bạn chỉ xuất hiện triệu chứng ợ nóng hay mắc bệnh trào ngược dạ dày-thực quản hay trào ngược họng-thanh quản hoặc thậm chí là kết hợp cả 3 tình trạng trên, việc quan trọng nhất là kiểm soát tình trạng bệnh để phòng ngừa những biến chứng nghiêm trọng ảnh hưởng tới sức khoẻ. Bạn nên tư vấn bác sĩ và thử áp dụng những phương pháp thay đổi chế độ ăn, sinh hoạt sau:
- Chia các bữa ăn lớn trong ngày thành các bữa nhỏ với liều lượng thức ăn ít hơn, nhưng số bữa nhiều hơn. Ăn chậm, nhai kỹ.
- Tránh ăn quá no
- Tham gia các hoạt động thể lực nếu thừa cân, béo phì.
- Ăn nhiều chất xơ
- Ăn nhiều hoa quả, trái cây và rau củ.
- Đứng hoặc ngồi thẳng ít nhất 1 giờ sau khi ăn
- Giờ ăn nên cách giờ đi ngủ ít nhất là từ 2 tới 3 tiếng
- Tránh các loại thực phẩm không tốt cho tình trạng bệnh như đồ ăn nhiều chất béo, nhiều đường, có chứa cồn, cafeine và sô-cô-la
- Giữ cân nặng ở mức khoẻ mạnh
- Không hút thuốc
- Ngủ nâng cao đầu 15cm so với mặt phẳng giường.
