Gân là các mô giống như dây cáp kết nối cơ với xương. Mặc dù một trong những chức năng của chúng là giảm bớt một số căng thẳng cho các cơ, nhưng hoạt động quá nhiều có thể khiến chúng bị thương.
Tập thể dục quá sức và lặp đi lặp lại có thể làm cho gân bị viêm. Tình trạng viêm này có thể xảy ra ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể, bao gồm khuỷu tay, mắt cá chân hoặc đầu gối.
Mọi người có thể kiểm soát hầu hết các trường hợp viêm gân bằng cách nghỉ ngơi, chườm đá và thuốc giảm đau không kê đơn.
Đọc thêm bài viết để tìm hiểu về các loại viêm gân khác nhau, nguyên nhân của nó, các lựa chọn điều trị và các vấn đề khác.
Viêm gân là gì?
Nguồn ảnh medicalnewstoday.com
Gân là những dải sợi collagen gắn cơ với xương. Chúng mềm dẻo nhưng dai để chúng có thể kéo dài và chịu được lực căng.
Cả gân và cơ cùng hoạt động để vận động các khớp và các chi. Thông thường, gân có khả năng đàn hồi và có thể giảm bớt một số căng thẳng cho cơ. Tuy nhiên, nếu bị căng quá mức, chúng có thể bị viêm. Tình trạng này được gọi là viêm gân (Tendinitis hay tendonitis).
Viêm gân khác gì với thoái hóa gân?
Đôi khi, các bác sĩ chẩn đoán nhầm viêm gân (Tendinitis) và thoái hóa gân (hay viêm gân mạn tính – tendinosis). Thoái hóa gân là một tình trạng mạn tính khiến gân bị hỏng theo thời gian.
Các sợi collagen bị hư hỏng hoặc vô tổ chức trở nên cứng và phát triển thành mô sẹo, có thể làm giảm khả năng vận động.
Mặc dù thoái hóa gân có các triệu chứng tương tự như viêm gân, nhưng thoái hóa gân được coi là một tình trạng nghiêm trọng hơn. Nó gây tổn thương gân lâu dài và khó điều trị hơn.
Các loại viêm gân
Viêm gân có thể ảnh hưởng đến bất kỳ gân nào trên cơ thể, nhưng một số loại viêm gân đặc biệt phổ biến.
Viêm gân Achilles
Gân Achilles là một dải mô dày gắn gót chân vào cơ bắp chân. Gân này, giúp con người đi bộ, chạy và nhảy, chịu được rất nhiều áp lực.
Do đó, viêm gân Achilles là một chấn thương thể thao phổ biến. Ngoài ra, những người bị viêm khớp dạng thấp có nguy cơ cao bị viêm gân Achilles.
Nguồn ảnh topdoctors.co.uk
Viêm gân cơ trên gai
Ở viêm gân cơ trên gai, gân ở đầu khớp vai bị viêm. Điều này gây ra cảm giác đau khi cử động cánh tay.
Một số người có thể cảm thấy khó chịu khi nằm trên vai bị ảnh hưởng vào ban đêm. Nếu các gân khác trong cùng khu vực cũng bị tổn thương, người bệnh có thể bị hội chứng chóp xay (rotator cuff syndrome).
Viêm lồi cầu xương canh tay
Viêm lồi cầu ngoài xương cánh tay thường được gọi với tên khác là khuỷu tay của người chơi tennis. Nó gây đau khi người bệnh bẻ cổ tay ra ngoài. Cơn đau này có thể lan xuống cổ tay.
Viêm lồi cầu trong xương cánh tay được gọi với tên khác là khuỷu tay của người chơi gôn. Nó gây đau khi bẻ cổ tay về phía bên trong. Cơn đau cấp tính hơn khi cố gắng nâng lên chống lại một lực nào đó.
Viêm bao gân De Quervain
Viêm bao gân De Quervain. Nguồn ảnh handandwristinstitute.comDạng viêm gân này xảy ra khi lớp vỏ bao quanh gân giữa ngón cái và cổ tay bị viêm. Bao gân dày lên và sưng tấy, khiến ngón tay cái cử động bị đau.
Viêm gân gấp ngón tay
Tình trạng viêm bao gân của các gân gấp các ngón tay gây chít hẹp bao gân. Một số trường hợp gân gấp bị viêm xuất hiện hạt xơ, làm di động của gân gấp qua vị trí hạt xơ bị cản trở. Mỗi lần gấp hay duỗi ngón tay rất khó khăn, bệnh nhân phải cố gắng mới bật được ngón tay ra hoặc phải dùng tay bên lành kéo ngón tay ra như kiểu ngón tay có lò xo. Vì vậy bệnh có tên là ngón tay lò xo.
Nguồn ảnh gahand.org
Viêm gân cổ tay
Viêm gân cổ tay có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai thực hiện các chuyển động giống nhau liên tục ở cổ tay. Nó thường gặp ở những người đánh máy, viết nhiều và chơi các môn thể thao như quần vợt.
Nguồn ảnh joionline.net
Triệu chứng
Mặc dù các triệu chứng viêm gân có thể khác nhau nhưng thường gặp:
- Đau ở gân bị ảnh hưởng
- Căng tức và đau đớn khi chuyển động khớp
- Sưng tấy
Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ
Cả chấn thương nhỏ lặp đi lặp lại và chấn thương cấp tính đột ngột đều có thể gây viêm gân.
Nguyên nhân
Hầu hết các trường hợp viêm gân là kết quả của căng thẳng lặp đi lặp lại hoặc hoạt động quá mức, có thể bao gồm:
- Thực hiện các chuyển động lặp đi lặp lại, chẳng hạn như cắt hoặc đánh máy trong thời gian dài
- Có tư thế kém
- Đi giày không hỗ trợ
- Tập thể dục quá mức
Các yếu tố nguy cơ
Một số người có nhiều khả năng bị viêm gân hơn những người khác. Các yếu tố nguy cơ gây viêm gân bao gồm:
- Tuổi tác: Các gân trở nên cứng hơn theo tuổi tác, khiến một người dễ bị chấn thương.
- Nghề nghiệp: Nếu công việc của một người liên quan đến các chuyển động lặp đi lặp lại, họ có nguy cơ cao bị chấn thương do sử dụng quá mức.
- Thể thao: Các môn thể thao như chạy, quần vợt và chơi gôn liên quan đến các chuyển động lặp đi lặp lại, có thể dẫn đến viêm gân.
- Một số tình trạng sức khỏe: Những người bị bệnh gút, các bệnh về thận, viêm khớp dạng thấp dễ bị viêm gân.
- Nếu cơn đau đột ngột trở nên tồi tệ hơn hoặc đột ngột không thể cử động khớp, người bệnh nên đi khám.
Chẩn đoán
Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng và tiến hành khám sức khỏe.
Họ có thể nhẹ nhàng di chuyển phần gân bị ảnh hưởng. Điều này có thể xác định tình trạng đau hoặc nghe có tiếng kêu bất thường, xảy ra khi bao gân trở nên dày và bị viêm.
Đối với hầu hết các trường hợp viêm gân, bác sĩ sẽ khuyên bạn nên nghỉ ngơi, chườm đá và dùng thuốc giảm đau không kê đơn.
Một số trường hợp, nếu các triệu chứng không cải thiện, bác sĩ có thể đề nghị các xét nghiệm bổ sung. Chụp X-quang có thể thấy cặn canxi xung quanh gân, điều này có thể xác nhận chẩn đoán. Các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh khác như siêu âm hoặc chụp MRI có thể cho thấy dày bao gân.
Điều trị
Điều trị viêm gân nhằm mục đích giảm đau và giảm viêm. Nghỉ ngơi, chườm nóng và chườm đá, thuốc giảm đau không kê đơn là những lựa chọn điều trị tại nhà phổ biến. Nếu những điều này không cải thiện các triệu chứng, bác sĩ có thể đề nghị các biện pháp can thiệp khác.
Nghỉ ngơi
Viêm gân là một chấn thương do sử dụng quá mức. Nghỉ ngơi sẽ giúp giảm viêm. Nếu một môn thể thao hoặc chuyển động lặp đi lặp lại cụ thể gây ra viêm gân, người bệnh nên tránh hoạt động này.
Băng, nẹp có thể giúp giảm cử động.
Liệu pháp nóng và lạnh
Chườm đá có thể làm giảm sưng tấy ở vùng bị ảnh hưởng. Chườm đá trong 10-15 phút một hoặc hai lần mỗi ngày có thể làm giảm viêm và đau. Người bệnh phải luôn quấn đá trong khăn để tránh tiếp xúc trực tiếp với da.
Một số người cũng thấy hữu ích khi thay thế giữa nóng và lạnh. Họ có thể dùng khăn ấm hoặc gạc ấm hoặc tắm nước ấm.
Chườm đá thường tốt nhất cho những vết thương xảy ra trong vòng 48 giờ qua. Sau đó, chườm ấm là một lựa chọn tốt hơn.
Thuốc giảm đau
Có một số loại thuốc có thể giảm đau, bao gồm:
- Thuốc không kê đơn: Ibuprofen và các thuốc chống viêm không steroid khác có thể làm giảm viêm và đau gân.
- corticosteroid: Các bác sĩ có thể đề nghị tiêm các loại thuốc này xung quanh gân nếu tình trạng viêm và đau nghiêm trọng.
- Vật lý trị liệu: Thao tác và xoa bóp vùng bị ảnh hưởng có thể giúp giảm đau, đẩy nhanh quá trình chữa bệnh.
- Kéo giãn và tập thể dục: Chuyên gia vật lý trị liệu có thể đề nghị các bài tập cụ thể để kéo căng và tăng cường sức mạnh cho gân và cơ bị ảnh hưởng.
Liệu pháp sóng xung kích hoặc phẫu thuật
Nếu tình trạng viêm gân kéo dài và có cặn canxi xung quanh gân, bác sĩ có thể đề nghị liệu pháp sóng xung kích ngoài cơ thể bằng cách truyền một sóng xung kích qua da và phá vỡ các cặn canxi. Nó có thể điều trị viêm gân và cải thiện các triệu chứng.
Phòng ngừa
Viêm gân là một tình trạng phổ biến khó phòng ngừa. Mặc dù việc hạn chế các hoạt động lặp đi lặp lại có thể làm giảm nguy cơ bị viêm gân nhưng điều này có thể là một thách thức nếu họ có một công việc đòi hỏi phải vận động lặp đi lặp lại.
Tuy nhiên, mọi người có thể giảm nguy cơ bị viêm gân bằng cách:
- Khởi động trước khi tập thể dục
- Xây dựng cường độ hoạt động tăng từ từ
- Tham gia vào các môn thể thao thường xuyên, thay vì chỉ vào cuối tuần
- Sử dụng hình thức thích hợp khi tập thể dục
- Đảm bảo giày và thiết bị vừa vặn
- Dừng lại nếu có một chuyển động gây đau
- Tăng cường các cơ xung quanh, có thể làm giảm căng thẳng cho gân
- Tránh các hoạt động lặp đi lặp lại nếu có thể
- Nghỉ giải lao thường xuyên khỏi các hoạt động lặp đi lặp lại
Tóm tắt
Viêm gân là một chấn thương phổ biến do sử dụng quá mức gây ra. Những người có công việc hoặc chơi các môn thể thao liên quan đến chuyển động lặp đi lặp lại có nguy cơ bị những chấn thương này cao hơn.
Hầu hết mọi người có thể điều trị tình trạng này bằng cách nghỉ ngơi, chườm đá và thuốc giảm đau không kê đơn. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể cần chỉ định các phương pháp điều trị bổ sung để hỗ trợ quá trình chữa bệnh.
