Viêm thanh quản: Nguyên nhân, triệu chứng, biến chứng và điều trị

Rất nhiều nguyên nhân có thể gây ra viêm thanh quản. Nhiễm virus, các yếu tố môi trường và nhiễm trùng đều có thể gây ra viêm thanh quản.

Nguyên nhân gây viêm thanh quản

Viêm thanh quản cấp tính

Viêm thanh quản cấp là một bệnh tạm thời do hoạt quá mức dây thanh quản, cũng có thể do nhiễm trùng. Viêm thanh quản cấp tính có thể do:

• Nhiễm virus
• Căng dây thanh quản do nói chuyện hoặc la hét
• Nhiễm khuẩn
• Uống quá nhiều rượu

Điều trị căn nguyên sẽ làm hết viêm thanh quản cấp.

Viêm thanh quản mạn tính

Viêm thanh quản mạn tính là hậu quả của việc tiếp xúc trong thời gian dài với các chất kích ứng. Thường nghiêm trọng và ảnh hưởng lâu dài hơn so với viêm thanh quản cấp tính.

Viêm thanh quản mạn tính có thể do:

• Tiếp xúc thường xuyên với các hóa chất độc hại hoặc chất gây dị ứng
• Trào ngược dạ dày
• Thường xuyên bị nhiễm trùng xoang
• Hút thuốc hoặc ở gần những người hút thuốc
• Nói quá mức trong thời gian dài 
• Nhiễm trùng nấm men mức độ thấp do sử dụng thường xuyên ống hít hen suyễn

Ung thư, liệt dây thanh hoặc biến đổi dây thanh âm do tuổi tác cũng có thể gây khàn tiếng dai dẳng và đau họng.

Triệu chứng của viêm thanh quản

Nguồn : Wileylibraryonline.com

Các triệu chứng thường gặp của viêm thanh quản bao gồm :

• Giọng nói yếu
• Mất giọng
• Khàn, khô cổ họng
• Cảm giác ngứa liên tục hoặc kích ứng nhẹ cổ họng
• Ho khan

Các triệu chứng này thường nhẹ và có thể được điều trị bằng cách cho thanh quản nghỉ ngơi. Uống nước hoặc các chất lỏng không chứa caffein khác giúp làm trơn tru cổ họng trở lại.

Viêm thanh quản ở trẻ sơ sinh và trẻ em

Trẻ sơ sinh và trẻ em dễ bị viêm thanh quản nếu chúng thường xuyên ở gần những đứa trẻ khác. Do nhiễm trùng từ vi rút và vi khuẩn đều có thể lây lan nhanh chóng từ trẻ này sang trẻ khác. Viêm thanh quản cũng có thể phát triển nếu trẻ la hét hoặc hát nhiều, việc đó tạo ra các tổn thương sưng nề trên dây thanh quản của trẻ.

Nếu nhận thấy giọng nói của trẻ bị khàn, yếu hoặc trẻ nói rằng cổ họng bị đau, hãy để trẻ nghỉ ngơi để giọng nói hồi phục lại. Ngoài ra, cho trẻ uống nước để giảm bớt tình trạng viêm thanh quản do virus gây ra. Viêm thanh quản thường khỏi trong vòng hai tuần.

Nếu các triệu chứng của trẻ không cải thiện hoặc diễn biến nặng hơn, hãy đưa trẻ đến khám bác sĩ. Bác sĩ có thể xác định yếu tố đang gây viêm thanh quản hay có cần chỉ định kháng sinh chống nhiễm khuẩn hay không.

Viêm nắp thanh môn

Một số triệu chứng nhất định cũng có thể cho thấy trẻ bị nhiễm trùng nặng quanh thanh quản, được gọi là viêm nắp thanh môn. Nắp thanh môn là phần mô che phủ thanh quản và khí quản khi bạn ăn hoặc uống, giữ cho các mảnh thức ăn và chất lỏng không vào phổi.

Viêm nắp thanh môn là tình trạng nhiễm trùng nắp thanh quản và các mô xung quanh, có thể chèn ép làm đóng khí quản.

Viêm nắp thanh môn có thể gây tử vong nếu không được điều trị. Cần đi khám bác sĩ ngay nếu trẻ có triệu chứng:

• Khó nuốt
• Khó thở, chẳng hạn như cần phải nghiêng người về phía trước để thở
• Tiết nhiều nước bọt
• Tiếng lạo xạo, the thé khi thở
• Giọng bị nghẹt
• Sốt

Thông thường, trẻ sẽ cần nhập viện để điều trị. Trẻ sẽ được chỉ định kháng sinh đường tĩnh mạch và thường là glucocorticoid hoặc dexamethasone.

Viêm nắp thanh môn có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng thường gặp ở trẻ em từ 2 đến 6 tuổi. Vắc xin Hib bảo vệ trẻ em khỏi vi khuẩn cúm Haemophilus typ B giúp ngăn ngừa viêm nắp thanh môn

Khi nào cần khám bác sĩ

Khi bạn có các triệu chứng điển hình của viêm thanh quản hoặc một bệnh lý tương tự như :

• Vết loét, nang hoặc nốt trên dây thanh âm 
• Chứng khó thở do căng cơ, một bệnh do hoạt động bất thường của các cơ thanh âm
• Liệt dây thanh âm

Một số triệu chứng nguy hiểm hơn như:

• Khó nuốt
• Ho ra máu
• Sốt không biến mất khi điều trị
• Suy nhược cổ họng 

Hãy đến khám bác sĩ nếu các triệu chứng thông thường không biến mất sau một tuần hoặc triệu chứng trở nên nặng hơn.

Chẩn đoán viêm thanh quản 

Viêm thanh quản ảnh hưởng đến dây thanh âm và thanh quản. Do đó bác sĩ thường chỉ định chẩn đoán hình ảnh, sử dụng một chiếc gương đặc biệt để xem các dây thanh quản của bệnh nhân. Bác sĩ cũng có thể chỉ định nội soi thanh quản giúp phóng đại thanh quản để dễ quan sát. Khi nội soi thanh quản, bác sĩ sẽ đưa một ống mềm, mỏng có gắn camera siêu nhỏ qua miệng hoặc mũi. Sau đó, bác sĩ sẽ đánh giá các dấu hiệu viêm thanh quản như:

• Kích ứng
• Đỏ
• Tổn thương trên thanh quản
• Sưng tấy lan rộng, một dấu hiệu tác nhân môi trường gây viêm thanh quản
• Sưng dây thanh âm, có thể là dấu hiệu cho thấy bạn đã sử dụng quá mức dây thanh quản 

Nếu bác sĩ phát hiện một tổn thương hoặc một khối u đáng ngờ, họ có thể chỉ định sinh thiết để loại trừ ung thư vòm họng -bác sĩ sẽ lấy một mẩu mô nhỏ từ thanh quản để gửi xét nghiệm giải phẫu bệnh.

Điều trị 

Nếu vi rút gây ra viêm thanh quản cấp tính, các triệu chứng thường biến mất trong vòng bảy ngày mà không cần điều trị. Các bác sĩ sẽ điều trị viêm thanh quản gây ra bởi vi khuẩn bằng thuốc kháng sinh, mặc dù dạng viêm thanh quản này rất hiếm.

Bác sĩ có thể kê corticosteroid để giảm viêm, điều trị cả viêm thanh quản cấp tính và mạn tính.

Những phương pháp điều trị này sẽ giảm sưng dây thanh âm và thanh quản. Corticoid có thể điều trị và làm giảm các triệu chứng của viêm thanh quản, đặc biệt là viêm thanh quản cấp tính do vi rút. Liệu pháp tốt nhất điều trị viêm thanh quản mạn tính dai dẳng là giải quyết căn nguyên nhân của bệnh

Giống như viêm thanh quản cấp tính, các bệnh lý khác như chứng khó nói hoặc liệt dây thanh âm có thể điều trị bằng cách nghỉ ngơi, bệnh nhân nên đến khám bác sĩ trị liệu ngôn ngũ.

Trong trường hợp liệt dây thanh âm, có thể cần điều trị phẫu thuật thay đổi vị trí hoặc hình dạng của dây thanh âm để giảm bớt áp lực từ giọng nói.

Các mẹo chữa viêm thanh quản

• Sử dụng máy tạo độ ẩm hoặc xông hơi để giảm bớt tình trạng khô da
• Trao đổi với bác sĩ trị liệu ngôn ngữ để phân tích và sửa cách nói có hại cho dây thanh âm và thanh quản 
• Uống nhiều nước
• Súc miệng với 1/2 muỗng cà phê muối và 1/2 muỗng cà phê baking soda trong 250ml nước ấm
• Để thanh quản được nghỉ ngơi
• Tránh la hét hoặc nói to trong thời gian dài.
• Tránh thuốc thông mũi, có thể làm khô cổ họng
• Ngậm viên ngậm để giữ cho cổ họng luôn ẩm
• Không thì thầm, điều này có thể làm căng dây thanh âm.

Biến chứng 

Trong một số trường hợp hiếm hoi, viêm dây thanh âm có thể gây suy hô hấp, cần được cấp cứu ngay lập tức.

Nhiễm trùng do vi khuẩn gây viêm nắp thanh môn cũng có thể lan đến các khu vực khác trong đường hô hấp sau đó lan vào máu gây nhiễm khuẩn huyết. Nếu bạn bị nhiễm trùng do vi khuẩn, hãy tuân thủ chặt chẽ kế hoạch điều trị của bác sĩ để ngăn nhiễm trùng nặng hơn.

Nếu một bệnh lý tiềm ẩn như liệt dây thanh âm hoặc ung thư vòm họng đang gây ra viêm thanh quản thì các biến chứng có thể nghiêm trọng nếu căn nguyên không được điều trị. Liệt dây thanh âm có thể gây khó thở và khó nuốt. Thức ăn cũng có thể vào phổi gây viêm phổi.

Ung thư vòm họng giai đoạn cuối có thể gây tử vong hoặc cần phẫu thuật hoặc hóa trị. Đi khám bác sĩ nếu các triệu chứng viêm thanh quản ảnh hưởng đến khả năng ăn, nói, thở hoặc nếu chúng khiến bạn đau dữ dội. Phát hiện và điều trị bệnh càng sớm, tiên lượng sau điều trị càng cao.

Mẹo để giữ cho dây thanh âm khỏe mạnh

Cách tốt nhất để giữ cho dây thanh âm và thanh quản khỏe mạnh là giữ cho chúng ẩm và không bị kích ứng. Do đó, cần tránh các chất kích ứng thông thường:

• Tránh hút thuốc và ở gần những người hút thuốc
• Hạn chế uống rượu và caffein
• Rửa tay thường xuyên để tránh bị cảm lạnh và nhiễm trùng đường hô hấp trên
• Tránh các hóa chất độc hại tại nơi làm việc
• Tránh thức ăn gây khó tiêu và ợ chua

Ngoài ra, cố gắng tránh hắng giọng. Điều đó làm tăng tình trạng viêm và kích ứng.

Xem thêm:

• Thanh quản: Giải phẫu, chức năng và các bệnh lý liên quan
• Ung thư thanh quản: Triệu chứng, nguyên nhân, chẩn đoán, điều trị và phục hồi