Chức năng
Vai trò chính của vùng dưới đồi là duy trì cân bằng nội môi trong cơ thể.
Cân bằng nội môi có nghĩa là một trạng thái cơ thể cân bằng và khỏe mạnh. Cơ thể luôn cố gắng đạt được sự cân bằng này. Chẳng hạn, cảm giác đói là cách não báo hiệu cơ thể rằng não cần nhiều chất dinh dưỡng hơn để cân bằng nội môi.
Vùng dưới đồi đóng vai trò kết nối hệ thống nội tiết và thần kinh để đạt cân bằng nội môi:
- Thân nhiệt
- Khát nước
- Thèm ăn và kiểm soát cân nặng
- Cảm xúc
- Chu kỳ ngủ
- Ham muốn tình dục
- Sinh con
- Huyết áp và nhịp tim
- Sản xuất dịch tiêu hóa
- Cân bằng chất lỏng trong cơ thể
Khi các hệ thống và bộ phận khác của cơ thể gửi tín hiệu đến não, chúng sẽ cảnh báo vùng dưới đồi về các yếu tố gây mất cân bằng cần giải quyết. Sau đó, vùng dưới đồi sẽ phản ứng bằng cách giải phóng các hormone phù hợp vào máu để cân bằng cơ thể.
Một ví dụ là khả năng duy trì nhiệt độ 37 ° C bên trong cơ thể.
Nếu vùng dưới đồi nhận được tín hiệu rằng nhiệt độ bên trong quá cao, nó sẽ báo cho cơ thể đổ mồ hôi. Nếu nhận được tín hiệu nhiệt độ quá lạnh, cơ thể sẽ tự tạo nhiệt bằng cách rùng mình.
Hormone vùng dưới đồi
Để duy trì cân bằng nội môi, vùng dưới đồi chịu trách nhiệm sản xuất và kiểm soát nhiều hormone trong cơ thể.
Vùng dưới đồi cùng với tuyến yên kiểm soát nhiều tuyến sản xuất hormone của cơ thể, được gọi là hệ thống nội tiết, bao gồm vỏ thượng thận, tuyến sinh dục và tuyến giáp.
Các hormone do vùng dưới đồi tiết ra bao gồm:
- Hormone chống bài niệu, làm tăng lượng nước thận hấp thụ vào máu
- Hormone giải phóng corticotropin, giúp điều chỉnh trao đổi chất và phản ứng miễn dịch bằng cách kích thích tuyến yên và tuyến thượng thận giải phóng một số steroid
- Hormone giải phóng gonadotropin, chỉ thị cho tuyến yên tiết ra nhiều hormone hơn để giữ các cơ quan sinh dục hoạt động
- Oxytocin, hormone liên quan đến quá trình tiết sữa mẹ, điều hòa nhiệt độ cơ thể và điều chỉnh chu kỳ giấc ngủ
- Các hormone kiểm soát prolactin, cho phép tuyến yên bắt đầu hoặc ngừng sản xuất sữa mẹ ở phụ nữ cho con bú
- Hormone giải phóng thyrotropin kích hoạt tuyến giáp, nơi giải phóng các hormone điều chỉnh sự trao đổi chất, năng lượng và tăng trưởng phát triển
Vùng dưới đồi cũng ảnh hưởng trực tiếp đến các hormone tăng trưởng, kích thích tuyến yên tăng hoặc giảm sản xuất hormon tăng trưởng, cần thiết cho cả trẻ em và người trưởng thành.
Rối loạn
Bệnh vùng dưới đồi là các rối loạn ngăn vùng dưới đồi hoạt động bình thường. Những bệnh này rất khó xác định và chẩn đoán vì vùng dưới đồi có nhiều vai trò trong hệ thống nội tiết.
Vùng dưới đồi cũng liên kết chặt chẽ với tuyến yên nên rất khó để bác sĩ chẩn đoán rối loạn một tuyến cụ thể nên những rối loạn này thường được gọi là rối loạn vùng dưới đồi - tuyến yên.
Trong những trường hợp này, bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm hormone để tìm ra nguyên nhân gây bệnh.
Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ
Nguyên nhân phổ biến nhất của các bệnh vùng dưới đồi là do chấn thương ở đầu. Phẫu thuật, bức xạ và khối u cũng có thể gây bệnh cho vùng dưới đồi.
Một số bệnh ở vùng dưới đồi có liên quan đến yếu tố di truyền. Ví dụ, hội chứng Kallman gây ra rối loạn vùng dưới đồi ở trẻ em, dậy thì muộn hoặc không dậy thì, kèm theo khứu giác kém.
Hội chứng Prader-Willi cũng là rối loạn vùng dưới đồi có tính di truyền. Đây là tình trạng thiếu nhiễm sắc thể dẫn đến thấp bé và rối loạn chức năng vùng dưới đồi.
Các nguyên nhân khác của bệnh vùng dưới đồi:
- Rối loạn ăn uống, chẳng hạn như ăn vô độ hoặc biếng ăn
- Rối loạn di truyền gây tích tụ sắt dư thừa trong cơ thể
- Suy dinh dưỡng
- Nhiễm trùng
- Mất máu quá nhiều
Triệu chứng
Các triệu chứng của rối loạn vùng dưới đồi tùy thuộc vào loại hormone bị thiếu hụt.
Trẻ em tăng trưởng và dậy thì bất thường. Người lớn xuất hiện các triệu chứng liên quan đến hormone thiếu hụt.
Thường sẽ có sự liên quan giữa hormone thiếu hụt và các triệu chứng xuất hiện. Các triệu chứng do khối u gây ra có thể là mờ mắt, mất thị lực và đau đầu.
Chức năng tuyến thượng thận thấp có thể gây suy nhược và chóng mặt.
Các triệu chứng do tuyến giáp hoạt động quá mức:
- Nhạy cảm với nhiệt
- Lo lắng
- Cáu kỉnh
- Lâng lâng
- Mệt mỏi và khó ngủ
- Thiếu ham muốn tình dục
- Tiêu chảy
- Khát nước
- Ngứa
Lời khuyên về chế độ ăn uống để vùng dưới đồi khỏe mạnh
Mặc dù một người không thể tránh hoàn toàn các bệnh di truyền, nhưng họ có thể duy trì chế độ ăn uống phù hợp để có vùng dưới đồi khỏe mạnh.
Vùng dưới đồi kiểm soát sự thèm ăn và các loại thực phẩm trong chế độ ăn uống ảnh hưởng đến vùng dưới đồi. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng chế độ ăn giàu chất béo bão hòa có thể ảnh hưởng đến cách vùng dưới đồi điều chỉnh cảm giác đói và tiêu hao năng lượng.
Nguồn chất béo bão hòa bao gồm mỡ lợn, thịt và các sản phẩm từ sữa. Nghiên cứu cũng đã chứng minh rằng chế độ ăn giàu chất béo bão hòa có thể gây viêm, làm cho hệ thống miễn dịch hoạt động quá mức, làm tăng cơ hội, làm tăng tình trạng viêm trong ruột và thay đổi hoạt động tự nhiên của cơ thể.
Chế độ ăn giàu chất béo không bão hòa, như axit béo omega-3, có thể giúp đẩy lùi chứng viêm này. Những chất béo này có thể là sự thay thế an toàn cho các loại dầu và chất béo khác. Thực phẩm có hàm lượng omega-3 cao bao gồm cá, quả óc chó, hạt lanh và các loại rau lá.
Các chế độ ăn uống lành mạnh để có vùng dưới đồi và não hoạt động tốt nhất bao gồm:
- Trái cây và rau quả giàu vitamin
- Vitamin C
- Vitamin nhóm B
Vùng dưới đồi là một trong những bộ phận quan trọng nhất của cơ thể, và thường không được chú ý cho đến khi xuất hiện triệu chứng bệnh. Thực hiện theo những lời khuyên về chế độ ăn uống này để luôn có vùng dưới đồi khỏe mạnh.
