Hội chứng mệt mỏi mạn tính (CFS - Chronic fatigue syndrome) được đặc trưng bởi sự mệt mỏi liên tục làm ảnh hưởng đáng kể cuộc sống hàng ngày. Những người bị mắc chứng mệt mỏi này thường sử dụng hết nguồn năng lượng của họ mà không nhất thiết phải hoạt động. Ví dụ, đi bộ đến ô tô cũng có thể tiêu hao hết năng lượng. Người ta cho rằng CFS có liên quan đến tình trạng viêm làm gián đoạn các chất chuyển hóa trong cơ.
Bệnh tiểu đường tác động đến lượng đường (glucose) trong máu và quá trình sản xuất insulin của tuyến tụy. Nó cũng có thể có các dấu ấn của tình trạng viêm. Nhiều nghiên cứu đã đánh giá các mối liên hệ có thể có giữa bệnh tiểu đường và mệt mỏi.
Điều trị cả bệnh tiểu đường và mệt mỏi là một thách thức lớn. Tuy nhiên, có rất nhiều phương pháp điều trị đã được chứng minh về hiệu quả. Trước tiên, bạn cần đến gặp bác sĩ để xác định chính xác nguyên nhân gây ra tình trạng mệt mỏi của mình.
Nghiên cứu về bệnh tiểu đường và mệt mỏi
Có rất nhiều nghiên cứu về mối liên quan giữa bệnh tiểu đường và mệt mỏi. Một trong những nghiên cứu đó đã đánh giá kết quả của một cuộc khảo sát về chất lượng giấc ngủ. Các nhà nghiên cứu báo cáo rằng 31% những người mắc bệnh tiểu đường typ 1 có chất lượng giấc ngủ kém. Tỷ lệ này lớn hơn một chút ở người lớn mắc bệnh tiểu đường typ 2, là 42%.
Dựa theo một nghiên cứu khác từ năm 2015, khoảng 40% người mắc bệnh tiểu đường typ 1 bị mệt mỏi kéo dài hơn sáu tháng. Các tác giả cũng lưu ý rằng tình trạng mệt mỏi thường nghiêm trọng đến mức ảnh hưởng đến công việc hàng ngày cũng như chất lượng cuộc sống.
Một nghiên cứu năm 2013 được tiến hành trên 37 người mắc bệnh tiểu đường và 33 người không mắc bệnh này. Bằng cách này, các nhà nghiên cứu có thể đánh giá sự khác biệt về mức độ mệt mỏi. Những người tham gia sẽ trả lời ẩn danh các câu hỏi trong các cuộc khảo sát về sự mệt mỏi. Các nhà nghiên cứu kết luận rằng mệt mỏi có tỷ lệ cao hơn nhiều ở nhóm mắc bệnh tiểu đường. Tuy nhiên, họ không thể xác định bất kỳ yếu tố cụ thể nào ảnh hưởng đến kết quả đó.
Mệt mỏi dường như xảy ra ở cả bệnh tiểu đường typ 1 và typ 2. Một nghiên cứu năm 2014 đã tìm thấy mối liên hệ chặt chẽ giữa tăng đường huyết (lượng đường trong máu cao) và mệt mỏi mạn tính ở những người mắc bệnh tiểu đường typ 1.
Nguyên nhân có thể gây ra mệt mỏi
Sự dao động đường huyết được cho là nguyên nhân đầu tiên gây ra mệt mỏi ở bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường. Nhưng các tác giả của một nghiên cứu trên 155 người lớn mắc bệnh tiểu đường typ 2 lại cho rằng đường huyết là nguyên nhân gây ra mệt mỏi chỉ ở 7% người tham gia nghiên cứu. Những phát hiện này cho thấy rằng mệt mỏi do bệnh tiểu đường có thể không nhất thiết phải liên quan đến bản thân tình trạng bệnh, mà có thể liên quan với các triệu chứng khác của bệnh.
Các yếu tố liên quan khác thường thấy ở những người mắc bệnh tiểu đường, có thể góp phần gây ra mệt mỏi gồm:
- Tình trạng viêm lan rộng
- Trầm cảm
- Mất ngủ hoặc chất lượng giấc ngủ kém
- Suy giáp (tuyến giáp hoạt động kém)
- Mức testosterone thấp ở nam giới
- Suy thận
- Tác dụng phụ của thuốc
- Bỏ bữa
- Thiếu hoạt động thể chất
- Dinh dưỡng kém
- Thiếu hỗ trợ xã hội
Điều trị bệnh tiểu đường và mệt mỏi
Thành công nhất là điều trị được cả bệnh tiểu đường và tình trạng mệt mỏi. Lối sống lành mạnh, tương tác xã hội và các liệu pháp sức khỏe tâm thần có thể tác động tích cực đến bệnh tiểu đường và mệt mỏi cùng một lúc.
Thay đổi lối sống
Tập thể dục thường xuyên có thể làm giảm nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường typ 2 ngay từ đầu (Nguồn emedihealth.com)Thói quen sống lành mạnh là cốt lõi để giữ sức khỏe tốt. Các thói quen đó bao gồm tập thể dục thường xuyên, dinh dưỡng cân bằng và kiểm soát cân nặng. Tất cả những điều này có thể giúp tăng cường năng lượng đồng thời kiểm soát lượng đường trong máu của bạn. Theo một nghiên cứu năm 2012, có mối tương quan chặt chẽ giữa chỉ số khối cơ thể (BMI - body mass index) cao và sự mệt mỏi ở phụ nữ mắc bệnh tiểu đường typ 2.
Tập thể dục thường xuyên có thể làm giảm nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường typ 2 ngay từ đầu. Nhưng Hiệp hội Tiểu đường Hoa Kỳ (ADA) nói rằng tập thể dục có thể tác động tới lượng đường trong máu ngay cả khi bạn đã mắc bệnh tiểu đường. ADA khuyến nghị nên tập thể dục tối thiểu 2,5 giờ mỗi tuần, không nghỉ quá hai ngày liên tiếp. Bạn có thể thử kết hợp giữa thể dục nhịp điệu (aerobics) và các bài tập đối kháng, cũng như các bài tập về thăng bằng và linh hoạt như yoga.
Hỗ trợ xã hội
Hỗ trợ xã hội là một lĩnh vực nghiên cứu khác đang được tiến hành. Một nghiên cứu năm 2013 ở 1.657 người lớn mắc bệnh tiểu đường typ 2 đã tìm thấy mối tương quan đáng kể giữa hỗ trợ xã hội và sự mệt mỏi do bệnh tiểu đường. Các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng sự hỗ trợ từ gia đình và các nguồn lực khác làm giảm mệt mỏi liên quan đến bệnh tiểu đường.
Nói chuyện với các thành viên trong gia đình của bạn để đảm bảo rằng họ ủng hộ việc điều chỉnh lối sống và điều trị bệnh tiểu đường bạn đang mắc. Hãy dành thời gian đi chơi với bạn bè khi bạn có thể và tham gia vào những hoạt động bạn yêu thích khi bạn có đủ năng lượng để làm điều đó.
Sức khỏe tinh thần
Bệnh tiểu đường có nguy cơ cao gây trầm cảm. Theo tạp chí Báo cáo bệnh tiểu đường hiện nay, những người mắc bệnh tiểu đường có nguy cơ mắc bệnh trầm cảm cao gấp đôi. Điều này có thể do thay đổi sinh học hoặc do thay đổi tâm lý lâu dài.
Nếu bạn đang được điều trị chứng trầm cảm, thuốc chống trầm cảm có thể làm gián đoạn giấc ngủ của bạn vào ban đêm. Bạn có thể trao đổi với bác sĩ về việc có thể chuyển đổi thuốc để xem giấc ngủ của bạn có được cải thiện hay không.
Tập thể dục cũng có thể giúp giảm trầm cảm bằng cách tăng nồng độ serotonin. Bạn cũng có thể tham gia các buổi tư vấn nhóm hoặc tư vấn trực tiếp với bác sĩ trị liệu.
Khi nào cần đến gặp bác sĩ
Hội chứng mệt mỏi mạn tính rất đáng lo ngại, đặc biệt là khi nó cản trở các hoạt động hàng ngày, chẳng hạn như công việc, học tập và hoạt động trong gia đình. Bạn nên đến gặp bác sĩ nếu các triệu chứng mệt mỏi không cải thiện mặc dù đã thay đổi lối sống và bệnh tiểu đường đã được kiểm soát. Sự mệt mỏi có thể liên quan đến các triệu chứng thứ phát của bệnh tiểu đường hoặc một tình trạng khác hoàn toàn.
Bác sĩ có thể tiến hành một số xét nghiệm máu để loại trừ bất kỳ tình trạng nào khác, như bệnh lý tuyến giáp. Thay đổi thuốc điều trị tiểu đường cũng có thể mang lại hiệu quả tốt.
Kết luận
Mệt mỏi là điều thường gặp ở người bệnh mắc bệnh tiểu đường, nhưng nó cũng có thể cải thiện được. Trao đổi với bác sĩ của bạn về phương pháp điều trị bệnh tiểu đường và mệt mỏi. Với một vài thay đổi về lối sống và điều trị, cùng với sự kiên nhẫn, tình trạng mệt mỏi của bạn có thể cải thiện theo thời gian.
