Cách nhận biết và phòng tránh hăm tã ở trẻ

Hăm tã thường liên quan đến việc để tã ướt, không thường xuyên thay tã, da nhạy cảm và dễ bị cọ sát của trẻ. Hăm tã chủ yếu xảy ra ở trẻ sơ sinh, mặc dù bất kỳ ai mặc tã thường xuyên đều có thể gặp tình trạng này.

Hiện tượng này có thể được điều trị đơn giản tại nhà bằng các phương pháp như làm khô thoáng vùng mặc tã, thay tã thường xuyên hơn và bôi thuốc mỡ.

Triệu chứng

Dấu hiệu ngoài da: biểu hiện bằng da đỏ, mỏng ở vùng quấn tã như mông, đùi và bộ phận sinh dục.

Những thay đổi về hành vi của bé. Bạn có thể nhận thấy bé có vẻ khó chịu hơn bình thường, đặc biệt là trong quá trình thay tã. Em bé bị hăm tã thường quấy khóc khi rửa hoặc chạm vào vùng quấn tã.

Trẻ quấy khóc khi chạm vào vùng mặc tã (Nguồn ảnh: https://cdn.cdnparenting.com)Khi nào cần đến khám bác sĩ?

Nếu da của bé không cải thiện sau một vài ngày điều trị tại nhà, hãy đến gặp bác sĩ để thăm khám. Đôi khi, bạn sẽ cần một loại thuốc kê đơn để điều trị hăm tã. Ngoài ra nếu có dấu hiệu nhiễm khuẩn, cần đi khám sớm nhất có thể.

Biến chứng

• Chảy máu, ngứa hoặc chảy nước
• Gây nóng rát hoặc đau khi tiểu tiện hoặc đại tiện
• Sốt

Nguyên nhân

• Kích ứng da do phân và nước tiểu. Tiếp xúc lâu với nước tiểu hoặc phân có thể gây kích ứng làn da nhạy cảm của trẻ. Em bé đi ngoài thường xuyên hoặc bị tiêu chảy sẽ có nguy cơ bị hăm tã nhiều hơn.
• Tã chật hoặc gây cọ xát. Tã hoặc quần áo chật trội cọ xát vào da có thể dẫn đến nổi ban.
• Kích ứng do dùng một sản phẩm mới. Da của bé có thể phản ứng với khăn lau, tã dùng một lần loại mới hoặc chất tẩy rửa, thuốc tẩy hoặc chất làm mềm vải được sử dụng để giặt tã vải. Các chất khác có thể làm tăng thêm kích ứng như các thành phần trong một số loại kem dưỡng da, bột và dầu dành cho trẻ em.

• Nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc nấm men. Vùng da được bọc bởi tã bao gồm mông, đùi và bộ phận sinh dục - đặc biệt dễ bị tổn thương vì nó nóng và ẩm, là nơi sinh sản hoàn hảo cho vi khuẩn và nấm men. Các nốt ban nơi vi khuẩn bắt đầu phát triển này có thể được tìm thấy ở các nếp nhăn của da và có thể có các chấm đỏ xung quanh.
• Thay đổi chế độ ăn. Khi trẻ bắt đầu ăn thức ăn đặc, thành phần trong phân cũng như tần số đại tiện của trẻ sẽ thay đổi. Điều này làm tăng khả năng bị hăm tã. Nếu trẻ bú sữa mẹ, trẻ cũng có thể bị hăm tã do phản ứng với thực phẩm mà người mẹ đã ăn.
• Da nhạy cảm. Trẻ sơ sinh có các bệnh về da, như viêm da dị ứng hoặc viêm da tiết bã (chàm) có nguy cơ dễ bị hăm tã hơn. Tuy nhiên, vùng bị kích ứng của viêm da dị ứng và chàm chủ yếu ảnh hưởng đến các vị trí khác ngoài vùng da quấn tã.
• Sử dụng thuốc kháng sinh. Thuốc kháng sinh diệt cả vi khuẩn loại có ích cũng như loại có hại. Khi bé uống thuốc kháng sinh, vi khuẩn kiểm soát nấm men phát triển có thể bị tiêu diệt, dẫn đến hăm tã do nhiễm trùng nấm men. Sử dụng kháng sinh cũng làm tăng nguy cơ tiêu chảy. Trẻ bú mẹ có mẹ dùng thuốc kháng sinh cũng có nguy cơ bị hăm tã cao hơn.

Phòng ngừa

Cách tốt nhất để ngăn ngừa hăm tã là giữ cho vùng da quấn tã luôn sạch sẽ và khô ráo. Một số cách đơn giản sau có thể giúp giảm nguy cơ hăm tã trên da của bé:

Thay tã thường xuyên. Loại bỏ tã ướt hoặc bẩn ngay lập tức. 

Rửa sạch mông của bé bằng nước ấm mỗi lần thay tã. Bạn có thể sử dụng bồn rửa, bồn tắm hoặc một chai nước để rửa cho trẻ. Khi lau cho trẻ phải nhẹ nhàng. Không sử dụng khăn lau có cồn hoặc mùi thơm. Nếu bạn muốn sử dụng xà phòng, hãy chọn loại dịu nhẹ, không có mùi thơm.

Nhẹ nhàng thấm khô da bằng khăn sạch hoặc để khô trong không khí. Không cọ rửa mông của bé. Cọ xát có thể gây kích ứng da nhiều hơn.

Đừng quấn tã quá chặt. Tã chật ngăn không cho không khí vào vùng da quấn tã, tạo môi trường ẩm ướt thuận lợi hình thành hăm tã. Tã quá chật cũng có thể gây nẻ da ở thắt lưng hoặc đùi.

Không quấn tã cho bé nếu có thể. Để da tiếp xúc với không khí là một cách tự nhiên và nhẹ nhàng làm khô da. Để tránh những tai nạn lộn xộn, hãy thử đặt em bé trên một chiếc khăn lớn trong lúc trẻ chơi khi cởi trần.

Cân nhắc sử dụng thuốc mỡ thường xuyên. Nếu em bé của bạn hay bị hăm tã, hãy bôi thuốc mỡ ngăn ngừa trong mỗi lần thay tã để phòng kích ứng da. Dầu khoáng và oxit kẽm trong thuốc mỡ bôi hăm tã là những thành phần đã được chứng minh có tác dụng.

Sau khi thay tã, rửa tay sạch sẽ. Rửa tay có thể ngăn ngừa sự lây lan vi khuẩn hoặc nấm men sang các bộ phận khác của trẻ, sang những đứa trẻ khác hoặc sang người chăm trẻ.

Rửa tay là phương pháp đơn giản tránh lây lan hăm tã sang các vùng khác và trẻ khác(Nguồn ảnh: https://www.cdc.gov)

Trước đây, người ta thường sử dụng các loại bột, chẳng hạn như bột ngô hoặc phấn rôm để bảo vệ làn da của em bé và hấp thụ độ ẩm dư thừa. Các bác sĩ không còn khuyến cáo điều này. Nếu hít phải bột có thể gây kích ứng phổi của bé.

Nên dùng tã vải hay tã dùng một lần?

Nhiều bậc cha mẹ băn khoăn không biết nên sử dụng loại bỉm nào. Khi nói đến việc ngăn ngừa hăm tã, không có bằng chứng thuyết phục nào cho thấy tã vải tốt hơn tã dùng một lần hoặc ngược lại. Vì không có loại tã nào tốt nhất, hãy sử dụng bất cứ loại tã nào phù hợp với bạn và con. Nếu một nhãn hiệu tã dùng một lần gây kích ứng da của bé, hãy thử nhãn hiệu khác. Nếu xà phòng giặt bạn sử dụng trên tã vải có vẻ gây hăm tã, hãy đổi sản phẩm. Cho dù bạn sử dụng tã vải, tã dùng một lần hay cả hai loại, hãy luôn thay tã cho trẻ càng sớm càng tốt sau khi trẻ làm ướt hoặc làm bẩn tã nhằm giữ da vùng mông trẻ sạch và khô nhất có thể.

Giặt tã vải

Nếu bạn sử dụng tã vải, giặt cẩn thận có thể giúp ngăn ngừa hăm tã. Cách giặt tốt nhất là làm sạch, khử trùng và loại bỏ cặn xà phòng. Sau đây là một phương pháp hiệu quả:

• Ngâm trước tã vải bị bẩn trong nước lạnh.
• Giặt tã trong nước nóng với chất tẩy rửa và thuốc tẩy nhẹ. Bạn cũng có thể thêm giấm vào quá trình giặt để khử mùi hôi và rửa sạch cặn xà phòng.
• Xả hai lần tã trong nước lạnh để loại bỏ sạch hóa chất và xà phòng.
• Không dùng nước xả vải và giấy sấy thơm quần áo vì chúng thường chứa mùi thơm có thể gây kích ứng da của bé.

Xem thêm:

• Chăm sóc trẻ sơ sinh từ A-Z: Hướng dẫn cho lần đầu làm cha mẹ
• Nuôi dưỡng trẻ sơ sinh: Sữa mẹ hay sữa công thức?
• Chăm sóc trẻ sơ sinh: Hướng dẫn chi tiết cho năm đầu tiên
• Năm đầu đời: Các giai đoạn phát triển của trẻ
• 6 lợi ích tuyệt vời của ánh nắng mặt trời đối với trẻ sơ sinh