Bên cạnh đó, những người mẫn cảm có nhiều khả năng bị hen phế quản, viêm da cơ địa và dị ứng. Nhà tâm lý học - tâm lý trị liệu Elaine N. Aron, tác giả của The Highly Sensitive Person cho biết: "Mẫn cảm tốt trong một số tình huống và không tốt trong một số tình huống khác". Cô ấy tin rằng, bạn có mẫn cảm là điều quan trọng, cũng như ADHD (rối loạn tăng động giảm chú ý), nhận thức được bản thân sẽ khiến bạn nhận ra rằng mình không đơn độc.
Các dấu hiệu và triệu chứng của mẫn cảm
Sau khi Elaine N. Aron nói với em gái Melissa về chẩn đoán rối loạn tăng động giảm chú ý, họ hồi tưởng về thời thơ ấu của mình. Melissa cho biết: "Nếu có những tranh cãi trong gia đình, chúng tôi sẽ nghĩ rằng đó là điều nhỏ nhặt, nhưng đối với ADHD là rất lớn". "Có những thứ tôi coi nhỏ nhặt nhưng những người mắc ADHD cảm thấy thật hoành tráng và kinh khủng". Cho đến khi tôi 48 tuổi, tôi mới nhận ra nguyên nhân khiến tôi trở thành nữ hoàng kịch tính: Tôi mắc chứng ADHD bẩm sinh và rất nhạy cảm.
Lần đầu tiên tôi biết về bản chất di truyền của chứng mẫn cảm thông qua cuốn Scattered của Gabor Maté - một bác sĩ và nhà trị liệu tâm lý. Maté cho biết: "Những người bị ADHD rất nhạy cảm. Đó không phải là lỗi mà là cách họ được sinh ra, là khí chất bẩm sinh của họ". Khi tôi đọc Aron's The Highly Sensitive Person, cuối cùng tôi cũng nhận ra sự nhạy cảm trong bản thân mình. Theo Aron, 15-20% dân số được sinh ra với mức độ nhạy cảm cao.
Aron cho biết: "Khi bạn biết rằng mình mẫn cảm, bạn sẽ có kế hoạch điều chỉnh lại cuộc sống. Có đặc điểm này sẽ giúp bạn đưa ra quyết định tốt hơn. Những người nhạy cảm phải sống khác để được thoải mái."
Các bác sĩ lâm sàng làm việc với những người bị ADHD coi mẫn cảm cả về mặt thể chất và cảm xúc là một tình trạng bệnh đi kèm phổ biến. Những người bị ADHD thường mẫn cảm với một trong các lĩnh vực cảm giác: âm thanh, xúc giác hoặc khứu giác. Bác sĩ Ned Hallowell cho biết: "Con gái tôi mắc chứng ADHD sẽ chỉ mặc đồ cotton chứ không mặc đồ len".
Tôi phát hiện ra rằng thói quen vò đầu bứt tóc lâu năm của mình là do mẫn cảm. Tôi không thích cảm giác những sợi tóc cứa vào mặt và cổ, vì vậy tôi buộc tóc lại thành túm gọn gàng. Chẳng bao lâu sau, có cảm giác như ai đó đang đâm các ngón tay vào hộp sọ của tôi, ngay nơi tôi thắt tóc, chúng xuất hiện, biến mất như thế suốt cả ngày.
Các mẫn cảm khác bao gồm âm thanh và các kích thích thị giác như đèn nhấp nháy và các vật thể chuyển động. Các nghiên cứu cho thấy, những người ADHD mắc hen phế quản, viêm da cơ địa và dị ứng hơn những người không bị ADHD.
Ví dụ về chứng mẫn cảm
Trẻ bị ADHD thường nhạy cảm với các kích thích của môi trường dẫn đến không có khả năng tập trung học. Nguồn ảnh: Pinterest
Trước khi phát hiện ra mẫn cảm, tôi đã coi những phản ứng quá xúc động của mình là một khuyết điểm của nhân vật. Mẹ tôi hỏi: "Tại sao con không thể lên một con tàu chẵn?" Khi còn nhỏ, tôi không có câu trả lời. Điều này làm tăng thêm lòng tự trọng vốn đã thấp của tôi.
Aron nói: "Nhận ra mẫn cảm có thể giúp mọi người ngừng cảm thấy bản thân tồi tệ".
Bạn Denise được chẩn đoán mắc chứng ADHD năm 8 tuổi cũng có tuổi thơ tương tự như tôi. Cha mẹ tôi nói: "Con cần phải cứng rắn hơn, đừng nhạy cảm như vậy, đừng để bị ảnh hưởng bởi những gì người khác nghĩ về mình". Denise cho biết: "Khi trưởng thành, tôi vẫn thấy rằng nếu tôi đánh nhau với bạn bè đồng trang lứa, tôi ngay lập tức ghi nhớ những lời nói và cử chỉ của họ. Tôi nhanh chóng chấp nhận những điều khó chịu mà họ có thể nói về tôi".
Denise nhạy cảm với tiếng ồn của môi trường, thỉnh thoảng Denise cần vào một khu rừng hoặc một nơi yên tĩnh để bình tĩnh lại. Denise cũng bị choáng ngợp bởi dòng thông tin liên tục mà chúng tôi nhận được dồn dập trong những ngày này.
Tiến sĩ Michele Novotni, nhà tâm lý học ADHD cho biết, cô nhận thấy mức độ nhạy cảm về thể chất và phản ứng cảm xúc ở những khách hàng ADHD của mình cao hơn so với dân số chung. Cô ấy kể cho tôi nghe về một khách hàng mà người quản lý của họ đã đưa ra những lời nhận xét thiếu thiện cảm, không công bằng tại nơi làm việc. Một người không mắc chứng ADHD có thể không để tâm đến những lời nói đó nhưng khách hàng của cô (người có mức độ nhạy cảm cao) đã rơi nước mắt.
Novotni cho biết: Chính xu hướng cảm thấy quá tải của những người bị ADHD dẫn đến phản ứng mẫn cảm của họ, do đó khiến họ gặp khó khăn trong việc đối mặt với cảm xúc. Lấy ví dụ như thói quen đi làm vào buổi sáng. Hầu hết mọi người ra khỏi cửa mà không quên bất cứ thứ gì sẵn sàng với kế hoạch vui chơi trong ngày. Một người mắc chứng ADHD không thể sắp xếp công việc và sắp xếp thứ tự ưu tiên, cảm thấy mệt mỏi và quá tải về thời gian làm việc.
Novotni cho biết: Một số khách hàng của tôi nói với tôi rằng xã hội hóa là công việc. Vì vậy, nếu bạn nghĩ về những thứ mà hầu hết mọi người làm để giải trí là công việc, bạn có thể sẽ không có khả năng phục hồi để đối phó với những thứ khác xảy ra.
Tại sao những người bị ADHD thường mẫn cảm
Hallowell, người bị ADHD cho biết: "Tôi gặp khó khăn khi chọn lọc những thông tin đến. Tôi không thể sao lưu thông tin bằng nghiên cứu nhưng bằng kinh nghiệm lâm sàng và trong cuộc sống của chính tôi, có vẻ như chúng ta có xu hướng để mọi thứ đến với mình. Chúng ta tiếp thu kinh nghiệm của người khác rất nhanh, giống như côn trùng trên lá lấy màu của lá vậy ".
Maté giải thích rằng, nếu những người mắc chứng ADHD bẩm sinh có mức độ nhạy cảm cao, họ sẽ ít bị kích thích để cảm thấy choáng ngợp hơn, đặc biệt là trong những môi trường mất tập trung và những cuộc trò chuyện sôi động. Thêm vào đó, chúng ta càng nhạy cảm, chúng ta càng có nhiều khả năng cảm thấy đau hơn. Ông cho biết: "Nỗi đau về cảm xúc và nỗi đau về thể xác đều diễn ra trong cùng một phần của não bộ".
Nhiều người trong chúng ta đã khám phá ra những điều tích cực về việc sống chung với ADHD và mức độ nhạy cảm cũng có thể được sử dụng làm lợi thế. Nhưng cũng giống như ADHD, chứng mẫn cảm phải được quản lý và kiểm soát để cho phép các khía cạnh tích cực như sự sáng tạo, đồng cảm và chiều sâu của nhận thức tỏa sáng.
Điều trị chứng mẫn cảm
Ngồi thiền sẽ giúp người bị ADHD thư giãn và tìm cách thích nghi với các tình huống trong cuộc sống. Nguồn ảnh: Mindvalley
Làm cách nào để đối phó thành công với chứng mẫn cảm? Bằng cách làm theo các chiến lược đơn giản sau:
Đề cao sự mẫn cảm, đừng bắt mình làm những việc khó. Càng nhiều càng tốt, hãy chọn những tình huống phù hợp với tính cách của bạn. Những người nhạy cảm cao cần nhiều thời gian hơn những người khác để xử lý các sự kiện trong ngày. Trước khi bạn ra ngoài vào buổi tối, hãy dành vài phút để xem xét liệu bạn có thể xử lý nhiều kích thích hơn không, hay đã đạt đến giới hạn trong ngày.
Chậm lại: Hãy cho phép bản thân phản ứng theo cảm xúc trước một tình huống nhưng hãy cân nhắc rằng có thể có những cách giải thích khác. Tạm dừng để suy nghĩ và hít thở sâu để giữ bình tĩnh. Phân tích tình hình và đánh giá lại nó.
Ngăn chặn kích thích: Để tránh cảm giác quá tải và lo lắng, hãy luôn mang theo nút tai và tai nghe bên mình để ngăn tiếng ồn.
Giảm âm lượng: Nếu đám đông và tiếng ồn là vấn đề, hãy tìm những địa điểm yên tĩnh hơn và ít dân cư hơn, chẳng hạn như một cửa hàng tạp hóa nhỏ hơn thay vì một chuỗi lớn hoặc một phòng khám nhỏ tại nhà thay vì một cơ sở lớn ở bệnh viện.
Giảm kích thích bên ngoài. Hãy nói "không" một cách khéo léo với những điều khiến bạn choáng ngợp trong quá khứ mà bạn không cần phải làm hoặc không muốn làm. Xác định giới hạn của bản thân và thực hiện chúng khi bị choáng ngợp.
Ngủ đủ giấc: Nghỉ ngơi hoặc chợp mắt trước khi đối mặt với một tình huống gây kích thích cao độ hoặc sau một tình huống căng thẳng để lấy lại sự tập trung.
Thực hiện các phương pháp thư giãn: Ngồi thiền hoặc tập yoga để tăng cường khả năng đối phó với những thử thách hàng ngày bằng cách luyện tập sự bình tĩnh và học cách tạo lại cảm giác này.
