Bình thường, nước mắt được tiết ra liên tục từ tuyến lệ nằm phía trên của mỗi bên mắt, sau đó thoát vào hai điểm lệ rất nhỏ nằm ở góc trong mi trên và dưới và tiếp tục chảy qua hai lệ quản nằm trong mí mắt để vào đến túi lệ ở mặt bên sống mũi, rồi được dẫn xuống mũi thông qua ống lệ mũi. Tại đây, nước mắt sẽ bốc hơi hoặc được tái hấp thu.
Khoảng 20% trẻ em bị tắc tuyến lệ bẩm sinh, hầu hết tự khỏi khi trẻ được 1 tuổi. Tắc tuyến lệ ở người lớn thường xảy ra khi bệnh nhân bị các nhiễm trùng tại mắt, tình trạng sưng nề, chấn thương hoặc khối u
Nguyên nhân tắc tuyến lệ
Bệnh lý tắc tuyến lệ xảy ra do nhiều nguyên nhân:
- Tắc nghẽn tuyến lệ bẩm sinh: Thường xảy ra ở trẻ sơ sinh do các hệ thống thoát nước mắt của trẻ có thể không phát triển đầy đủ hoặc có một ống bất thường.
- Liên quan đến tuổi tác: Những người lớn tuổi thường dễ bị tắc tuyến lệ do các lỗ nhỏ dẫn lưu nước mắt có thể bị thu hẹp lại và gây ra tình trạng tắc nghẽn.
- Mắt bị nhiễm trùng hoặc viêm: Tình trạng nhiễm trùng mãn tính, viêm mắt, có thể làm cho hệ thống dẫn lưu nước mắt hoặc mũi bị tắc. Viêm xoang mạn tính là trường hợp điển hình, nó có thể kích thích các mô trong cơ thể hình thành sẹo và làm tắc nghẽn hệ thống ống dẫn nước mắt.
- Sự phát triển bất thường của hộp sọ và khuôn mặt hay còn gọi là craniofacial bất thường. Hội chứng Down là một craniofacial bất thường , làm tăng khả năng tắc nghẽn của ống dẫn nước mắt.
- Bệnh nhân bị các chấn thương gần mũi hoặc tại mũi như bị gãy mũi và mô sẹo có thể làm tắc ống dẫn nước mắt, nếu không xử lý kịp thời thì khả năng bị bệnh tắc tuyến lệ rất cao.
- Các khối u: Có nhiều khối u gây ra tình trạng tắc nghẽn tuyến lệ trong đó có U nang hoặc sỏi.
- Polyp mũi: là mẩu thịt thừa hình thành từ niêm mạc mũi ở những người bị viêm mũi dị ứng trong xoang mũi, chèn ép hệ thống dẫn lưu nước mắt gây tắc tuyến lệ.
- Tác dụng phụ của một số thuốc hóa trị và phương pháp xạ trị ung thư có thể gây tắc tuyến lệ ở bệnh nhân bị ung thư.
Có nhiều cách để giúp bạn giảm bớt khó chịu nếu bạn bị tắc tuyến lệ. Các phương pháp điều trị có thể mở rộng hoặc đi qua ống lệ bị tắc để giúp nước mắt thoát ra khỏi mắt bình thường trở lại. Thông tuyến lệ giúp làm giảm các triệu chứng như chảy nước mắt, đau mắt và đỏ.
Không phải ai cũng cần được điều trị tắc ống lệ. Ví dụ, với hầu hết trẻ sơ sinh, tắc nghẽn sẽ tự hết trẻ lớn hơn khi mà ống lệ phát triển đầy đủ hơn. Một số trẻ khi sinh có một phần mô gọi là màng bọc tuyến lệ bịt kín ống lệ, nhưng nó thường tự mở ra trong năm đầu sau sinh.
Điều trị tắc tuyến lệ nếu không tự hết
Nguồn ảnh :uptodate
Mát xa
Một trong những cách dễ nhất để khắc phục tắc tuyến lệ ở trẻ sơ sinh (hoặc người lớn) là xoa bóp túi lệ - khu vực mà nước mắt chảy từ mắt vào ống lệ.
Hai lần một ngày - vào buổi sáng và buổi tối - lấy tăm bông hoặc ngón tay sạch xoa nhẹ vào khóe mắt dưới, cạnh mũi trong vài giây. Động tác này sẽ làm cho nước mắt chảy ra khỏi khóe mắt. Áp lực xoa bóp có thể làm mở màng bao bọc ống lệ.
Thuốc kháng sinh
Bác sĩ có thể kê đơn thuốc nhỏ mắt hoặc thuốc mỡ kháng sinh. Thuốc kháng sinh sẽ không làm mở tắc nghẽn, nhưng chúng có thể điều trị nhiễm trùng và làm sạch bất kỳ dịch tiết nào chảy ra từ mắt.
Thăm dò ống lệ
Nếu ống lệ con bạn không tự mở khi được một tuổi, bác sĩ có thể tiến hành thủ thuật để loại bỏ tắc nghẽn. Sau khi gây mê, bác sĩ đặt một đầu dò mỏng vào một hoặc cả hai lỗ mà nước mắt chảy ra và mở màng bọc ống lệ. Đây là một thủ thuật không gây đau đớn và hầu hết đều giải quyết được thành công tình trạng tắc nghẽn
Trong một vài giờ sau khi thăm dò ống dẫn nước mắt, một số trẻ có dịch lờ lờ màu máu chảy ra từ mắt. Sử dụng thuốc nhỏ mắt hoặc thuốc mỡ kháng sinh vài lần một ngày trong khoảng một tuần có thể giúp ngăn ngừa nhiễm trùng.
Nếu tình trạng tắc nghẽn không tự thuyên giảm hoặc sau khi đã thăm dò, bác sĩ có thể thử nong ống lệ bằng bóng.
Sau khi gây mê, bác sĩ luồn một ống mỏng gọi là ống thông vào ống dẫn nước mắt sau đó dùng máy bơm làm phồng một quả bóng ở cuối ống lệ. Sau đó, bác sĩ sẽ làm xẹp và lại thổi phồng quả bóng một lần nữa để nong rộng ống dẫn. Sau đó, bác sĩ sẽ gỡ thiết bị này ra.
Đặt ống nội tuyến lệ
Đặt ống nội tuyến lệ có thể là một lựa chọn khác nếu các phương pháp điều trị khác không hiệu quả. Trong thủ thuật này, bác sĩ luồn một ống nhỏ qua điểm lệ, hoặc lỗ thủng ở khóe mắt. Ống đi qua mỗi ống lệ để vào bên trong mũi.
Phương pháp mất khoảng một giờ để hoàn thành. Các ống này giữ nguyên vị trí từ ba đến sáu tháng để mở các ống dẫn và nước mắt chảy ra.
Đặt ống nội tuyến lệ có thể gây ra các tác dụng phụ như:
- Ngạt mũi (nhỏ nước muối sinh lý có thể giúp giảm nghẹt mũi)
- Chảy nước mắt nhiều hơn (tình trạng này sẽ cải thiện khi bác sĩ tháo ống dẫn tuyến)
- Dịch chuyển ống (bác sĩ của bạn sẽ đặt nó trở lại vị trí cũ)
Phẫu thuật
Một loại phẫu thuật được gọi là "DCR" (phẫu thuật cắt túi lệ) bỏ qua ống lệ bị tắc. Các bác sĩ thường làm điều đó ở người lớn không cải thiện với các phương pháp điều trị khác. Họ hiếm khi sử dụng nó ở trẻ em.
DCR tạo ra một con đường mới để nước mắt chảy ra khỏi mắt. Đôi khi lỗ thông mới hoàn toàn bỏ qua ống lệ cũ và để nước mắt chảy thẳng vào mũi.
Các bác sĩ có thể thực hiện DCR khi gây mê hoặc gây tê tại chỗ. Phẫu thuật có thể được thực hiện theo một trong hai cách:
- Mổ thông : Bác sĩ phẫu thuật tạo một vết cắt nhỏ ở bên mũi của bạn, sau đó khâu lại bằng mũi khâu .
- Nội soi : Bác sĩ phẫu thuật sẽ đưa các dụng cụ nhỏ và một camera vào qua lỗ mũi của bạn. Đây là loại phẫu thuật ít gây đau đớn hơn phẫu thuật mở thông và không để lại sẹo.
Bác sĩ phẫu thuật sẽ đặt một ống vào bên trong lỗ mới trong khi nó lành lại. Bác sĩ sẽ loại bỏ ống này trong khoảng ba hoặc bốn tháng.
DCR thường làm giảm tắc nghẽn ống dẫn nước mắt và các triệu chứng của nó. Các tác dụng phụ có thể xảy ra bao gồm:
- Nhiễm trùng (bác sĩ sẽ cho bạn thuốc kháng sinh để ngăn ngừa điều này)
- Sẹo (do phẫu thuật mở thông )
- Ngạt mũi (bạn có thể điều trị bằng thuốc xịt thông mũi)
- Vết bầm tím
Hãy đến khám và nhận tư vấn của bác sĩ nếu bạn gặp vấn đề về tuyến lệ.Bài viết này giúp bạn hiểu phần nào quy trình thông tuyến lệ như thế nào và tác dụng phụ của nó có thể gây ra.
