Viêm gân là tình trạng sưng tấy xảy ra xung quanh gân. Nó gây ra cơn đau khi hoạt động và thường biến mất khi nghỉ ngơi, chỉ đau trở lại khi bạn cử động.
Cùng chúng tôi tìm hiểu thêm về nguyên nhân gây ra viêm gân, cách phòng ngừa và khi nào nên đi khám bác sĩ.
Các loại viêm gân
Viêm gân có thể ảnh hưởng đến các phần khác nhau của bàn chân và mắt cá chân.
Các vị trí này bao gồm:
- Phía sau (mặt sau của mắt cá chân)
- Ở giữa (dọc theo ngón chân cái)
- Ở bên (dọc theo ngón chân út)
- Mặt mu chân (phía trên bàn chân)
Nghỉ ngơi và chăm sóc tại nhà thường sẽ chữa lành những tổn thương này trong vòng vài tuần. Sau đây là các dạng viêm gân của bàn chân và mắt cá chân thường gặp.
Viêm gân Achilles (phía sau mắt cá chân)
Nguồn ảnh heelclinic.com.auGân Achilles là gân lớn gắn cơ bắp chân với mặt sau của gót chân. Với viêm gân Achilles (hay viêm gân gót chân), cơn đau ở vị trí từ 2 đến 6 cm phía trên khu vực mà gân bám vào xương gót chân hoặc tại vị trí dính của gân vào xương gót chân.
Viêm gân Achilles là một chấn thương thể thao phổ biến. Nó có thể xảy ra nếu mức độ hoạt động của bạn gần đây đã tăng lên, bạn bắt đầu chơi một môn thể thao mới hoặc bạn bắt đầu đi giày mới. Ngoài ra, cơ bắp chân căng có thể làm tăng tình trạng viêm.
Viêm gân cơ chày sau (Mặt trong của mắt cá chân)
Nguồn ảnh foot-pain-explored.comGân cơ chày sau (cơ sâu nhất ở mặt sau của cẳng chân) quấn quanh bên trong (bên ngón chân cái) của mắt cá chân và mu bàn chân. Đó là khu vực xuất hiện cơn đau với loại viêm gân này.
Viêm gân chày sau thường kết hợp với bàn chân bẹt. Khi tình trạng viêm trở nên tồi tệ hơn, bàn chân trở nên bẹt hơn và các ngón chân hướng ra ngoài nhiều hơn.
Vật lý trị liệu có thể có lợi ích. Bạn có thể cần bó bột ngắn (dưới gối) hoặc sử dụng bốt chuyên dụng nếu bạn bị loại viêm gân này. Nó cho phép giảm sung đau ở gân. Sau đó, bạn có thể phải mang giày chỉnh hình (giày chèn giúp giữ chân bạn ở vị trí tốt hơn).
Viêm gân cơ mác bên (Bên ngoài mắt cá chân)
Nguồn ảnh upswinghealth.comCác gân của cơ mác bên quấn bên ngoài của mắt cá chân (bên ngón chân út). Với viêm cơ mác bên, đau và có thể sưng tấy xảy ra xung quanh mắt cá ngoài và ngay dưới và trên nó.
Nếu bạn có vòm bàn chân cao và tiền sử bị bong gân mắt cá chân, bạn có thể có nguy cơ mắc loại viêm gân này.
Viêm gân gấp (Ở sâu mặt sau mắt cá chân)
Viêm gân gấp gây đau sâu ở mặt sau của mắt cá chân, về phía ngón chân cái. Loại viêm gân này thường ảnh hưởng đến các vũ công hoặc những người làm các hoạt động đòi hỏi phải giữ thăng bằng ngón chân nhiều.
Viêm gân duỗi (phía trên của bàn chân)
Viêm ảnh hưởng đến các gân duỗi ở phía trên bàn chân thường do bàn chân của bạn cọ xát với giày. Trường hợp ít gặp hơn, các vấn đề sức khỏe gây viêm nói chung, như viêm khớp dạng thấp, có thể gây ra nó.
Bàn chân có vòm cao dễ bị ma sát với giày dẫn đến loại viêm bao gân này.
Các triệu chứng viêm gân
Khi bị viêm gân, bạn sẽ thấy đau, đặc biệt là khi bạn mới bắt đầu một hoạt động nào đó, chẳng hạn như đứng dậy và đi bộ. Cơn đau có thể biến mất một lúc nhưng sau đó sẽ quay trở lại khi bạn tiếp tục đi bộ hoặc thực hiện các hoạt động khác.
Các triệu chứng chính của viêm gân bao gồm:
- Đau
- Sưng tấy
- Các triệu chứng trầm trọng hơn khi bạn sử dụng, di chuyển hoặc kéo căng gân bị ảnh hưởng
Nghỉ ngơi thường làm cho cơn đau biến mất, mặc dù gân bị ảnh hưởng có thể vẫn còn đau khi chạm vào. Sưng thường không phải là một triệu chứng ngay lập tức, dù nó có thể xảy ra sau đó. Thông thường, bàn chân và mắt cá chân của bạn sẽ bị cứng khi bạn bị viêm gân.
Nguyên nhân
Một số nguyên nhân có thể gây ra viêm gân. Bạn có thể kiểm soát một số nguyên nhân trong số đo. Ví dụ, bạn có thể cẩn thận khi kéo căng và không lạm dụng cơ. Tuy nhiên, bạn không thể kiểm soát cấu trúc bàn chân của mình hoặc liệu bạn có mắc các vấn đề sức khỏe khác hay không.
Nguyên nhân phổ biến của viêm gân bao gồm:
- Lạm dụng quá mức: Nguyên nhân phổ biến nhất của viêm gân là sử dụng quá mức. Điều này thường có nghĩa là một sợi gân đã bị kéo căng quá mức. Khi đó, gân có thể bị kéo ra hoặc rách. Nó có thể xảy ra khi bạn bắt đầu đi bộ, chạy hoặc chơi thể thao thường xuyên hơn hoặc cường độ cao hơn.
- Cấu trúc bàn chân bất thường: Bàn chân bẹt hoặc vòm cao có thể khiến một số cơ bị lạm dụng hoặc mất thăng bằng. Điều này có thể gây căng thẳng cho một hoặc nhiều gân khi bạn đi bộ và nó có thể ảnh hưởng đến dáng đi của bạn.
- Chấn thương: Chấn thương ở bàn chân hoặc mắt cá chân có thể gây viêm gân. Loại chấn thương này có thể xảy ra với các chuyển động đột ngột, mạnh mẽ như nhảy. Nó cũng có thể xảy ra nếu bàn chân của bạn liên tục cọ xát với giày. Những loại chấn thương này thường nằm ở đầu bàn chân hoặc gót chân.
- Vấn đề sức khỏe khác: Một số vấn đề sức khỏe gây ra viêm nhiễm nói chung có thể dẫn đến viêm gân. Viêm khớp dạng thấp, bệnh gút và bệnh thoái hóa đốt sống là những ví dụ về các vấn đề sức khỏe có thể gây ra viêm gân Achilles hoặc viêm gân cơ chày sau.
Chẩn đoán
Bác sĩ sẽ xem xét bệnh sử của bạn và có thể yêu cầu chụp X-quang hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI). Các xét nghiệm này sẽ giúp bác sĩ xem liệu bạn có bị gãy xương, bị vôi hóa (sự tích tụ canxi trong gân) hay gân của bạn đã bị rách hay chưa.
Biết được nguồn gốc của cơn đau sẽ giúp hướng dẫn điều trị. Ví dụ, một phần gân bị rách phải được giữ yên bằng bó bột và thậm chí có thể phải phẫu thuật.
Điều trị
Mục đích chung trong điều trị viêm gân ở bàn chân và mắt cá chân là để gân được nghỉ ngơi để có thể lành lại. Việc này cần nhiều thời gian, thường là vài tuần đến vài tháng. Bạn có thể kiểm soát chứng viêm gân của mình bằng cách tự chăm sóc cho đến khi nó lành lại, nhưng nếu tình trạng không thuyên giảm, bạn nên đến gặp bác sĩ.
Tự chăm sóc
Khi các triệu chứng viêm gân xảy ra, điều đầu tiên cần làm là điều trị bằng nghỉ ngơi, chườm lạnh, băng ép và nâng cao chân (R.I.C.E viết tắt của rest, ice, compression, and elevation).
Để điều trị bằng R.I.C.E, bạn làm như sau:
- Hạn chế hoạt động của bạn càng nhiều càng tốt.
- Mặc dù chườm lạnh có ích cho việc sưng tấy, nhưng các nghiên cứu y khoa gần đây đã chỉ ra rằng việc chườm nóng lên các vùng bị đau nhức cũng hữu ích không kém đối với chứng đau nhức. Chườm lạnh 20 phút mỗi lần trong 72 giờ đầu tiên. Sau 72 giờ, chườm nóng 20 phút, tiếp theo là 20 phút chườm lạnh, sau đó là 20 phút nghỉ, và lặp lại bao nhiêu lần tùy thích.
- Băng ép bằng cách áp dụng băng gạc hoặc dụng cụ chuyên dụng. Sử dụng băng gạc nếu bạn cũng đang băng bó vết thương do chấn thương. Băng ép có thể làm giảm sưng và giữ cho mắt cá chân không di chuyển quá nhiều. Quấn sao cho vừa khít, không quá lỏng hoặc quá chặt. Nếu quá lỏng, nó sẽ không đủ hỗ trợ và quấn quá chặt có thể gây đau và gây hại.
- Cố gắng giữ chân nâng cao ngang với tim bất cứ khi nào có thể, chẳng hạn như khi xem ti vi.
Chăm sóc y tế
Nếu tình trạng đau và sưng tấy không cải thiện khi chăm sóc tại nhà hoặc trở nên tồi tệ hơn hoặc xảy ra khi bạn đang nghỉ ngơi, bạn cần đi khám càng sớm càng tốt.
Ngoài việc nghỉ ngơi, bác sĩ có thể đề nghị:
- Ủng chuyên dụng: Nó sẽ giữ cho bàn chân và mắt cá chân của bạn bất động, đồng thời phân bổ trọng lượng và vị trí phù hợp để chữa bệnh.
- Chỉnh hình: bao gồm khuyến nghị đi giày, hỗ trợ vòm, miếng chèn, nẹp chỉnh hình.
- Thuốc chống viêm không steroid: Chúng có thể bao gồm thuốc kê đơn hoặc thuốc không kê đơn như ibuprofen.
- Điều trịtại nhà: Điều trị tại nhà có thể bao gồm chườm lạnh, chườm nóng và lạnh luân phiên và kéo căng.
- Vật lý trị liệu: Các bài tập kéo giãn và tăng cường sức mạnh có thể giúp giảm căng thẳng cho gân bị ảnh hưởng.
Phòng ngừa
Một trong những cách tốt nhất để ngăn ngừa viêm gân là thực hiện các động tác kéo giãn bàn chân và mắt cá chân trước khi tập thể dục. Cơ bắp co cứng gây căng thẳng thêm cho gân của bạn.
Bạn cũng nên mang giày có nhiều hỗ trợ và tránh giày thể thao đã mòn. Cuối cùng, khi bạn bắt đầu một hoạt động hoặc môn thể thao mới, hãy tăng dần thời gian và cường độ.
Tóm tắt
Viêm gân gây đau và sưng bàn chân và mắt cá chân của bạn. Có một số loại viêm gân, mỗi loại ảnh hưởng đến các phần khác nhau của mắt cá chân hoặc bàn chân.
Viêm gân có thể do hoạt động quá sức, chấn thương, các vấn đề về chân và một số tình trạng bệnh lý — và thường là sự kết hợp của các yếu tố này. Biện pháp điều trị đầu tiên là cho chân nghỉ ngơi. Bác sĩ cũng có thể đề xuất sử dụng giày hoặc các dụng cụ chỉnh hình khác, thuốc chống viêm hoặc vật lý trị liệu.
Kéo giãn cơ trước khi tập thể dục là một cách tốt để ngăn ngừa viêm gân. Sử dụng giày phù hợp với sự hỗ trợ thích hợp và tăng dần mức độ hoạt động của bạn cũng có thể giúp ngăn ngừa viêm gân.
Câu hỏi thường gặp
Viêm gân của bàn chân và mắt cá chân có cảm giác như thế nào?
Các triệu chứng viêm gân dao động theo hoạt động. Cơn đau thường tồi tệ nhất khi bạn bắt đầu đi bộ. Khi bạn di chuyển, cơn đau thường giảm đi một chút, sau đó sẽ quay trở lại nếu bạn làm quá sức. Nghỉ ngơi thường giúp làm dịu cơn đau, tuy nhiên, vùng này có thể vẫn còn đau khi chạm vào.
Viêm gân bánh chè bao lâu thì lành?
Tùy thuộc vào mức độ và nguyên nhân chấn thương của bạn, viêm gân có thể mất vài tuần đến vài tháng để chữa lành. Nó có thể cần vật lý trị liệu hoặc chỉnh hình để khỏi hoàn toàn.
Viêm gân cơ chày sau có liên quan đến bàn chân bẹt không?
Có, những người có bàn chân bẹt dễ bị viêm gân cơ chày sau hơn. Gân này bám từ xương chày và xương mác và qua vào nhiều xương đến tận cùng của bàn chân. Nó chạy
Loại viêm gân nào thường gặp ở vũ công ba lê?
Viêm gân cơ gấp - cảm thấy sâu ở phía sau mắt cá chân, lệch về phía bên trong - thường gặp ở các vũ công ba lê. Nó cũng có thể được gây ra bởi các hoạt động khác yêu cầu giữ thăng bằng trên các ngón chân của bạn.
Xem thêm:
- Bàn chân bẹt là gì? Biện pháp chẩn đoán và điều trị
- Viêm cân gan chân và cách khắc phục
- Những điều bạn cần biết về bàn chân khoèo
- Nguyên nhân gây đau lòng bàn chân và cách điều trị
- Tìm hiểu về chứng đau chân: Nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị
