Bài viết dưới đây sẽ cung cấp nhanh cho bạn những hiểu biết cần thiết về căn bệnh này. Hãy cùng theo dõi nhé!
Sốt xuất huyết là bệnh gì?
Sốt xuất huyết hay sốt xuất huyết Dengue là bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi rút Dengue gây ra, có thể lây thành dịch. Bệnh truyền từ người sang người chủ yếu là do muỗi đốt.
Khi đã mắc sốt xuất huyết một lần thì có thể bị lại nữa không?
Vi rút Dengue gây bệnh sốt xuất huyết có 4 tuýp huyết thanh là D1, D2, D3, D4. Khi mắc bệnh thì cơ thể có miễn dịch với tuýp vi rút đó nhưng không đủ miễn dịch để phòng tất cả các tuýp vi rút khác. Vì vậy, về lý thuyết một người có thể mắc bệnh sốt xuất huyết nhiều lần.
Trung gian truyền bệnh là con gì?
Muỗi vằn Aedes AegyptiTrung gian truyền bệnh là muỗi vằn họ Aedes. Ở Việt Nam có 2 loại thường gặp truyền vi rút Dengue là Aedes Aegypti và Aedes Albopictus, trong đó Aedes Aegypti đóng vai trò chủ yếu, Aedes Albopictus đóng vai trò thứ yếu. Chúng hoạt động chủ yếu vào sáng sớm và chiều tối, bị hấp dẫn bởi mùi mồ hôi. Chỉ có muỗi cái mới có thể chích người và truyền bệnh.
Đối tượng nào dễ mắc sốt xuất huyết?
Ai cũng có thể mắc bệnh sốt xuất huyết, từ người già đến trẻ em, từ khu vực thành thị đến nông thôn. Tuy nhiên nhóm người có nguy cơ cao hơn là trẻ em, người di cư hay du lịch đến từ vùng không lưu hành sốt xuất huyết, người dân sinh sống tại các khu đang đô thị hóa, đời sống kinh tế thấp kém, vùng có tập quán trữ nước và sử dụng nước không được kiểm soát, vùng có mật độ muỗi Aedes aegypti thường xuyên cao.
Thời gian ủ bệnh bao lâu?
Thường kéo dài từ 3 – 6 ngày, một số trường hợp có thể kéo dài đến 15 ngày.
Triệu chứng sớm và thường gặp của bệnh?
Triệu chứng sớm và thường gặp nhất của bệnh là sốt với đặc điểm sốt cao liên tục, khó hạ sốt, có thể lên đến 40oC. Người bệnh mệt mỏi kèm theo các triệu chứng:
- Nhức đầu nghiêm trọng;
- Đau phía sau mắt;
- Đau khớp và cơ;
Một triệu chứng nữa khá thường gặp đó là các nốt xuất huyết nhỏ dưới da với đặc điểm là không mất khi căng da. Nốt xuất huyết có thể xuất hiện trên cơ thể 3-4 ngày sau khi bắt đầu sốt và sau đó thuyên giảm sau 1-2 ngày. Khi các nốt xuất huyết dần biến mất bạn có thể thấy ngứa. Một số trường hợp xuất huyết niêm mạc với biểu hiện chảy máu mũi, chảy máu chân răng.
Cần làm xét nghiệm gì để chẩn đoán bệnh?
Chẩn đoán bệnh sốt xuất huyết chủ yếu dựa vào yếu tố dịch tễ, biểu hiện lâm sàng như trình bày ở trên cũng như dựa vào các xét nghiệm đơn giản: số lượng bạch cầu, số lượng tiểu cầu và hematocrit.
Một số trường hợp cần xác định nguyên nhân thì có thể xác định kháng nguyên vi rút bằng các phương pháp miễn dịch.
Phân biệt với sốt vi rút khác như thế nào?
Sốt xuất huyết và sốt do vi rút khác đều có nguyên nhân là vi rút nên triệu chứng có nhiều nét tương đồng. Tuy nhiên có thể dựa vào một số đặc điểm khác biệt như:
- Sốt trong sốt xuất huyết thường cao liên tục, khó hạ sốt, kèm theo cực kỳ mệt mỏi, đau mỏi người, đặc biệt là đau sau hốc mắt. Sốt do vi rút khác thường sốt từng cơn kèm các triệu chứng viêm ở đường hô hấp trên như: Ho, chảy nước mũi, đau họng.
- Nốt xuất huyết trong sốt xuất huyết phân biệt với phát ban trong sốt vi rút bằng cách căng da. Trong sốt xuất huyết nốt sẽ không biến mất, còn trong sốt vi rút khác thì nốt phát ban sẽ biến mất.
Cách tốt nhất để phân biệt các loại sốt là đến các cơ sở y tế để xét nghiệm máu. Kết quả xét nghiệm công thức máu trong bệnh sốt xuất huyết sẽ thấy bạch cầu và tiểu cầu giảm, xét nghiệm kháng nguyên Test Dengue dương tính. Còn đối với các loại sốt còn lại hầu như công thức máu bình thường, bạch cầu có thể tăng nhẹ, xét nghiệm kháng nguyên sốt xuất huyết Test Dengue âm tính.
Khi nào cần đi viện?
Khi có bất kì triệu chứng nào nghi ngờ bị sốt xuất huyết, người bệnh cần đến cơ sở y tế để được khám và đưa ra hướng xử trí đúng. Tùy vào mức độ của bệnh mà bác sĩ có thể cho điều trị ngoại trú hoặc chỉ định nhập viện điều trị.
Khi đang điều trị ngoại trú, khi thấy các dấu hiệu sau, người bệnh cần đi viện ngay:
- Người bệnh thấy khó chịu hơn mặc dù sốt giảm hoặc hết sốt.
- Không ăn, uống được.
- Nôn ói nhiều.
- Đau bụng nhiều.
- Tay chân lạnh, ẩm.
- Mệt lả, bứt rứt.
- Chảy máu mũi, miệng hoặc xuất huyết âm đạo.
- Không tiểu trên 6 giờ.
- Biểu hiện hành vi thay đổi như lú lẫn, tăng kích thích, vật vã hoặc li bì.
Khi nào được ra viện?
Tùy tình trạng của mỗi bệnh nhân mà bác sĩ sẽ quyết định cho ra viện, về nhà theo dõi tiếp. Thông thường bác sĩ sẽ xem xét cho ra viện khi người bệnh hết sốt 2 ngày, tỉnh táo; Mạch, huyết áp bình thường; Không có hiện tượng khó thở hoặc suy hô hấp do tràn dịch màng bụng hay màng phổi; Số lượng tiểu cầu khuynh hướng hồi phục > 50.000/m2.
Bệnh có thể gây tử vong không?
Nếu không được chẩn đoán và xử trí thích đáng, bệnh có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng, thậm chí dẫn tới tử vong. Các biến chứng có thể liệt kê dưới đây:
- Thoát huyết tương nặng, có thể dẫn tới sốc sốt xuất huyết và tràn dịch màng phổi, phù phổi cấp
- Xuất huyết nặng: có thể gây xuất huyết não, sốc mất máu, xuất huyết võng mạc
- Suy tạng nặng: Suy gan cấp, suy thận cấp, hôn mê, viêm cơ tim, suy tim
Có phương pháp điều trị đặc hiệu không?
Do bệnh có nguyên nhân là vi rút nên không có phương pháp điều trị đặc hiệu. Điều trị hỗ trợ cho những trường hợp nhẹ chủ yếu là điều trị triệu chứng (giảm sốt, giảm đau), bù dịch bằng đường uống và theo dõi sát. Với những trường hợp nặng sẽ nhập viện điều trị.
Có vắc xin phòng bệnh không?
Năm 2016, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) phê chuẩn vắc xin phòng sốt xuất huyết đầu tiền là Dengvaxia của công ty dược Sanofi Pasteur. Ngoài ra còn có thêm khoảng 5 loại vắc xin khác được thử nghiệm lâm sàng. Tuy nhiên hiện nay Việt Nam chưa cấp phép lưu hành các loại vắc xin này.
