Nếu trẻ bị táo bón, bác sĩ có thể hướng dẫn bạn các biện pháp chăm sóc trẻ tại nhà để cải thiện tình trạng táo bón của trẻ.
7 biện pháp chăm sóc trẻ bị táo bón tại nhà
Các biện pháp chăm sóc tại nhà cho trẻ bị táo bón bao gồm:
1. Tập vận động

Cũng như người lớn, tập thể dục và vận động có thể kích thích ruột của trẻ.
Tuy nhiên, vì trẻ có thể chưa biết đi hoặc chưa biết bò nên cha mẹ có thể tập vận động cho trẻ để giảm táo bón.
Cha mẹ có thể nhẹ nhàng di chuyển chân của trẻ như động tác đạp xe khi trẻ đang nằm ngửa. Động tác này có thể giúp ruột hoạt động tốt hơn và làm giảm táo bón.
2. Tắm nước ấm
Cho trẻ tắm nước ấm có thể làm giãn cơ bụng và giúp trẻ hết căng thẳng. Nước ấm cũng có thể làm giảm khó chịu do táo bón gây ra.
3. Thay đổi chế độ ăn
Một số thay đổi trong chế độ ăn của trẻ có thể giúp giảm táo bón. Tuy nhiên, những thay đổi này sẽ khác nhau tùy thuộc vào độ tuổi và chế độ ăn của trẻ.
Nếu trẻ đang bú mẹ, người mẹ nên tránh một số sản phẩm từ sữa. Bạn có thể phải mất một thời gian để phát hiện những loại thực phẩm khiến trẻ bị táo bón. Tuy nhiên, không phải lúc nào bạn cũng có thể xác định được những thực phẩm này.
Đối với trẻ bú sữa công thức, bạn có thể thay loại sữa khác cho trẻ. Tốt nhất bạn nên hỏi ý kiến của bác sĩ trước khi chuyển sang dùng sữa thủy phân hoặc sữa không chứa sữa (dairy-free). Nếu bạn đã thay loại sữa khác mà trẻ vẫn bị táo bón thì tiếp tục thay đổi sữa cũng không có tác dụng.
Nếu trẻ đang ăn dặm, bạn nên cho trẻ ăn các loại thực phẩm giàu chất xơ.
Nhiều loại trái cây và rau quả có thể giúp kích thích ruột vì chứa nhiều chất xơ. Những loại thực phẩm tốt cho trẻ bị táo bón bao gồm:
- Táo gọt vỏ
- Súp lơ xanh
- Ngũ cốc nguyên hạt
- Các loại hoa quả như đào, lê, mận
4. Bổ sung nước
Trẻ sơ sinh thường không cần bổ sung nước vì trẻ đã bú sữa mẹ hoặc sữa công thức. Tuy nhiên, trẻ bị táo bón nên được bổ sung thêm nước. Nếu trẻ từ 2 – 4 tháng tuổi trở lên, bạn có thể cho trẻ uống thêm nước hoặc nước hoa quả.
5. Xoa bóp
Một số động tác xoa bóp bụng cho trẻ có thể cải thiện tình trạng táo bón, bao gồm:
- Dùng đầu ngón tay xoa nhẹ trên bụng của trẻ theo vòng tròn thuận chiều kim đồng hồ.
- Di chuyển các ngón tay quanh rốn theo chiều kim đồng hồ.
- Gập nhẹ nhàng đầu gối và bàn chân của trẻ về phía bụng.
- Dùng mép ngón tay vuốt dọc từ khung xương sườn xuống phía rốn.
6. Bổ sung nước ép hoa quả

Trẻ từ 2 – 4 tháng tuổi trở lên có thể uống một lượng nhỏ nước ép trái cây như nước ép mận hoặc nước ép táo nguyên chất để cải thiện tình trạng táo bón.
Các chuyên gia khuyến nghị nên bổ sung cho trẻ khoảng 60 – 120 ml nước ép trái cây. Đường trong nước ép trái cây rất khó tiêu hóa. Khi ở trong ruột, đường sẽ giúp kéo nước vào lòng ruột, giúp làm mềm phân hơn.
Tuy nhiên, bạn không nên bắt đầu cho trẻ bị táo bón uống nước ép trái cây trước khi hỏi ý kiến của bác sĩ.
7. Đo nhiệt độ ở trực tràng
Khi trẻ bị táo bón, việc đo nhiệt độ trực tràng của trẻ bằng nhiệt kế sạch, được bôi trơn có thể giúp trẻ đi ngoài dễ hơn.
Tuy nhiên, không nên sử dụng phương pháp này thường xuyên vì nó có thể làm cho tình trạng táo bón trở nên trầm trọng hơn. Trẻ có thể không muốn đi ngoài nếu không có sự trợ giúp hoặc có thể thấy khó chịu khi đi ngoài.
Bạn nên cho trẻ đi khám nếu thấy trẻ quá lệ thuộc vào biện pháp này để có thể đi ngoài được.
Các dấu hiệu của táo bón ở trẻ nhỏ
Vì trẻ nhỏ có thể ít đi ngoài nên khó có thể xác định liệu trẻ có bị táo bón hay không. Các dấu hiệu cho thấy trẻ bị táo bón bao gồm:
- Ít đi ngoài
- Phân đặc như đất sét
- Phân cứng
- Mất thời gian để rặn hoặc quấy khóc khi đi ngoài
- Phân lẫn máu
- Chán ăn
- Cứng bụng
Dấu hiệu táo bón ở trẻ nhỏ sẽ khác nhau, phụ thuộc vào độ tuổi và chế độ ăn của trẻ. Trước khi bắt đầu ăn dặm, phân của trẻ sẽ mềm, sền sệt, thậm chí còn hơi nát. Nếu trẻ đi ngoài phân cứng trong thời gian này, đó là dấu hiệu rõ nhất của tình trạng táo bón.
Vào những ngày đầu sau sinh, trẻ bú mẹ có thể đi ngoài thường xuyên vì sữa mẹ rất dễ tiêu hóa. Tuy nhiên, khi trẻ từ 3 – 6 tuần tuổi, trẻ có thể chỉ đi ngoài phân mềm 1 lần/tuần, đôi khi còn ít hơn.
Trẻ bú sữa công thức có thể đi ngoài thường xuyên hơn trẻ bú mẹ. Hầu hết trẻ bú sữa công thức sẽ đi ngoài ít nhất 1 lần/ngày hoặc cách ngày. Tuy nhiên, một số trẻ bú sữa công thức có thể đi ngoài ít hơn nhưng đó không phải là táo bón.
Khi bắt đầu ăn dặm, trẻ có thể bị táo bón nhiều hơn. Trẻ cũng có thể dễ bị táo bón hơn nếu sử dụng sữa bò (không phải sữa công thức).
Thời điểm cần đi khám

Nên cho trẻ đi khám nếu trẻ chưa đi ngoài sau 1 – 2 ngày đi kèm các dấu hiệu khác như:
- Phân lẫn máu
- Trẻ quấy khóc, cáu gắt
- Trẻ có biểu hiện đau bụng
- Tình trạng táo bón của trẻ không cải thiện sau khi thực hiện các biện pháp chăm sóc tại nhà
Điều trị táo bón thường bắt đầu bằng các biện pháp chăm sóc tại nhà. Nếu các biện pháp này không hiệu quả, bác sĩ có thể khám và chỉ định một số thuốc trị táo bón với các đường dùng khác nhau như:
- Thuốc uống (thuốc nhuận tràng)
- Thuốc thụt (thuốc xổ)
- Thuốc đặt hậu môn
Các loại thuốc này cần được sử dụng theo hướng dẫn của bác sĩ.
Kết luận
Táo bón có thể khiến trẻ khó chịu và cáu gắt. Cha mẹ có thể áp dụng một số biện pháp chăm sóc tại nhà để làm giảm tình trạng táo bón của trẻ.
Nếu các triệu chứng không cải thiện, bạn nên cho trẻ đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Xem thêm: