Trong võng mạc, có 2 loại tế bào tiếp nhận ánh sáng là tế bào que và tế bào nón. Tế bào que chỉ nhận cảm ánh sáng trong bóng tối và rất nhạy cảm với ánh sáng yếu. Tế bào hình nón chịu trách nhiệm cho sự chi tiết, sắc nét và màu sắc của hình ảnh. Có 3 loại tế bào nón để nhận biết màu sắc: đỏ, xanh lá cây và xanh lam. Não bộ thu nhận tín hiệu từ các tế bào hình nón này để nhận thức về màu sắc.
Mù màu xảy ra khi một hoặc nhiều tế bào hình nón không hoạt động hoặc nhận cảm màu sắc khác với bình thường. Mù màu hoàn toàn xảy ra khi không có cả 3 tế bào nón. Mù màu nhẹ xảy ra khi có cả 3 tế bào nón nhưng 1 tế bào hình nón không hoạt động bình thường. Nó phát hiện một màu khác với bình thường.
Có nhiều mức độ mù màu khác nhau. Một số người bị khiếm khuyết màu sắc nhẹ có thể nhìn thấy màu sắc bình thường trong điều kiện ánh sáng tốt nhưng lại gặp khó khăn trong điều kiện thiếu ánh sáng. Những người khác không thể phân biệt một số màu nhất định. Dạng mù màu nghiêm trọng nhất là nhìn thấy mọi thứ đều có màu xám và dạng này thường không phổ biến. Bệnh mù màu thường ảnh hưởng đến cả 2 mắt và kéo dài trong suốt cuộc đời.
Mù màu thường là bệnh bẩm sinh nhưng cũng có thể là mắc phải. Thay đổi thị lực có thể báo hiệu một bệnh nặng hơn. Nếu bạn gặp phải sự thay đổi đáng kể trong nhận thức về màu sắc bạn nên đến gặp bác sĩ nhãn khoa ngay.
Các triệu chứng mù màu
Các triệu chứng của bệnh mù màu có thể từ nhẹ đến nặng. Nhiều người có thể không nhận ra bệnh của mình. Cha mẹ chỉ có thể nhận thấy vấn đề ở trẻ khi trẻ đang học cách nhận biết màu sắc.
Các triệu chứng của bệnh:
- Khó nhìn màu sắc và độ sáng của vật một cách bình thường;
- Không có khả năng phân biệt giữa các sắc thái của các màu giống nhau hoặc tương tự. Điều này xảy ra nhiều nhất với màu đỏ và xanh lục, hoặc xanh lam và vàng.
Trừ trường hợp nghiêm trọng nhất, mù màu không ảnh hưởng đến độ sắc nét của vật. Khi đó bạn không thể nhìn thấy bất kỳ màu nào mà chỉ thấy mọi thứ màu xám, đây được gọi là chứng mù màu sắc. Bệnh hiếm gặp này thường liên quan đến:
- Nhược thị
- Rung giật nhãn cầu
- Nhạy cảm ánh sáng
- Tầm nhìn kém
Nguyên nhân của mù màu
Hầu hết những người mắc chứng mù màu là do bẩm sinh đều mắc bệnh này. Mù màu bẩm sinh là một dị tật thường di truyền từ mẹ sang con trai.
Những khiếm khuyết này là do võng mạc thiếu một phần hoặc hoàn toàn các tế bào nón. Các tế bào này giúp bạn phân biệt các màu đỏ, xanh lá cây và xanh lam.
Hầu hết các vấn đề về nhận biết màu sắc xảy ra sau này là kết quả của:
- Bệnh tật
- Chấn thương
- Tác động độc hại của ma túy
- Bệnh chuyển hóa
- Bệnh mạch máu
Các khiếm khuyết về thị giác do bệnh tật ít được biết đến hơn các vấn đề về thị lực bẩm sinh. Bệnh mù màu đặc trưng thường ảnh hưởng đến cả 2 mắt. Tình trạng khiếm khuyết về thị giác do bệnh gây ra thường trở nên tồi tệ hơn theo thời gian. Mù màu có thể do tổn thương võng mạc hoặc dây thần kinh thị giác.
Yếu tố nguy cơ
Nam giới có nguy cơ bị mù màu bẩm sinh cao hơn nhiều so với nữ giới. Ước tính cứ 10 nam giới thì có 1 người mắc một số dạng rối loạn màu sắc. Bệnh mù màu phổ biến hơn ở nam giới gốc Bắc Âu.
Có một số yếu tố nhất định có thể làm tăng nguy cơ mù màu mắc phải như:
- Bệnh tăng nhãn áp
- Bệnh đái tháo đường
- Thoái hóa điểm vàng
- Bệnh Alzheimer
- Bệnh Parkinson
- Nghiện rượu
- Bệnh bạch cầu cấp
- Thiếu máu hồng cầu hình liềm
Một số loại thuốc cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh mù màu. Thuốc hydroxychloroquine (Plaquenil) có thể gây mù màu. Thuốc được sử dụng để điều trị viêm khớp dạng thấp
Chẩn đoán mù màu
Bài kiểm tra mù màu. nguồn ảnh: thewindowsclubBác sĩ nhãn khoa sẽ có thể tiến hành 1 bài kiểm tra đơn giản để xác định xem bạn có bị mù màu hay không.
Bài kiểm tra bao gồm việc cho bạn xem 1 mẫu hình được tạo thành từ các chấm nhiều màu. Bình thường bạn sẽ nhìn thấy các con số và hình dạng giữa các dấu chấm. Nếu bị mù màu, bạn sẽ gặp khó khăn trong việc tìm số hoặc hình dạng trong hình mẫu. Bạn có thể không nhìn thấy bất cứ thứ gì trong mô hình.
Điều trị mù màu
Không có cách chữa trị bệnh mù màu bẩm sinh. Bệnh thường không gây ra bất kỳ khuyết tật đáng kể nào. Tuy nhiên, có những loại kính áp tròng và kính cận đặc biệt có thể hỗ trợ.
Bác sĩ nhãn khoa có thể điều trị được bệnh mù màu mắc phải bằng cách tìm ra nguyên nhân gây ra chứng bệnh này.
Xem thêm:
