Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng có một chất phụ gia thực phẩm thông thường làm tăng nồng độ hormone trong cơ thể, dẫn đến tăng nguy cơ béo phì và tiểu đường.
Gökhan S. Hotamışlıgil, tác giả nghiên cứu, đồng thời là giáo sư về di truyền và chuyển hóa, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Trao đổi chất Sabri Researchlker tại Trường Harvard TH Chan, cho biết trong một tuyên bố.
“Hiểu được các thành phần trong thực phẩm ảnh hưởng như thế nào đến sự trao đổi chất của cơ thể ở cấp độ phân tử và tế bào có thể giúp chúng ta phát triển các biện pháp đơn giản và hiệu quả để giải quyết ‘2 đại dịch tiểu đường và béo phì’.”
Nghiên cứu gần đây cho thấy một chất phụ gia thực phẩm có thể gây ra (hoặc ít nhất là ảnh hưởng) nhiều vấn đề sức khỏe.
Phụ gia thực phẩm là propionat, một axit béo tự nhiên được sử dụng để giữ cho thực phẩm tươi ngon và ngăn ngừa nấm mốc. Một số thực phẩm có chứa propionat bao gồm:
- Bánh mì và bánh nướng
- Các sản phẩm từ sữa, bao gồm sữa có chất tạo vị, pho mát và bánh pudding
- Thịt chế biến sẵn như cá đóng hộp và lớp ngoài của xúc xích
Các loại thực phẩm khác có thêm propionat bao gồm bia, đồ uống thể thao, thực phẩm ăn kiêng, salad khoai tây chế biến sẵn, bơ hạt và giấm.
Các tác dụng lần đầu tiên được thấy trên chuột.
Chuột tiếp xúc lâu dài với Propionat sẽ tăng cân (nguồn ảnh: https://www.medicalnewstoday.com/)
Các nhà nghiên cứu ban đầu đã thử nghiệm propionat trên chuột và nhận thấy nó nhanh chóng kích hoạt hệ thống thần kinh giao cảm – hệ thống chịu trách nhiệm về các chức năng tự động như nhịp tim.
Điều này gây ra sự gia tăng hormone làm tăng lượng đường trong máu ở động vật thử nghiệm, một triệu chứng đặc trưng của bệnh tiểu đường. Khi những con chuột tiếp xúc lâu dài với cùng một lượng propionat mà con người thường tiêu thụ, chúng sẽ tăng cân và trở nên kháng insulin (tiền tiểu đường).
Các phát hiện cho thấy propionat là một chất gây rối loạn nội tiết.
“Chất gây rối loạn nội tiết là những chất hóa học thường được sản xuất với mục đích thương mại nhưng vô tình can thiệp vào chức năng bình thường của hormone. Điều này có thể dẫn đến một loạt các tình trạng sức khỏe vì hormone đóng những vai trò quan trọng trong cơ thể con người” Tiến sĩ Mansur E. Shomali, một nhà nội tiết học tại Bệnh viện MedStar Union Memorial ở Baltimore, nói với báo Healthline.
Con người cũng có những phản ứng giống như vậy.
Để tìm hiểu các phản ứng trên cơ thể người, các nhà nghiên cứu đã thiết kế một nghiên cứu mù đôi, có đối chứng với giả dược trên 14 người tham gia.
Một nửa số người tham gia đã dùng một gam propionat trong thức ăn của họ. Nửa còn lại uống giả dược.
Những người ăn thức ăn có chứa propionat có cùng mức tăng hormone tương tự như những con chuột. Theo các nhà nghiên cứu, điều này chỉ ra rằng propionat có thể là một chất gây rối loạn nội tiết làm tăng nguy cơ mắc cả bệnh tiểu đường và béo phì ở người.
“Béo phì và tiểu đường là những tình trạng phức tạp do các yếu tố di truyền, môi trường và hành vi.” Shomali nói: “Tỷ lệ mắc bệnh béo phì và tiểu đường đã gia tăng đáng kể trong hai thập kỷ qua. Vì vốn gen của con người không thay đổi trong thời gian đó, nên các nhà nghiên cứu đang tìm kiếm các yếu tố môi trường.”
Tuy nhiên, một số chuyên gia y tế vẫn do dự khi chấp nhận kết quả nghiên cứu, ít nhất là vào lúc này.
Tiến sĩ Charles Dinerstein, MBA, FACS, một chuyên gia y tế cấp cao tại Hội đồng Khoa học và Sức khỏe Hoa Kỳ, nói với Healthline: “Đó là một kích thước mẫu nhỏ đến mức bạn không thể thực sự đưa ra bất kỳ kết luận có ý nghĩa nào.”
Một số chất phụ gia đã bị cấm
Bisphenol-A (BPA), một chất hóa học gây rối loạn nội tiết được tìm thấy trong đồ nhựa và bao bì thực phẩm, đã bị cấm sử dụng trên bình sữa và cốc uống nước dành cho trẻ nhỏ, theo Shomali.
Ông cho biết: Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA) đang tiến hành kiểm tra sàng lọc nhiều loại hóa chất. Kết quả có tại trang webEPA.gov.
Công việc đã được tiến hành trong nhiều thập kỷ để bảo vệ người dân khỏi các hóa chất gây rối loạn nội tiết.
Theo Viện Khoa học Sức khỏe Môi trường Quốc gia Hoa Kì National Institute of Environmental Health Sciences, một loại thuốc được gọi là diethylstilbestrol (DES), cũng đã được sử dụng để dự phòng xảy thai hoặc sinh non ở phụ nữ mang thai có nguy cơ cao cho đến khi bị cấm vào những năm 1970, có liên quan đến một dạng ung thư âm đạo hiếm gặp.
Giống như propionat, nghiên cứu trên động vật cũng đã xác nhận mối liên hệ với lượng đường trong máu cao và bệnh béo phì.
Shomali cho biết: “Các nghiên cứu trên chuột đã chứng minh rằng việc tiếp xúc với hóa chất gây rối loạn nội tiết DES ở những người trẻ tuổi có thể dẫn đến béo phì và lượng đường trong máu cao sau này.”
Ông giải thích rằng cơ chế chính xác vẫn chưa được hiểu hoàn toàn, nhưng "nó có thể liên quan đến những thay đổi trong phần não điều chỉnh cảm giác đói, hành vi ăn uống và sự trao đổi chất."
Loại bỏ các chất phụ gia thực phẩm có hại
Hoa Kỳ đã thông qua một sửa đổi đối với Đạo luật Thực phẩm, Dược phẩm và Mỹ phẩm vào năm 1958, cấm Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) phê duyệt các chất phụ gia thực phẩm có liên quan đến ung thư.
Nhưng đã có một sơ hở trong đạo luật.
Các chất phụ gia đã được “thông qua” và sử dụng trước khi sửa đổi đạo luật vẫn tiếp tục được sử dụng ở Hoa Kỳ.
Shomali cho biết các quốc gia khác, đặc biệt là ở châu Âu, đang cố gắng giải quyết các nguy cơ gây rối loạn nội tiết.
“Rất khó để nói rằng Hoa Kỳ đang tụt hậu. Hầu hết trong các quốc gia đang có sự phản đối với các đạo luật được đưa ra vì thường thiếu bằng chứng mạnh mẽ về những rủi ro” ông nói. “Ở châu Âu, một số loại thuốc trừ sâu và các hợp chất khác bị hạn chế hoặc bị cấm. Một số hợp chất bị cấm bởi liên minh Châu Âu. Một số chất khác thì bị cấm bởi các quốc gia riêng lẻ.”
Dinerstein khuyến cáo hãy thận trọng trong khi phân tích kết quả.
Ông nói: “Khoa học được thực hiện trên chuột đã được tiến hành và đã những biến đổi đã được quan sát thấy. “Propionate có thể làm thay đổi sự trao đổi chất của con người, nhưng nó không phải là một chất gây rối loạn. Nó giống như bất cứ thứ gì khác mà chúng ta ăn vào: làm thay đổi tốc độ của quá trình trao đổi chất trong cơ thể.”
