Phụ nữ mắc tình trạng này thường thấy các khối lớn, lành tính (không phải ung thư) ở vú trước kỳ kinh nguyệt hàng tháng. Những khối này có thể di động khi đẩy vào và thường thu nhỏ lại sau khi kỳ kinh kết thúc.
Đau vú trong PMS có thể ở mức độ nặng. Các triệu chứng thường lên đến đỉnh điểm ngay trước khi bắt đầu kỳ kinh, sau đó giảm dần trong hoặc ngay sau kỳ kinh. Hầu hết, các triệu chứng này gây ra sự khó chịu chứ không phải là một vấn đề sức khỏe nguy hiểm. Tuy nhiên, bất cứ khi nào bạn lo lắng về những bất thường ở tuyến vú, hãy trao đổi với bác sĩ. Đau tuyến vú có thể là một triệu chứng của thời kỳ mãn kinh hoặc một loạt các vấn đề sức khỏe khác.
Nguyên nhân gây căng và đau vú trước kỳ kinh nguyệt
Nồng độ hormone dao động là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến căng và đau vú trước kỳ kinh nguyệt. Nội tiết tố trong cơ thể tăng và giảm trong một chu kỳ kinh nguyệt bình thường. Thời điểm diễn ra sự thay đổi nội tiết tố khác nhau ở mỗi người phụ nữ. Estrogen làm cho các ống dẫn sữa giãn ra, progesterone làm cho các tuyến sữa to lên. Cả hai hiện tượng này đều có thể khiến bạn bị đau tuyến vú.
Estrogen và progesterone đều tăng trong nửa sau của chu kỳ - từ ngày 14 đến ngày 28 trong một chu kỳ dài 28 ngày “điển hình”. Estrogen đạt đỉnh vào giữa chu kỳ, trong khi progesterone tăng lên trong tuần trước kỳ kinh.
Thuốc có chứa estrogen cũng có thể gây ra những thay đổi ở vú như đau và căng tức.
Các triệu chứng của căng và đau vú trước kỳ kinh nguyệt
Căng đau vú hay gặp trước kỳ kinh (Nguồn ảnh: foxchase.org)Căng và nặng ở cả hai vú là những triệu chứng chính trước kỳ kinh nguyệt. Một số phụ nữ cũng có thể đau âm ỉ ở vú. Mô vú có thể trở nên chắc và lổn nhổn khi chạm vào. Các triệu chứng thường xuất hiện một tuần trước kỳ kinh nguyệt và biến mất gần như ngay lập tức khi bắt đầu hành kinh. Hầu hết phụ nữ không bị đau dữ dội.
Trong một số trường hợp, căng tức vú không liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt và gây ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày của một số phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ.
Do sự thay đổi tự nhiên của nồng độ hormone xảy ra khi phụ nữ già đi, tình trạng căng và đau vú tiền kinh nguyệt thường được cải thiện khi đến thời kỳ mãn kinh. Các triệu chứng của PMS có thể gần giống với những triệu chứng của thời kỳ đầu mang thai; hãy tìm hiểu cách phân biệt hai vấn đề này.
Khi nào cần trao đổi với bác sĩ
Nên trao đổi với bác sĩ về những thay đổi đột ngột hoặc đáng lo ngại ở tuyến vú. Mặc dù hầu hết các trường hợp đau và căng tức vú trước kỳ kinh nguyệt là vô hại, nhưng những triệu chứng này có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiễm trùng hoặc các bệnh lý khác. Hãy đi khám nếu bạn có các dấu hiệu sau:
- Khối mới xuất hiệm hoặc khối thay đổi ở vú
- Tiết dịch từ núm vú, đặc biệt nếu tiết dịch có màu nâu hoặc máu
- Đau vú khiến bạn khó ngủ hoặc thực hiện các công việc hàng ngày
- Khối không tương xứng hai bên vú, hoặc khối chỉ xuất hiện ở một bên vú
Bác sĩ sẽ thăm khám, bao gồm khám vú và hỏi thêm thông tin về các triệu chứng của bạn. Họ có thể hỏi những câu hỏi sau:
- Bạn có thấy dịch tiết từ núm vú không?
- Bạn đang gặp phải những triệu chứng nào khác không?
- Đau và căng vú có xảy ra mỗi kỳ kinh nguyệt không?
Trong quá trình khám vú, bác sĩ sẽ tìm xem có khối u nào không và sẽ ghi nhận các tính chất của khối u nếu có. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể chỉ cho bạn cách tự khám vú đúng cách.
Nếu bác sĩ phát hiện bất kỳ bất thường nào, họ có thể tiến hành chụp quang tuyến vú (hoặc siêu âm nếu bạn dưới 35 tuổi). Chụp Xquang tuyến vú sử dụng tia X để xem hình ảnh bên trong vú. Trong quá trình kiểm tra này, vú được đặt kẹp giữa một tấm X-quang và một tấm nhựa, nén lại, hoặc làm phẳng, để tạo ra hình ảnh rõ ràng. Phương pháp này có thể gây khó chịu tạm thời hoặc tạo cảm giác kim châm. Trong một số trường hợp, sinh thiết (mẫu mô từ khối u vú) có thể cần thiết nếu khối u có dấu hiệu ác tính (ung thư).
Điều trị đau tức tuyến vú
Đau vú tiền kinh nguyệt có thể được điều trị hiệu quả bằng thuốc chống viêm không steroid (NSAID) không kê đơn, chẳng hạn như:
- Acetaminophen
- Ibuprofen
- Naproxen natri
Những loại thuốc này cũng có thể làm giảm đau thắt liên quan đến hội chứng tiền kinh nguyệt.
Phụ nữ bị căng và khó chịu ở vú mức độ vừa đến nặng nên hỏi ý kiến bác sĩ về liệu trình điều trị tốt nhất. Thuốc lợi tiểu có thể làm giảm sưng, giảm đau và giảm giữ nước. Tuy nhiên, thuốc lợi tiểu làm tăng lượng nước tiểu của bạn và cũng có thể làm tăng nguy cơ mất nước. Bạn nên sử dụng các đơn thuốc này một cách cẩn thận dưới sự hướng dẫn của bác sĩ.
Biện pháp tránh thai bằng nội tiết tố, bao gồm cả thuốc uống tránh thai, cũng có thể làm dịu các triệu chứng ở vú giai đoạn trước kỳ kinh. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về những lựa chọn này nếu bạn bị đau vú dữ dội và không muốn mang thai trong tương lai gần.
Nếu cơn đau của bạn rất nặng, bác sĩ có thể đề nghị dùng thuốc Danazol, được sử dụng để điều trị lạc nội mạc tử cung và các triệu chứng của bệnh xơ vú. Thuốc này có thể có tác dụng phụ nghiêm trọng, vì vậy chỉ nên sử dụng nếu các phương pháp điều trị khác không hiệu quả.
Các biện pháp về lối sống
Thay đổi lối sống cũng có thể giúp kiểm soát tình trạng căng và đau vú trước kỳ kinh nguyệt. Mặc áo ngực thể thao khi các triệu chứng ở giai đoạn nặng nhất. Bạn cũng có thể mặc áo ngực vào ban đêm để hỗ trợ tuyến vú trong khi ngủ.
Chế độ ăn uống có thể đóng vai trò trong việc gây đau vú. Caffeine, rượu, thức ăn có nhiều chất béo và muối có thể làm tăng cảm giác khó chịu. Giảm hoặc loại bỏ những thực phẩm này trong một hoặc hai tuần trước kỳ kinh có thể giúp kiểm soát hoặc ngăn ngừa các triệu chứng.
Một số vitamin và khoáng chất cũng có thể giúp giảm đau vú và các triệu chứng PMS. Văn phòng Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Hoa Kỳ về Sức khỏe Phụ nữ khuyến nghị tiêu thụ 400 đơn vị quốc tế (IU) vitamin E và 400 miligam magiê mỗi ngày để giúp giảm bớt các triệu chứng PMS.
Hãy lựa chọn thực phẩm giàu các chất dinh dưỡng này, chẳng hạn như:
- Đậu phộng
- Rau chân vịt
- Dầu ngô, ô liu, và dầu hạt cải
- Cà rốt
- Chuối
- Bột yến mạch
- Bơ
- Gạo lứt
Bác sĩ cũng có thể đề nghị bạn bổ sung vitamin.
Nhiều loại thực phẩm có chứa vitamin E (Nguồn: Mamasuka)Tự kiểm tra cũng có thể giúp bạn theo dõi những thay đổi trong mô tuyến vú. Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (American Cancer Society - ACS), phụ nữ ở độ tuổi 20 và 30 nên tự kiểm tra vú mỗi tháng một lần, thường là sau kỳ kinh hàng tháng, khi tuyến vú ít căng tức nhất. Chụp Xquang tuyến vú được khuyên sau 45 tuổi và có thể được xem xét sớm hơn. Bác sĩ có thể đề nghị chụp Xquang tuyến vú hai năm một lần hoặc lâu hơn nếu có nguy cơ thấp.
Tập thể dục cũng có thể cải thiện tình trạng căng tức tuyến vú, đau thắt và mệt mỏi liên quan đến hội chứng tiền kinh nguyệt.
Tổng kết
Căng tức tuyến vú tiền kinh nguyệt thường được kiểm soát hiệu quả bằng chăm sóc tại nhà và dùng thuốc khi cần thiết. Trao đổi với bác sĩ về tình trạng của bạn nếu các phương pháp thay đổi lối sống và dùng thuốc không giúp bạn cảm thấy tốt hơn.
