Đôi khi đồng tử có thể giãn ra mà không có bất kỳ sự thay đổi nào từ ánh sáng bên ngoài. Thuật ngữ y học cho hiện tượng này là giãn đồng tử. Nguyên nhân của hiện tượng này có thể do: thuốc, chấn thương và bệnh tật.
Thuốc
Một số loại thuốc có tác dụng phụ gây giãn đồng tử (Nguồn ảnh: https://www.victoriavn.com)Một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến các cơ kiểm soát đồng tử và ngăn chúng nhỏ lại khi ánh sáng chiếu vào. Những loại thuốc này bao gồm:
- Atropine (Atropen), điều trị các vấn đề về nhịp tim, dạ dày và một số loại ngộ độc
- Thuốc kháng histamine, như diphenhydramine (Benadryl, Genahist, Naramin, Sominex, Unisom)
- Thuốc làm thông thoáng mũi, như pseudoephedrine (Afrinol, Sudafed)
- Thuốc chống say xe và chống buồn nôn như dimenhydrinate (Dramamine) hoặc miếng dán scopolamine
- Thuốc điều trị Parkinson như amantadine (Symmetrel) và carbidopa-levodopa (Sinemet)
- Thuốc chống trầm cảm ba vòng như amitriptyline (Elavil) và desipramine (Norpramin)
- Độc tố botulinum (Botox, Myobloc)
- Thuốc chống động kinh, chẳng hạn như phenobarbital (Luminal) và topiramate (Topamax)
Chất kích thích
Một số chất kích thích làm thay đổi kích thước đồng tử (Nguồn ảnh: https://www.nvisioncenters.com)Đồng tử giãn là một dấu hiệu cho thấy ai đó đã sử dụng ma túy như:
- Côcain
- Amphetamine
- LSD
- Thuốc lắc
Những loại thuốc này ảnh hưởng đến cơ mở rộng đồng tử, Khiến đôi mắt trở nên phản ứng chậm, lờ đờ với ánh sáng. Vì vậy, ngay cả trong một căn phòng sáng sủa, đôi mắt vẫn bị giãn ra. Quá trình cai nghiện các loại thuốc này cũng có thể làm cho đồng tử mở to.
Chấn thương, bệnh lý của não
Áp lực nội sọ tăng sau chấn thương đầu, đột quỵ hoặc khối u có thể làm hỏng các dây thần kinh điều khiển cơ trong mống mắt, vốn thường làm cho đồng tử mở và đóng. Một hoặc cả hai đồng tử có thể bị giãn liên tục và không thể phản ứng với ánh sáng. Nếu điều đó xảy ra, cần đi khám càng sớm càng tốt. Trong trường hợp này, bác sĩ sẽ dùng đèn để kiểm tra phản xạ co đồng tử khi gặp ánh sáng nhằm kiểm tra gián tiếp chức năng não.
Chấn thương mắt
Chấn thương mắt có thể làm hỏng các dây thần kinh hoặc các cơ trong mống mắt kiểm soát kích thước đồng tử. Điều này cũng có thể xảy ra sau khi phẫu thuật mắt, chẳng hạn như loại bỏ đục thủy tinh thể hoặc ghép giác mạc.
Giãn đồng tử một bên “lành tính”
Tình trạng này được gọi là "lành tính" vì nó không liên quan đến bất kỳ bệnh lý nghiêm trọng nào, nhưng đôi khi nó có thể có nguyên nhân từ chứng đau nửa đầu (đau đầu migranes). Đồng tử thường trở lại kích thước bình thường trong vòng vài giờ, nhưng cũng có thể kéo dài trong vài ngày. Bạn vẫn nên đến gặp bác sĩ để loại trừ bất cứ nguyên nhân nghiêm trọng nào khác.
Dấu hiệu cần đi khám
Hãy đến gặp bác sĩ nhãn khoa để kiểm tra nếu đồng tử giãn rộng và không co lại khi có ánh sáng chói, đặc biệt nếu sau khi bị chấn thương vùng đầu. Bác sĩ sẽ kiểm tra mắt và toàn thân đồng thời làm các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh như chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI) để tìm chấn thương hoặc các vấn đề khác của sọ não.
Một số chú ý khi bị giãn đồng tử
Có thể cần tránh lái xe cho đến khi đồng tử của bạn trở lại kích thước bình thường(Nguồn ảnh: https://hollywoodvision.com)
Nếu đồng tử giãn ra do thuốc, chúng sẽ trở lại bình thường sau khi thuốc hết tác dụng. Cố gắng tránh dùng loại thuốc đó trong tương lai nếu có thể. Trong trường hợp dùng thuốc là cần thiết, trao đổi với bác sĩ về khả năng có thể thử một loại thuốc khác không có phụ lên mắt.
Mắt bị giãn đồng tử sẽ nhạy cảm hơn với ánh sáng bình thường. Cố gắng tránh những nơi quá sáng, đeo kính râm khi đi ra ngoài. Ngoài ra, đôi khi đồng tử giãn ra có thể ảnh hưởng đến thị lực. Tham khảo ý kiến bác sĩ nhãn khoa về sự cần thiết của việc tránh lái xe cho đến khi đồng tử trở lại kích thước bình thường.
Xem thêm:
- Co đồng tử: Nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị
- Bệnh viêm mống mắt là gì? Nguyên nhân và biện pháp điều trị
- Bệnh bạch tạng ở mắt là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và sống chung với bệnh
- Kiến thức cơ bản về mống mắt và đồng tử
- Khám mắt tổng quát: Tại sao nó lại quan trọng?
