Có 2 loại virus khác nhau có thể gây ra mụn rộp trên lưỡi:
Virus herpes simplex loại 1 (HSV-1): HSV-1 là loại thường gây ra mụn rộp trên lưỡi.
Virus herpes simplex loại 2 (HSV-2): HSV-2 thường liên quan đến mụn rộp sinh dục.
HSV-1 là loại gây ra mụn rộp trên lưỡi. Nhưng cũng có thể bị lây nhiễm HSV-2 trong miệng khi quan hệ tình dục mà không dùng bao cao su hoặc các phương pháp bảo vệ khác.
Hiện không có thuốc điều trị đặc hiệu cho cả 2 loại virus HSV, nhưng cả hai đều có thể được điều trị và ngăn ngừa.
Nguyên nhân
Một khi virus xâm nhập vào cơ thể, nó sẽ sử dụng các protein trên bề mặt để xâm nhập vào tế bào chủ.
Bên trong tế bào chủ, virus tạo ra các bản sao bổ sung của chính nó. Những virus mới này cuối cùng rời khỏi tế bào chủ, tiếp tục lây nhiễm sang các tế bào mới.
Nhiều người nhiễm HSV-1 hoặc HSV-2 không có triệu chứng hoặc có thể họ không biết rằng mình đang nhiễm virus.
Ngoài các vết loét và mụn rộp những người bị nhiễm trùng do HSV cũng có thể gặp các triệu chứng giống như cúm. Chúng có thể bao gồm:
- Sốt
- Nhức mỏi cơ thể
- Sưng hạch bạch huyết
HSV-1 và HSV-2 có thể tồn tại dạng thể ngủ trong các tế bào thần kinh. Khi virus không hoạt động, có thể không xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào trong nhiều tháng hoặc nhiều năm.
Đôi khi, virus có thể được kích hoạt trở lại. Mặc dù một số nguyên nhân khiến virus hoạt động lại không rõ ràng, nó có thể là do các yếu tố như:
- Căng thẳng
- Bệnh tật
- Tiếp xúc lâu với ánh sáng mặt trời
Trong quá trình hoạt động lại, sẽ xuất hiện các triệu chứng.
HSV-1 lây lan như thế nào
HSV-1 bám vào các tế bào trong và xung quanh miệng. Sau đó, virus sẽ nhân lên và lây lan sang các tế bào xung quanh. Khi bị nhiễm HSV-1 đang hoạt động có thể có các triệu chứng như mụn rộp.
Virus herpes simplex, đặc biệt là HSV-1, có thể lây lan qua tiếp xúc với da hoặc nước bọt của người mang virus hoặc người đang nhiễm herpes.
Ví dụ, hôn một người bị mụn rộp nhiễm trùng trong miệng của người nhiễm herpes có thể làm lây lan virus HSV-1 một cách dễ dàng.
Dùng chung các vật dụng với người nhiễm virus, chẳng hạn như son môi, đồ dùng hoặc dụng cụ cạo râu, có thể có nguy cơ nhiễm virus và mắc các triệu chứng herpes trên lưỡi.
HSV-2 lây lan như thế nào
HSV-2 cũng có thể gây ra các triệu chứng herpes trên lưỡi.
HSV-2 chủ yếu lây lan qua quan hệ tình dục mà không sử dụng bao cao su hoặc các phương pháp bảo vệ khác. Do đó, không nhất thiết bị lây bệnh chỉ khi chạm hoặc dùng chung đồ vật với người bị nhiễm trùng.
Dưới đây là một số cách HSV-2 có thể được truyền sang miệng hoặc lưỡi:
- Quan hệ tình dục bằng miệng mà không có biện pháp bảo vệ với người bị mụn rộp nhiễm trùng trên hoặc xung quanh bộ phận sinh dục. Nó có thể lây lan đặc biệt dễ dàng nếu vết loét tiết ra mủ hoặc tiết dịch.
- Tiếp xúc bằng miệng với các chất dịch như tinh dịch hoặc dịch tiết âm đạo với người mang virus hoặc người đang bị nhiễm trùng.
- Tiếp xúc giữa miệng và hậu môn khi da hậu môn có vết loét bị nhiễm trùng.
Triệu chứng
Các triệu chứng herpes trên lưỡi thường xuất hiện dưới dạng mụn nước đỏ, sưng tấy, nhạy cảm. Các mụn nước bắt đầu với cảm giác khó chịu nhẹ và tiến triển thành các vết loét ngày càng đau.
Dưới đây là các giai đoạn của nhiễm trùng herpes có thể gặp ở herpes lưỡi:
- Mẩn đỏ, sưng tấy, ngứa ngáy hoặc đau ở một vùng cụ thể trên lưỡi. Đây có thể là nơi vết loét sẽ xuất hiện.
- Trên lưỡi, có thể thấy chất màu trắng, sau chuyển thành các vết loét màu vàng.
- Vết loét cũng có thể xuất hiện trên cổ họng, vòm miệng và bên trong má.
Chẩn đoán
Bác sĩ có thể sẽ xác định và chẩn đoán nhiễm trùng HSV-1 bằng cách quan sát các vết loét trên lưỡi hoặc miệng.
Đây là một bước của cuộc kiểm tra sức khỏe, trong đó bác sĩ cũng có thể kiểm tra phần còn lại của cơ thể để tìm bất kỳ triệu chứng nào khác. Điều này có thể giúp loại trừ các nguyên nhân khác như nhiễm HSV-2.
Bác sĩ có thể sử dụng tăm bông lấy dịch từ vết loét và gửi đi xét nghiệm để tìm ARN virus HSV-1. Đây được gọi là quá trình nuôi cấy herpes. Xét nghiệm này cũng có thể chẩn đoán HSV-2 nếu đó là nguyên nhân.
Bác sĩ có thể làm xét nghiệm máu nếu không có vết loét hở đang hoạt động trên lưỡi.
Xét nghiệm máu HSV-1 bao gồm việc lấy một mẫu máu nhỏ và gửi đi xét nghiệm để kiểm tra kháng thể. Hệ thống miễn dịch sẽ tạo ra các kháng thể này để chống lại nhiễm virus HSV-1.
Điều trị
Không có thuốc điều trị đặc hiệu đối với virus HSV-1. Thay vào đó, có thể kiểm soát các triệu chứng, chẳng hạn như viêm loét lưỡi và giảm nguy cơ tái phát.
Đôi khi vết loét sẽ tự khỏi mà không cần điều trị.
Nhưng nếu bị tái phát nặng hoặc thường xuyên, bác sĩ có thể kê đơn một trong các loại thuốc điều trị kháng virus sau đây dưới dạng thuốc viên, kem bôi hoặc thuốc mỡ:
- Valacyclovir (Valtrex)
- Famciclovir
- Acyclovir (Zovirax)
Có thể tiêm một trong những loại thuốc trên nếu các triệu chứng nghiêm trọng. Ngoài ra, thuốc kháng virus còn giúp giảm nguy cơ lây truyền virus cho người khác.
Phòng ngừa
Dưới đây là những gì bạn có thể làm để ngăn ngừa nhiễm virus herpes:
Không tiếp xúc trực tiếp với người đang bị nhiễm trùng.
Rửa tay thường xuyên ít nhất 20 giây mỗi lần, nếu virus ở trên tay, điều này sẽ ngăn không cho virus truyền sang các bộ phận khác của cơ thể hoặc cho người khác.
Nếu bất kỳ quần áo, chăn hoặc ga trải giường nào tiếp xúc với vết loét của người bị nhiễm trùng, hãy giặt bằng nước nóng càng sớm càng tốt.
Không dùng chung các vật dụng có thể tiếp xúc với da hoặc miệng với mọi người, chẳng hạn như:
- Sản phẩm chăm sóc môi
- Đồ trang điểm
- Khăn tắm
- Cốc
- Đồ dùng
- Quần áo
Dùng tăm bông chấm thuốc kháng virus lên vết loét bị nhiễm trùng, để virus không truyền sang tay.
Không quan hệ tình dục bằng miệng, hậu môn hoặc bộ phận sinh dục trong thời gian bùng phát bệnh, kể cả khi bùng phát herpes ở lưỡi.
Sử dụng bao cao su hoặc các biện pháp bảo vệ khác, chẳng hạn như miếng bọc nha khoa, bất cứ khi nào quan hệ tình dục.
Khi nào đến gặp bác sĩ
Nên đi khám nếu bạn nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào sau đây cùng với mụn nước hoặc vết loét giống mụn rộp trong miệng:
Đau hoặc khó chịu trong miệng hoặc lưỡi ngày càng nghiêm trọng, đặc biệt là sau một tuần hoặc lâu hơn
Các triệu chứng giống cúm, chẳng hạn như mệt mỏi hoặc sốt
Khí hư có màu đục hoặc đổi màu bất thường.
Kết luận chung
Herpes lưỡi thường không phải là nguyên nhân đáng lo ngại. Các vết loét thường sẽ tự khỏi và chỉ thỉnh thoảng tái phát trong các đợt bùng phát.
Nhưng herpes có thể lây lan dễ dàng khi tiếp xúc gần gũi, đặc biệt nếu bạn đang bị nhiễm trùng. Do đó, bạn cần phải thực hiện các biện pháp phòng ngừa để đảm bảo rằng mình không truyền bệnh cho người khác.
Thực hiện các biện pháp phòng ngừa tốt có thể giúp ngăn ngừa nhiễm trùng ngay từ đầu.
