Nhiễm khuẩn tụ cầu vàng ở trẻ em
Hầu hết các trường hợp nhiễm tụ cầu đều nhanh chóng khỏi sau khi điều trị, nhưng những người bị suy giảm miễn dịch có nguy cơ mắc bệnh cao hơn và mất nhiều thời gian hơn để hồi phục.
Nhiễm khuẩn tụ cầu gây ra bởi vi khuẩn Staphylococcus - tên viết tắt là “tụ cầu”. Có hơn 30 loại vi khuẩn tụ cầu.
Tụ cầu vàng sống trên da và trong mũi một số người, là nguyên nhân gây ra hầu hết các bệnh nhiễm trùng.
Những vi khuẩn này thường vô hại, nhưng nếu chúng xâm nhập vào cơ thể qua vết thương, vết xước hoặc vết cắt, chúng có thể gây nhiễm trùng và tiến triển nghiêm trọng.
Bài viết này đưa ra nguyên nhân, phân loại, triệu chứng, cách điều trị cũng như các yếu tố nguy cơ và thời gian hồi phục cho những người bị nhiễm khuẩn do tụ cầu.
Nhiễm trùng tụ cầu là gì?
Cứ 4 người thì có khoảng 1 người mang vi khuẩn tụ cầu trên da.
Vi khuẩn tụ cầu thường không gây hại trừ khi chúng xâm nhập vào cơ thể qua vết thương. Khi đó vi khuẩn có thể gây nhiễm trùng da - tạo ra vết loét hở - hoặc ở các cơ quan khác trên cơ thể. Các bệnh nhiễm trùng toàn thân này có thể tiến triển nặng và thậm chí gây tử vong.
Nhiễm trùng tụ cầu rất dễ lây. Hắt hơi, ho hoặc chạm vào vết thương bị nhiễm trùng có thể làm lây lan nhiễm trùng, nhưng nhiều trường hợp xảy ra khi một người tiếp xúc với đồ vật bị chứa vi khuẩn như khăn lau tay, điều khiển từ xa hoặc tay nắm cửa. Tiếp xúc trực tiếp giữa người với người với người bị nhiễm trùng cũng có thể lây bệnh.
Các loại nhiễm khuẩn tụ cầu
Vi khuẩn tụ cầu có thể gây ra tổn thương ở nhiều cơ quan như:
- Nhiễm trùng da, dẫn đến vết loét hở
- Nhiễm khuẩn huyết
- Nhiễm trùng xương
- Viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn
- Ngộ độc thực phẩm
- Viêm phổi
- Hội chứng sốc nhiễm độc (TSS)
Thuốc kháng sinh là phương pháp điều trị hiệu quả đối với hầu hết các bệnh nhiễm trùng do tụ cầu. Ngoài ra còn có một loại tụ cầu được gọi là tụ cầu vàng kháng methicillin (MRSA) có khả năng kháng một số loại kháng sinh.
Nhiễm trùng tụ cầu có thể ảnh hưởng đến bất kỳ vùng da hoặc cơ quan bên trong cơ thể. Nếu không điều trị, có thể gây nhiễm khuẩn huyết.
Làm thế nào nhiễm trùng xảy ra?
Mặc dù nhiều người mang vi khuẩn tụ cầu trên da hoặc trong mũi, nhưng không phải tất cả đều sẽ bị nhiễm khuẩn tụ cầu.
Nhiễm trùng chỉ xảy ra khi vi khuẩn xâm nhập vào da hoặc cơ thể qua vết xước, vết thương hoặc thực phẩm bị ô nhiễm.
Vi khuẩn tụ cầu có thể lây sang người khác qua tiếp xúc da kề da với người bị nhiễm trùng. Vì vậy, cách tốt nhất để tránh nhiễm khuẩn tụ cầu là vệ sinh tốt. Thực hành vệ sinh đúng cách đặc biệt ở những khu vực tập trung đông người, chẳng hạn như hồ bơi công cộng, trường học, phòng tập thể dục và các cơ sở dân cư.
Dưới đây là một số bước cần thực hiện:
- Rửa tay kỹ bằng xà phòng và nước

- Băng vết thương bằng băng sạch và khô
- Vứt băng đã thay vào thùng rác
- Tránh bị nổi mụn hoặc vết sưng trên da
- Tránh dùng chung các vật dụng cá nhân như khăn tắm, dao cạo râu và khăn lau
Triệu chứng
Các triệu chứng của nhiễm khuẩn tụ cầu sẽ khác nhau tùy thuộc vào loại nhiễm trùng:
- Nhiễm trùng da: Những vết này có thể sưng tấy, mưng mủ, đóng vảy và gây đau. Viêm mô tế bào có thể xảy ra, khi đó da biến đổi màu và gây cảm giác nóng

- Nhiễm trùng xương: Gây đau, sưng, nóng và đổi màu da vùng nhiễm trùng. Đôi khi bệnh nhân có thể thấy sốt và ớn lạnh.
- Viêm nội tâm mạc: Viêm nội tâm mạc là tình trạng niêm mạc của tim bị nhiễm trùng với các triệu chứng giống cúm như sốt, mệt mỏi, ớn lạnh, tim đập nhanh, khó thở, phù tay và chân.
- Ngộ độc thực phẩm: Ngộ độc thực phẩm gây buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy, sốt và có thể mất nước.
- Viêm phổi: Bệnh gây sốt cao, ho, ớn lạnh, có thể đau ngực và khó thở.
- Hội chứng sốc nhiễm độc: gây tụt huyết áp đột ngột, sốt cao, nôn mửa, tiêu chảy và lú lẫn. Ngoài ra cũng có thể phát ban toàn thân.
Khi nghi ngờ bị nhiễm tụ cầu, bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng của bệnh nhân và chỉ định xét nghiệm máu hoặc nuôi cấy vi khuẩn vùng da bị tổn thương. Nếu nghi ngờ tụ cầu, bác sĩ sẽ nhanh chóng tìm cách điều trị để tránh bệnh chuyển biến nặng thêm.
Nguyên nhân
Nguyên nhân của nhiễm khuẩn tụ cầu là do vi khuẩn tụ cầu xâm nhập vào cơ thể. Chúng có thể xâm nhập qua vết thương hở hoặc khi một người ăn phải thực phẩm đã bị nhiễm khuẩn.
Vi khuẩn tụ cầu có thể xâm nhập vào cơ thể qua:
- Vết gãi, nặn mụn, vết loét hoặc vết sưng trên da
- Tiếp xúc với người bị nhiễm tụ cầu
- Ở trong môi trường tiếp xúc nhiều với vi khuẩn như phẫu thuật hoặc nằm viện
- Dùng chung đồ dùng cá nhân như khăn tắm, dao cạo râu hoặc đồ trang điểm với người bị nhiễm trùng
- Nhiễm vi khuẩn từ các bề mặt đồ dùng chung như thiết bị tập thể dục
Mọi người có thể thực hiện một số cách để bảo vệ mình khỏi vi khuẩn tụ cầu như:
- Rửa tay kỹ bằng xà phòng và nước nóng
- Che vết thương bằng băng khô, sạch
- Làm khô quần áo trong máy sấy nóng để tiêu diệt vi khuẩn
- Vệ sinh các bề mặt dùng chung thường xuyên
Điều trị
Bác sĩ sẽ kê đơn thuốc kháng sinh để điều trị bệnh. Tùy thuộc vào loại nhiễm trùng, bác sĩ có thể kê đơn:
- Kháng sinh uống
- Kem hoặc thuốc mỡ bôi ngoài da
- Kháng sinh tiêm tĩnh mạch

Nếu nhiễm trùng trên da có mủ, bác sĩ có thể chỉ định dẫn lưu. Nhiễm trùng xương có thể phải phẫu thuật.
Bệnh nhân bị ngộ độc thực phẩm do tụ cầu nên uống nhiều nước. Các bác sĩ không kê thuốc kháng sinh để điều trị ngộ độc thực phẩm do tụ cầu. Bệnh nặng hiếm khi xảy ra, nhưng một số người có thể cần truyền dịch qua đường tĩnh mạch để tránh mất nước do nôn hoặc tiêu chảy kéo dài.
Nhiễm trùng tụ cầu vàng kháng methicilin đề kháng với nhiều loại kháng sinh, nhưng vẫn có những loại kháng sinh khác có thể điều trị chúng.
Người bệnh cần đi khám bác sĩ ngay nếu các triệu chứng của nhiễm khuẩn tụ cầu kéo dài trên 1 tuần hoặc bệnh tiến triển xấu đi nhanh chóng. Những người bị suy giảm hệ miễn dịch cũng nên đến gặp bác sĩ ngay khi nghi ngờ bị nhiễm trùng.
Các yếu tố nguy cơ
Một số người có nguy cơ nhiễm tụ cầu cao hơn như:
- Vừa mới phẫu thuật
- Có ống thở hoặc ống cho ăn hoặc ống thông
- Đang chạy thận
- Tiêm thuốc kích thích
- Mắc các bệnh mãn tính như đái tháo đường, ung thư, bệnh chàm, bệnh phổi hoặc bệnh về máu
- Suy giảm miễn dịch
- Chơi các môn thể thao tiếp xúc da kề da
Những người có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nên lưu ý rửa tay kỹ và thường xuyên khử trùng các bề mặt dùng chung bất cứ khi nào có thể. Cần tránh dùng chung các vật dụng cá nhân như khăn tắm, khăn mặt và dụng cụ thể thao.
Thời gian phục hồi và tiên lượng
Thời gian phục hồi đối với nhiễm trùng tụ cầu phụ thuộc vào loại và mức độ nghiêm trọng của bệnh, cũng như hệ miễn dịch của người bệnh.
Tụ cầu gây ngộ độc thực phẩm thường sẽ khỏi trong vòng 24 – 48 giờ, nhưng có thể mất 3 ngày hoặc lâu hơn để khỏe hẳn.
Nhiễm trùng da do tụ cầu có thể lành chỉ sau vài ngày điều trị. Tuy nhiên, nếu vết loét hoặc vết thương lớn có thể cần điều trị vài tuần hoặc lâu hơn.
Nếu nhiễm trùng tụ cầu ở tim, phổi, mạch máu hoặc hệ thống cơ quan khác, việc điều trị có thể mất vài tuần đến vài tháng. Trong một số trường hợp hiếm hoi, nhiễm tụ cầu có thể dẫn đến nhiễm khuẩn huyết,
Tóm lược
Vi khuẩn tụ cầu sống trên da và trong mũi của một số người là điều bình thường. Nhiễm khuẩn tụ cầu chỉ xảy ra khi vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể qua vết thương hoặc thực phẩm bị ô nhiễm.
Nhiễm khuẩn tụ cầu có thể có nhiều loại. Phổ biến nhất là nhiễm trùng da, có thể nhẹ và lành trong vài ngày hoặc mất một thời gian để chữa lành.
Nhiễm khuẩn tụ cầu cũng có thể lây nhiễm sang xương, nội tâm mạc, phổi, máu và các cơ quan khác.
Những người sống, làm việc hoặc chơi thể thao cùng với những người khác và những người mắc một số bệnh nhất định có nguy cơ nhiễm tụ cầu cao hơn. Nằm viện hoặc phẫu thuật cũng làm tăng nguy cơ nhiễm tụ cầu.
Một người có các triệu chứng của nhiễm tụ cầu nên điều trị sớm để tránh các biến chứng. Những người suy giảm hệ miễn dịch nên nói chuyện với bác sĩ ngay khi nghi ngờ bị nhiễm trùng.
Xem Thêm: