- Rubella là một bệnh truyền nhiễm có các triệu chứng giống cúm nhẹ và phát ban.
- Các loại vắc-xin thường được tiêm cho trẻ nhỏ có thể giúp ngăn ngừa bệnh rubella.
- Có tới một nửa số người bị nhiễm rubella không có triệu chứng nhưng vẫn có thể lây lan cho người khác.
- Bạn có thể bị nhiễm rubella từ người bệnh khi ho hoặc hắt hơi, hoặc do dùng chung thức ăn hoặc đồ uống với người bệnh.
- Rubella có thể gây ra các khuyết tật trầm trọng cho trẻ sơ sinh nếu bị nhiễm bệnh khi đang mang thai, đặc biệt là trong ba tháng đầu của thai kỳ.
Có tới một nửa số người bị nhiễm rubella không có bất kỳ triệu chứng nào và thậm chí có thể không biết mình bị nhiễm nhưng vẫn có khả năng lây bệnh cho người khác.
Nếu bị nhiễm rubella trong khi mang thai, bệnh có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng cho trẻ. Bệnh gây tổn thương nặng nề nhất khi thai phụ bị nhiễm bệnh ở giai đoạn đầu của thai kỳ, đặc biệt là trong 12 tuần đầu (3 tháng đầu).
Bệnh rubella gần như không còn được nhắc đến ở Hoa Kỳ vì trẻ em được tiêm vaccine thường xuyên. Tiêm vaccine giúp chống lại bệnh rubella suốt đời. Nhưng những người chưa được tiêm phòng khi còn nhỏ có thể bị nhiễm bệnh. Tuy nhiên, vẫn có thể được tiêm phòng trong thời kỳ trưởng thành khi không mang thai.
Từ năm 2005 đến năm 2011, có đến 67 trường hợp mắc bệnh rubella đã được báo cáo ở Hoa Kỳ. Con số này tăng so với giai đoạn từ năm 2001 đến 2004 khi chỉ có 5 trường hợp được báo cáo. Tiêm phòng là cách tốt nhất để ngăn ngừa lây nhiễm. Hiện nay, ít hơn 10 người ở Hoa Kỳ được báo cáo mắc bệnh rubella và bệnh này thường liên quan đến du lịch và không được tiêm chủng.
Bệnh rubella phổ biến ở nhiều quốc gia. Du khách có thể mang mầm bệnh hoặc bị nhiễm khi đi du lịch nước ngoài.
Quan trọng là phải tiêm phòng đầy đủ để ngừa bệnh rubella. Xét nghiệm máu có thể cho biết khả năng miễn dịch với bệnh rubella
Dấu hiệu và triệu chứng của bệnh rubella
Bệnh rubella thường nhẹ có các triệu chứng giống như cúm, sau đó là phát ban màu hồng hoặc đỏ nhạt. Phát ban thường khởi phát từ trên mặt, sau đó lan ra các phần còn lại của cơ thể, kéo dài khoảng 3 ngày. Các triệu chứng khác như:
- Sốt nhẹ (<38,9 độ C)
- Đau đầu
- Ăn kém
- Sổ mũi
- Viêm họng
- Ho
- Đỏ mắt (viêm kết mạc)
- Sưng hạch ở cổ hoặc sau tai
- Đau cơ hoặc đau khớp
Có đến 70% người trẻ tuổi và phụ nữ mắc bệnh rubella có triệu chứng viêm khớp. Viêm khớp là tình trạng sưng và đau ở các khớp. Phụ nữ bị nhiễm rubella có thể bị viêm khớp ở ngón tay, cổ tay và đầu gối. Triệu chứng này hiếm gặp ở nam giới hay trẻ em bị rubella. Trong một số trường hợp hiếm, bệnh rubella có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng như viêm não và các vấn đề về chảy máu.
Một số người không có triệu chứng nên không biết rằng mình bị rubella.
Nguyên nhân gây bệnh rubella
Bệnh rubella do virus gây ra. Căn nguyên virus không giống loại virus gây bệnh sởi. Bệnh rất dễ lây lan. Con đường lây truyền là qua không khí khi người bệnh ho hoặc hắt hơi, hoặc khi dùng chung đồ ăn hoặc thức uống với người bị bệnh. Bệnh cũng có thể lây truyền từ mẹ sang con trong quá trình mang thai.
Bệnh rubella có thể lây truyền cho người khác trong vòng 1 tuần trước hoặc sau khi nhận thấy triệu chứng phát ban.
Người bệnh rubella nên thông báo với bạn bè, gia đình và đồng nghiệp. Nếu con bạn mắc bệnh rubella, cần phải thông báo cho trường học hoặc nhà trẻ. Nói cho người khác giúp ngăn ngừa sự tiếp xúc và lây lan bệnh rubella cho nhiều người.
Biến chứng của rubella khi mang thai
Bệnh rubella có thể gây những vấn đề trầm trọng đối với trẻ, đặc biệt là trong 3 tháng đầu. Những nguy cơ khi bị rubella khi mang thai:
- Hội chứng rubella bẩm sinh (CRS - Congenital rubella syndrome): Đây là bệnh lý xảy ra khi mẹ truyền bệnh rubella cho con trong thời kỳ mang thai. Bệnh này gây ra một hoặc nhiều dị tật bẩm sinh, bao gồm các vấn đề về tim, các vấn đề về thị lực, điếc, thiểu năng trí tuệ, nhẹ cân, các vấn đề về tủy xương và bệnh lý gan, lách. Không có phương pháp điều trị cho bệnh này. Tuy nhiên, theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), từ năm 2005 đến năm 2018, chỉ có 15 trẻ sơ sinh được chẩn đoán mắc CRS ở Hoa Kỳ.
- Sảy thai: Là trường hợp thai chết trước tuần thứ 20 của thai kỳ.
- Thai chết lưu: Đây là trường hợp thai chết sau 20 tuần của thai kỳ.
- Sinh non: Sinh con trước 37 tuần của thai kỳ.
Rubella có lây từ mẹ sang con khi mang thai không?
Có lây truyền. Cách tốt nhất để bảo vệ con là đảm bảo rằng bạn đã có miễn dịch với bệnh rubella. Miễn dịch có nghĩa là được bảo vệ khỏi nhiễm bệnh. Nếu bạn có miễn dịch với bệnh, điều đó có nghĩa là không thể bị nhiễm bệnh.
Bạn có thể miễn dịch với bệnh rubella vì đã được tiêm phòng hoặc đã bị bệnh khi còn nhỏ. Xét nghiệm máu có thể cho biết khả năng miễn dịch với bệnh rubella. Hãy trao đổi với bác sĩ để được làm xét nghiệm máu xác định khả năng miễn dịch với rubella nếu bạn đang có ý định có thai hoặc không biết mình có khả năng miễn dịch hay không. Bạn có thể không được tiêm phòng rubella nếu đã trưởng thành hoặc không sinh ra ở Hoa Kỳ. Bạn cũng có thể yêu cầu làm xét nghiệm máu để xem khả năng miễn dịch với bệnh rubella.
Nếu bạn chưa có miễn dịch với bệnh rubella, dưới đây là những biện pháp giúp bảo vệ con:
- Trước khi mang thai: Tiêm vắc-xin sởi, quai bị và rubella (MMR). Có thể mang thai sau 1 tháng tiêm vắc- xin.
- Trong khi mang thai:Bạn có thể được kiểm tra khi khám tiền sản để xác định khả năng miễn dịch với bệnh rubella. Nếu bạn chưa có miễn dịch thì không nên tiêm vắc xin MMR trong thời kỳ mang thai. Tuy nhiên có những biện pháp có thể làm để giúp ngăn ngừa nhiễm rubella:
- Tránh tiếp xúc bất kỳ ai bị bệnh.
- Thông báo cho bác sĩ ngay lập tức nếu tiếp xúc với người bệnh và có khả năng bị rubella.
- Sau khi mang thai: Tiêm phòng MMR sau khi sinh con. Việc tiêm phòng MMR khi cho con bú là an toàn. Do vậy, bạn không thể lây bệnh cho con trước khi chúng được tiêm vắc xin MMR vào lúc 12 tháng tuổi. Việc này cũng giúp bạn không lây bệnh rubella sang con trong lần mang thai tiếp theo.
Khả năng lây bệnh rubella cho con khi mang thai
Nếu bị nhiễm rubella trong giai đoạn sớm của thai kỳ thì khả năng trẻ bị nhiễm bệnh càng cao. Ví dụ như:
- Nếu nhiễm rubella trong 12 tuần đầu tiên của thai kỳ, trẻ có 85% khả năng bị nhiễm bệnh. Đây là khả năng rất cao.
- Nếu nhiễm rubella ở tuần thứ 13 đến 16 của thai kỳ, trẻ có đến 50% khả năng bị nhiễm bệnh.
- Nếu bạn bị rubella vào cuối tháng thứ 6 hoặc muộn hơn, trẻ có đến 1/4 (25%) khả năng bị nhiễm bệnh.
Nếu mẹ bị rubella trong khi mang thai, sau khi trẻ được sinh ra cũng cần theo dõi cẩn thận để phát hiện các dấu hiệu bất thường.
Điều trị rubella
Hiện nay chưa có thuốc đặc hiệu để điều trị rubella. Trong hầu hết trường hợp, các triệu chứng thường nhẹ. Nghỉ ngơi tại giường, uống nước và dùng thuốc hạ sốt có thể giúp cải thiện triệu chứng.
Những người mang thai bị rubella có thể được điều trị bằng acetaminophen để giảm các triệu chứng. Trong những trường hợp nghiêm trọng hơn, điều trị có thể bao gồm truyền máu hoặc dùng steroid. Truyền máu là bổ sung một khối lượng máu vào cơ thể. Steroid là hormone tổng hợp có tác dụng giảm viêm.
Tham khảo ý kiến bác sĩ nếu bạn đang mang thai và bị rubella hoặc đã tiếp xúc với người bị bệnh.
Xem thêm:
- Bệnh rubella: Triệu chứng, nguyên nhân, điều trị và phòng ngừa
- Những điều cần biết về vắc xin sởi - quai bị - rubella MMR
