Một loại vaccine herpes khả thi có thể mang lại nguồn thu lớn cho công ty sản xuất.
Virus herpes đang ảnh hưởng đến khoảng 2/3 dân số dưới 50 tuổi trên toàn thế giới. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa có vaccine phòng bệnh.
Thực tế, ít nhất ba công ty thực hiện thử nghiệm lâm sàng đối với vaccine herpes đã dừng lại. Hiện tại, không có thử nghiệm lâm sàng lớn nào được tiến hành nghiên cứu sản xuất vaccine phòng bệnh lây qua đường tình dục.
Vì vậy, ngành công nghiệp dược phẩm không thể sản xuất vaccine sau nhiều lần cố gắng đầu tư.
Có vaccine phòng bệnh sởi, quai bị, viêm gan B và ho gà. Tại sao không có vaccine phòng herpes?
Các chuyên gia chỉ ra một số lý do sau.
Đầu tiên, virus herpes khá phức tạp. Nó cũng giống tế bào ung thư trốn thoát khỏi sự phát hiện của hệ miễn dịch. Thêm nữa, virus có thể nằm im trong cơ thể người nhiều năm trước khi phát triển và biểu hiện bệnh. Hiện, nhiều bệnh lây qua tình dục khác như giang mai, lậu cũng không có vaccine.
“Herpes không đứng một mình”, Tiến sĩ William Schaffner, chủ nhiệm Khoa Y tế Dự phòng tại Trung tâm Y tế Đại học Vanderbilt ở Tennessee, nói với Healthline.
Virus herpes là gì?
Herpes simplex virus( HSV) là loại virus gây bệnh. Có hai tuýp:
Một là HSV-1 hay còn gọi là herpes miệng. Nó gây ra tình trạng mụn rộp ở quanh miệng và mặt.
Hai là HSV-2, còn gọi là herpes sinh dục. Virus này gây mụn rộp cơ quan sinh dục.
HSV-1 lây nhiễm qua tiếp xúc trực tiếp như hôn, ăn uống chung đồ dùng hoặc dùng chung son môi.
HSV-2 lây lan qua quan hệ tình dục
Một khi nhiễm virus, nó sẽ tồn tại cả đời. Mọi người có thể nhiễm virus mà không biểu hiện triệu chứng.
Hiện tại, điều trị triệu chứng mụn rộp bằng thuốc kháng virus. Không có cách điều trị triệt để cũng như vaccine phòng bệnh.
Khó tạo vaccine
Cấu trúc và hành vi của virus gây khó khăn cho việc phát triển vaccine. Schaffner nói: “Virus herpes rất khác với virus sởi.” Ông giải thích virus sởi khiến bạn bị bệnh trong một khoảng thời gian tương đối ngắn. Hệ thống miễn dịch phản ứng nhanh chóng và sẵn sàng cho lần xuất hiện sau đó trong tương lai. Virus herpes không như vậy. Nó ngủ đông trong cơ thể và bùng phát khi có cơ hội.
Virus herpes có cấu trúc DNA phức tạp, có nhiều cách để trốn khỏi sự phát hiện của hệ miễn dịch giống các tế bào ung thư.
Vì vaccine hoạt động bằng cách kích thích hệ miễn dịch nên tạo vaccine phòng herpes hiện còn nhiều khó khăn.
Schaffner nói: “Thật khó để phát triển một loại vaccine mà không biết mục tiêu là gì.”
Tiến sĩ Ashley Thomas, một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Orlando Health ở Florida, lưu ý rằng virus herpes đã phát triển cùng với con người qua nhiều thế kỷ. Nó giống một vị khách bên trong cơ thể hơn là một kẻ xâm lược. Thomas nói: “Virus có khả năng cao trong việc lẩn tránh hệ thống miễn dịch của chúng ta.”
Vị trí của các công ty dược phẩm
Tất cả những rào cản này khiến việc phát triển vaccine herpes trở thành con dao hai lưỡi đối với các công ty dược phẩm và y sinh. Sự phổ biến của virus khiến vaccine trở thành một sản phẩm sinh lời tiềm năng. Nhưng do tính phức tạp của virus nên việc sản xuất vaccine trở nên tốn kém kéo dài.
Schaffner lưu ý: “Chúng tôi đã có rất nhiều thất bại, mặc dù đầu tư lớn nhưng vẫn không thành công." Một trong số đó là thử nghiệm lâm sàng giai đoạn II có tên GEN-003 của Genocea Biosciences liên quan đến vaccine herpes. Thử nghiệm có một số kết quả tích cực, nhưng không đủ để thuyết phục các giám đốc điều hành công ty tiếp tục.
Thay vào đó, Genocea đã cắt chương trình GEN-003 và đang tìm cách “cấp phép” các chương trình bệnh truyền nhiễm của mình cho một đối tác. Công ty hiện đang tập trung vào lĩnh vực miễn dịch ung thư.
Giám đốc điều hành Genocea, Chip Clark cho biết ban đầu công ty của ông rất hào hứng với việc phát triển vaccine herpes. Họ cảm thấy cần phải có một loại vaccine như vậy vì thị trường cho sản phẩm là rất lớn. Tuy nhiên, Clark cho biết một thử nghiệm giai đoạn III sẽ tiêu tốn 150 triệu đô la và mất ba năm. Cuối cùng, hội đồng quản trị của công ty và các nhà đầu tư đã “không sẵn sàng đầu tư”.
Schaffner cho biết có thể cần nhiều nghiên cứu cơ bản hơn để hiểu rõ hơn về virus herpes trước khi các công ty sẵn sàng chi hàng trăm triệu đô la để sản xuât vaccine. Ông nói: “Các công ty thường không thực hiện tất cả nghiên cứu font-end.” Thomas nói thêm rằng các nhà nghiên cứu sẽ phải đưa ra một số chiến lược khác để sản xuất vaccine herpes.
“Cần phải có các ý tưởng mới” ông cho biết.
