Tác nhân làm tiểu cầu thay đổi hình dạng
Tiểu cầu sau khi hoạt hóa sẽ liên kết với nhau tại tổn thương trên thành mạch. Nguồn ảnh: canadawidepharmacy.comTiểu cầu, tế bào nhỏ nhất trong số các tế bào máu, chỉ có thể được nhìn thấy dưới kính hiển vi. Thực tế, tiểu không hoạt động có dạng hình đĩa nhỏ. Mạch máu sẽ phát ra tín hiệu nếu bị tổn thương. Khi các tiểu cầu nhận được tín hiệu đó, chúng sẽ phản hồi bằng cách di chuyển đến khu vực tổn thương và chuyển thành dạng “hoạt động”. Để tiếp xúc với mạch máu bị vỡ, tiểu cầu sẽ phát triển các tua bám dài và sau đó di chuyển giống như một con nhện hoặc bạch tuộc.
Số lượng tiểu cầu bình thường là bao nhiêu?
Số lượng tiểu cầu bình thường dao động từ 150.000-450.000 tiểu cầu/μl máu. Có hơn 450.000 tiểu cầu là tình trạng được gọi là tăng tiểu cầu và nếu ít hơn 150.000 được gọi là giảm tiểu cầu. Số lượng tiểu cầu được xác định thông qua xét nghiệm tổng phân tích tế bào máu ngoại vi hay công thức máu (CTM).
Tăng tiểu cầu
Thuật ngữ y học cho việc có quá nhiều tiểu cầu trong máu là tăng tiểu cầu và được chia thành hai loại:
Tăng tiểu cầu nguyên phát: Các tế bào bất thường trong tủy xương gây ra sự gia tăng tiểu cầu, nhưng không rõ nguyên nhân.
Tăng tiểu cầu thứ phát: Tình trạng tương tự như tăng tiểu cầu nguyên phát nhưng có thể do một tình trạng hoặc bệnh đang diễn ra như cô đặc máu, ung thư, viêm hoặc nhiễm trùng gây ra.
Tăng tiểu cầu có thể gây ra biến chứng huyết khối và tắc mạch, nếu không được điều trị có thể dẫn đến đau tim và đột quỵ. Trong những trường hợp nghiêm trọng, bệnh nhân có thể được chỉ định thủ thuật gạn tiểu cầu tránh biến chứng. Đây là một phương pháp giúp giảm số lượng tiểu cầu bằng cách loại bỏ máu, tách các tiểu cầu và trả lại các tế bào hồng cầu cho cơ thể.
Đối với tăng tiểu cầu thứ phát, các triệu chứng thường liên quan đến tình trạng bệnh kèm theo. Ví dụ, nếu bị nhiễm trùng hoặc cô đặc máu, việc kiểm soát và điều trị tốt những tình trạng này và sẽ giúp số lượng tiểu cầu giảm xuống.
Giảm tiểu cầu
Khi cơ thể không có đủ tiểu cầu được gọi là giảm tiểu cầu. Các triệu chứng bao gồm dễ bị bầm tím và chảy máu chân răng, mũi hoặc đường tiêu hóa thường xuyên. Số lượng tiểu cầu giảm xuống khi cơ thể giảm sinh hoặc tăng tiêu hủy tiểu cầu. Có nhiều nguyên nhân, bao gồm:
- Thuốc.
- Một tình trạng di truyền.
- Một số loại ung thư, chẳng hạn như bệnh bạch cầu hoặc ung thư hạch.
- Hóa trị liệu điều trị ung thư.
- Nhiễm trùng hoặc rối loạn chức năng thận.
- Sử dụng quá nhiều rượu bia.
Tiểu cầu liên quan như thế nào đến bệnh lý tim mạch?
Hàm lượng tiểu cầu trong máu quá cao làm tăng nguy cơ hình thành huyết khối gây nguy hiểm cho tim. Nguồn ảnh: Medical News TodayNếu có quá nhiều tiểu cầu có thể làm tăng nguy cơ đông máu. Tuy nhiên, nguy cơ tim mạch thường liên quan nhiều đến chức năng tiểu cầu hơn là số lượng tiểu cầu. Ví dụ, cơ thể có lượng tiểu cầu khỏe mạnh nhưng nếu chúng kết dính với nhau quá nhiều có thể làm tăng khả năng bị đau tim hoặc đột quỵ.
Theo dõi số lượng tiểu cầu
Quá nhiều tiểu cầu, quá ít tiểu cầu, tiểu cầu hoạt động bất thường và các tình trạng liên quan như cục máu đông, đột quỵ và đau tim có thể được di truyền. Vì vậy, nên thông báo cho bác sĩ khi có bất kỳ dấu hiệu nào bất thường về tiền sử bệnh tật trong gia đình.
Mặc dù bạn cảm thấy sức khỏe ổn định nhưng bác sĩ có thể theo dõi và kiểm tra xem có cần dùng thuốc để giảm hoạt động của tiểu cầu hay không. Thuốc chống đông phổ biến nhất là aspirin, mặc dù các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng: Phụ nữ dưới 65 tuổi, tiền sử khỏe mạnh không nhận được lợi ích từ aspirin như nam giới. Tuy nhiên vẫn chưa có bằng chứng rõ ràng và cần nhiều nghiên cứu chuyên sâu hơn.
