Mục đích
Xét nghiệm khí máu đánh giá PaCO2 cho biết trạng thái trao đổi chất và hô hấp của cơ thể. Xét nghiệm này giúp đánh giá chức năng phổi và hiệu quả của liệu pháp oxy, đồng thời có thể xác định độ pH hoặc cân bằng axit-bazơ của cơ thể.
Mỗi khi hít vào, oxy sẽ đi vào phổi và đến các phế nang. Đây là nơi diễn ra quá trình vận chuyển oxy vào và loại bỏ CO2 khỏi máu.
Nếu áp suất riêng phần của cả oxy và CO2 bình thường, các phân tử sẽ di chuyển từ phế nang vào máu và trở lại như bình thường. Những thay đổi về áp suất đó có thể dẫn đến thiếu O2 hoặc tích tụ quá nhiều CO2 trong máu.
Tăng CO2 máu, một tình trạng phổ biến ở những người bị bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính giai đoạn cuối (COPD)
Tổn thương phổi trong COPD. Nguồn ảnh: residentialhealthcaregroupNgược lại, giảm CO2 máu có thể dẫn đến nhiễm kiềm, một tình trạng có quá nhiều bazơ trong máu
Tầm quan trọng của việc xét nghiệm PaCO2 ở những bệnh nhân COPD
CO2 ở trạng thái cân bằng với HCO3 trong máu. Khi CO2 tăng cao, nó tạo ra môi trường axit. Ở những người bị COPD có vấn đề về hô hấp nghiêm trọng, nồng độ CO2 tăng lên có thể dẫn đến tình trạng nhiễm toan hô hấp. Khi bệnh nhân bị COPD giai đoạn cuối tình trạng này có thể dẫn đến suy hô hấp.
Nguy cơ và chống chỉ định
Khí máu động mạch là một xét nghiệm được thực hiện trên động mạch quay, động mạch bẹn hoặc động mạch cánh tay. Đây là một thủ thuật không phức tạp nhưng có thể gây đau vì các động mạch nằm sâu hơn tĩnh mạch. Đôi khi có thể xảy ra sưng và bầm tím.
Nguy cơ tiềm ẩn là rất hiếm nhưng có thể gặp như:
- Choáng hoặc ngất xỉu sau khi lấy máu
- Tụ máu dưới da
- Chảy nhiều máu
Cân nhắc
Nếu gần đây bạn được hỗ trợ thở oxy, nồng độ oxy phải duy trì ở mức ổn định trong 20 phút trước khi làm xét nghiệm này.
Hãy cho bác sĩ biết nếu bạn đang dùng thuốc thuốc chống đông máu như warfarin hoặc aspirin.
Kết quả
Bình thường áp suất riêng phần của CO2 là từ 35 - 45 mmHg. Nếu PaCO2 trên 45 mmHg gọi là tăng CO2 máu. Dưới 35 mmHg gọi là giảm CO2 máu.
CO2 tăng cao thường thấy trong các trường hợp:
- Các bệnh gây xơ cứng lồng ngực
- Các bệnh gây suy nhược thần kinh cơ
- Quá liều thuốc an thần (opioid, benzodiazepin, một số thuốc gây mê)
- Giảm thông khí do béo phì
- Đói
- Hạ thân nhiệt
- Tắc nghẽn đường thở nghiêm trọng
Ngược lại, CO2 máu giảm trong các trường hợp sau:
- Đau
- Rối loạn lo âu, hoảng sợ
- Sốt
- Viêm não hoặc nhiễm trùng
- Quá liều aspirin
- Thuyên tắc phổi
- Sống ở độ cao như vùng núi
Sống ở vùng núi làm giảm CO2 máu. Nguồn ảnh: wallpaperaccess
- Thai kỳ
- Bệnh gan mãn tính
- Rối loạn chức năng hoặc suy thận
- Tiêu chảy nặng
- Chán ăn hoặc đói
- Lạm dụng quá mức thuốc lợi tiểu chlorothiazide
- Nhiễm toan ceton do đái tháo đường
Các yếu tố ảnh hưởng đến PaCO2
Có một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến CO2 trong máu. Những thay đổi về áp suất khí quyển (như leo núi, lặn với bình dưỡng khí hoặc thậm chí ngồi trên máy bay) có thể gây áp lực lên cơ thể làm giảm trao đổi O2 và CO2 từ phế nang vào máu.
Một số bệnh có thể ảnh hưởng đến trao đổi khí giữa phổi và máu như:
- Các bệnh phổi tắc nghẽn như COPD và hen phế quản
- Suy giảm hệ thần kinh trung ương (như chấn thương đầu và sử dụng ma túy)
- Các bệnh thần kinh cơ như xơ cứng teo cơ một bên
- Nồng độ hemoglobin thấp
Tổng kết
Xét nghiệm khí máu động mạch có nguy cơ tương đối thấp để đánh giá PaCO2 máu giúp đánh giá phổi của bạn đang hoạt động hiệu quả như thế nào. Hãy yêu cầu bác sĩ giải thích các biện pháp khác nhau liên quan đến xét nghiệm khí máu và ý nghĩa của chúng đối với bạn.
