Cholesterol có hai dạng:
Lipoprotein tỷ trọng thấp (Low-density lipoprotein- LDL) là loại cholesterol “có hại”, không lành mạnh. LDL cholesterol có thể tích tụ trong động mạch và hình thành mảng bám.
Lipoprotein tỷ trọng cao (High-density lipoprotein- HDL) là loại cholesterol “tốt” cho sức khỏe. Nó vận chuyển cholesterol dư thừa ra khỏi động mạch đến gan để loại bỏ khỏi cơ thể.
Bản thân cholesterol không xấu. Cơ thể cần một lượng cholesterol để tạo ra hormone, vitamin D và dịch tiêu hóa. Cholesterol cũng giúp các cơ quan hoạt động tốt.
Tuy nhiên, có quá nhiều LDL cholesterol có thể là một vấn đề. LDL cholesterol tăng cao theo thời gian có thể làm hỏng động mạch, góp phần gây ra bệnh tim và tăng nguy cơ đột quỵ. Kiểm tra cholesterol khi đi khám sức khỏe định kỳ. Đồng thời bạn có thể làm giảm nguy cơ bệnh tim mạch bằng chế độ ăn uống, tập thể dục, thay đổi lối sống và sử dụng thuốc, từ đó giúp cải thiện chất lượng cuộc sống.
Hệ tim mạch
Khi có quá nhiều LDL cholesterol trong cơ thể, chúng có thể tích tụ trong động mạch, làm tắc nghẽn và xơ cứng động mạch. Sự xơ cứng của các động mạch được gọi là xơ vữa động mạch. Máu lưu thông không tốt trong các động mạch xơ cứng, vì vậy tim phải làm việc nhiều hơn để đẩy máu qua các động mạch đó. Theo thời gian, mảng bám tích tụ trong thành động mạch có thể dẫn đến các bệnh tim.
Sự tích tụ mảng bám trong thành động mạch vành có thể làm gián đoạn dòng chảy của máu giàu oxy đến nuôi cơ tim. Điều này có thể gây ra cơn đau thắt ngực. Đau thắt ngực không phải là nhồi máu cơ tim, vì nó chỉ là sự giảm tạm thời của lưu lượng máu. Nhưng đó là cảnh báo bạn có nguy cơ nhồi máu cơ tim. Một mảng bám có thể vỡ ra và tạo thành cục máu đông hoặc lòng động mạch tiếp tục bị thu hẹp, dòng máu đến tim có thể bị chặn hoàn toàn, dẫn đến nhồi máu cơ tim. Nếu quá trình này xảy ra trong các động mạch đi đến não hoặc trong não, nó có thể dẫn đến đột quỵ.
Cholesterol dư thừa tích tụ thành mảng bám (màu vàng) trong thành động mạch, gây hẹp và xơ cứng động mạch, nguồn: https://www.avogel.co.uk Mảng bám cũng có thể cản trở dòng chảy của các động mạch cấp máu cho đường ruột, chân và bàn chân. Đây được gọi là bệnh động mạch ngoại vi (peripheral arterial disease- PAD).
Hệ thống nội tiết
Các tuyến sản xuất hormone của cơ thể sử dụng cholesterol để tạo ra các hormone như estrogen, testosterone và cortisol. Hormone cũng có thể ảnh hưởng đến lượng cholesterol trong cơ thể. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng khi nồng độ estrogen tăng lên trong chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ, thì HDL cholesterol cũng tăng và LDL cholesterol giảm. Đây có thể là lý do giải thích tại sao nguy cơ mắc bệnh tim của phụ nữ tăng lên sau khi mãn kinh, vì đó là khi nồng độ estrogen giảm xuống.
Giảm sản xuất hormone tuyến giáp (suy giáp) dẫn đến sự gia tăng cholesterol toàn phần và LDL cholesterol. Hormone tuyến giáp tăng cao (cường giáp) sẽ có tác dụng ngược lại. Liệu pháp loại bỏ androgen, làm giảm nồng độ nội tiết tố nam để ngăn chặn sự phát triển của ung thư tuyến tiền liệt, có thể làm tăng LDL cholesterol. Sự thiếu hụt hormone tăng trưởng cũng có thể làm tăng LDL cholesterol.
Hệ thần kinh
Cholesterol là một thành phần thiết yếu cấu tạo não người. Trên thực tế, não chứa khoảng 25% toàn bộ lượng cholesterol trong cơ thể. Chất béo này cần thiết cho sự phát triển và bảo vệ các tế bào thần kinh, giúp não kết nối với phần còn lại của cơ thể.
Mặc dù bạn cần một lượng cholesterol để não hoạt động tối ưu, nhưng quá nhiều cholesterol có thể gây hại. Cholesterol dư thừa trong động mạch có thể hình thành mảng xơ vữa gây cản trở dòng máu, dẫn đến tổn thương các bộ phận của não hay đột quỵ, biểu hiện là mất trí nhớ, liệt vận động, khó nuốt, khó nói và giảm các chức năng khác.
Tăng cholesterol máu cũng có liên quan đến mất trí nhớ và giảm sức khỏe tâm thần. Ngoài ra, cholesterol trong máu cao có thể đẩy nhanh quá trình hình thành các mảng beta-amyloid, các mảng bám protein làm tổn thương não ở những người bị bệnh Alzheimer.
Hệ thống tiêu hóa
Trong hệ tiêu hóa, cholesterol cần thiết cho sản xuất mật - một chất giúp cơ thể tiêu hóa thức ăn và hấp thu chất dinh dưỡng trong ruột. Nhưng nếu bạn có quá nhiều cholesterol trong mật, lượng dư thừa sẽ hình thành các tinh thể, kết quả là tạo thành sỏi cứng trong túi mật. Sỏi mật có thể rất đau.
Theo dõi chỉ số cholesterol thông qua xét nghiệm máu, và cố gắng giảm nguy cơ mắc bệnh tim- những điều này sẽ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống của bạn.
Xem thêm:
- Có thể kiểm soát tình trạng tăng cholesterol mà không cần dùng thuốc?
- Pizza có nhiều cholesterol không?
- Chế độ ăn thuần chay ảnh hưởng tới chỉ số cholesterol như thế nào?
- Xét nghiệm Lipoprotein tỷ trọng cao (HDL): mục đích và kết quả
- 9 loại thuốc giảm cholesterol và các biện pháp hỗ trợ
