Ảo giác thường gặp ở những người bị tâm thần phân liệt và họ thường trải qua việc nghe thấy ảo thanh.
Ảo giác có thể đáng sợ, nhưng thường có nguyên nhân cụ thể, ví dụ do:
- Uống rượu hoặc dùng ma túy bất hợp pháp
- Một bệnh tâm thần, chẳng hạn như bệnh tâm thần phân liệt
- Một tổn thương thần kinh tiến triển, chẳng hạn như bệnh Alzheimer hoặc bệnh Parkinson
- Mất thị lực do một tình trạng như thoái hóa điểm vàng gây ra, hay còn gọi là hội chứng Charles Bonnet
Gặp bác sĩ ngay nếu bạn đang gặp phải ảo giác. Các lựa chọn điều trị được khuyến nghị cho ảo giác sẽ dựa trên nguyên nhân gây ra nó. Ví dụ, thuốc chống loạn thần có thể giúp thuyên giảm tình trạng ảo giác cho những người sống chung với bệnh tâm thần phân liệt.
Ảo giác có thể khiến bạn cảm thấy lo lắng, hoang tưởng và sợ hãi, vì vậy điều quan trọng là phải ở bên người mà bạn có thể tin tưởng.
Thông tin sau đây giải thích các loại ảo giác điển hình, bao gồm lý do tại sao chúng xảy ra và bạn có thể làm gì.
Bao gồm:
- Nghe thấy ảo thanh
- Ảo giác do thuốc và chất kích thích gây ra
- Ảo giác và giấc ngủ
- Ảo giác ở trẻ em bị sốt
- Hội chứng Charles Bonnet
- Ảo giác ở người lớn tuổi bị mê sảng
Ảo giác cũng có thể xảy ra do quá mệt mỏi hoặc mới mất người thân. Tuy nhiên, những nguyên nhân này và những nguyên nhân hiếm gặp hơn không được đề cập ở đây.
Ảo thanh
Nghe thấy ảo thanh – một loại ảo giác phổ biến nhất - Nguồn: gponline.comNghe thấy giọng nói trong tâm trí (ảo thanh) là loại ảo giác phổ biến nhất ở những người mắc bệnh tâm thần như tâm thần phân liệt. Ảo thanh có thể là những lời chỉ trích, khen ngợi hoặc trung lập, có thể là các mệnh lệnh gây hại hoặc thu hút người nghe thấy chúng, cũng có thể là lời bình phẩm về hành động của họ.
Trải nghiệm này thường đáng sợ, nhưng nó không phải lúc nào cũng tiêu cực. Một số người nghe thấy ảo thanh có thể sống với chúng và quen với chúng, hoặc có thể coi chúng là một phần cuộc sống của họ.
Không có gì lạ khi một người có người thân mới mất nghe thấy ảo thanh và đôi khi là giọng của người thân đã mất của họ.
Lời khuyên thiết thực
Nếu bạn nghe thấy giọng nói, hãy trao đổi với bác sĩ, nói ra những lo lắng của mình. Nếu cần, họ sẽ giới thiệu bạn đến bác sĩ tâm lý. Điều này rất quan trọng trong việc xác định xem bạn có mắc bệnh tâm thần nghiêm trọng hay không.
Nếu ảo thanh của bạn là do tâm thần phân liệt, việc điều trị càng sớm thì kết quả càng khả quan.
Những lời khuyên sau đây có thể bổ ích đối với bạn:
- Kết nối với những người bệnh ảo thanh khác. Ví dụ: Mạng lưới hướng tới những người nghe thấy ảo thanh là một tổ chức từ thiện có trụ sở tại Vương quốc Anh, có thể hỗ trợ bạn và đồng thời giúp bạn liên lạc với những người khác trong hoàn cảnh tương tự như bạn.
- Hãy chia sẻ và nhận tư vấn từ chuyên giavề ảo thanh của bạn.
- Cố gắng để hiểu giọng nói đến từ đâu, tại sao và điều gì kích hoạt chúng.
Ngoài ra, Quỹ Sức khỏe Tâm thần cũng đưa ra những thông tin và lời khuyên thiết thực để điều trị tình trạng ảo thanh.
Các nguyên nhân dẫn đến ảo giác và ảo thanh
Ảo giác do thuốc và chất kích thích gây ra
Thuốc và chất kích thích có thể gây ra ảo giác cho người dùng – Nguồn: promisesbehavioralhealth.comRượu và ma túy bất hợp pháp
Mọi người có thể gặp ảo giác khi sử dụng nhiều ma túy bất hợp pháp như amphetamine, cocaine, LSD hoặc thuốc lắc. Chúng cũng có thể xảy ra trong quá trình cai rượu hoặc ma túy nếu bạn đột ngột ngừng dùng chúng.
Ảo giác do ma túy gây ra thường ở thị giác, nhưng chúng có thể ảnh hưởng đến các giác quan khác. Chúng có thể bao gồm việc xuất hiện ánh sáng nhấp nháy hoặc hình dạng trừu tượng, hay động vật hoặc người. Thông thường, sự biến dạng thị giác xảy ra làm thay đổi nhận thức của một người về thế giới xung quanh.
Ảo giác có thể tự xảy ra hoặc là một phần của rối loạn tâm thần do ma túy gây ra. Sau khi sử dụng ma túy lâu dài, chúng có thể gây ra bệnh tâm thần phân liệt.
Một số người dùng cần sa để "trấn tĩnh bản thân" và giảm các triệu chứng loạn thần của họ, mà không nhận ra rằng về lâu dài, cần sa làm cho chứng loạn thần nặng hơn.
Sử dụng rượu nặng cũng có thể dẫn đến trạng thái loạn thần, ảo giác và sa sút trí tuệ.
Thuốc
Nhiều loại thuốc theo toa khác nhau đôi khi có thể gây ra ảo giác. Người cao tuổi có thể có nguy cơ đặc biệt cao hơn.
Ảo giác do thuốc gây ra có thể liên quan đến liều lượng và chúng thường dừng lại khi bạn ngừng dùng thuốc. Tuy nhiên, đừng bao giờ ngừng dùng thuốc mà không nói trước với bác sĩ và sau khi được bác sĩ tâm thần đánh giá (nếu cần).
Nói chuyện với bác sĩ về mức độ ảnh hưởng của thuốc đối với bạn, để bạn có thể bàn về việc đổi sang một loại thuốc khác.
Ảo giác và giấc ngủ
Ảo giác có liên quan đến giấc ngủ hay không? – Nguồn: sleepassociation.org
Một số người gặp ảo giác ngay khi họ đang ngủ (hypnagogic) hoặc khi họ bắt đầu thức dậy (hypnopompic).
Ảo giác có thể ở dạng âm thanh hoặc người đó có thể nhìn thấy những thứ không tồn tại, chẳng hạn như vật thể chuyển động hoặc hình ảnh có hình thù cụ thể, chẳng hạn như một người (người thấy có thể nghĩ rằng họ đã gặp ma).
Ảo giác hypnagogic và hypnopompic đặc biệt phổ biến ở những người mắc chứng ngủ rũ. Tuy nhiên, chúng cũng có thể xảy ra ở những người không mắc chứng ngủ rũ hoặc bất kỳ rối loạn nào. Về cơ bản, chúng giống như những giấc mơ, và bản thân chúng không có gì đáng lo ngại.
Ảo giác ở trẻ em bị sốt
Sốt đôi khi có thể gây ra ảo giác ở trẻ - Nguồn: doctordoctor.com.auẢo giác đôi khi có thể xảy ra ở trẻ em bị sốt. Gọi cho bác sĩ nếu con bạn bị sốt với nhiệt độ cơ thể từ 38 ° C trở lên và bạn nghĩ rằng chúng đang bị ảo giác.
Trong thời gian chờ đợi, hãy bình tĩnh, giữ bình tĩnh và trấn an trẻ. Khuyến khích trẻ uống nhiều nước và cho trẻ uống paracetamol hoặc ibuprofen (luôn đọc tờ hướng dẫn sử dụng để biết liều lượng và tần suất chính xác cho độ tuổi của con, đồng thời kiểm tra xem trẻ có bị dị ứng với thuốc không). Ảo giác sẽ trôi qua sau vài phút.
Hội chứng Charles Bonnet
Một số người bị suy giảm thị lực có thể bị ảo giác thị giác tạm thời. Đây được gọi là hội chứng Charles Bonnet và nó có xu hướng ảnh hưởng đến những người lớn tuổi đã bắt đầu mất thị lực, bên cạnh đó nó cũng có thể ảnh hưởng đến mọi người ở mọi lứa tuổi.
Ảo giác thường kéo dài trong khoảng 12 đến 18 tháng và có thể ở dạng các hình ảnh đơn giản, lặp đi lặp lại hoặc hình ảnh phức tạp về người, đồ vật hoặc phong cảnh.
Một số nguyên nhân phổ biến nhất của suy giảm thị lực bao gồm:
- Thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác (AMD) - trung tâm của phía sau mắt (điểm vàng, đóng vai trò quan trọng chính trong thị lực) ngừng hoạt động bình thường.
- Đục thủy tinh thể - khi những thay đổi trong thủy tinh thể của mắt khiến nó trở nên kém trong suốt, rõ ràng.
- Bệnh tăng nhãn áp - chất lỏng tích tụ bên trong mắt, làm hỏng dây thần kinh thị giác (truyền thông tin từ mắt đến não)
- Bệnh lý võng mạc do đái tháo đường - các mạch máu cung cấp cho mắt bị tổn thương do tích tụ glucose
Ở Anh, khoảng 100.000 người được cho là bị ảnh hưởng bởi hội chứng Charles Bonnet.
Ảo giác ở người lớn tuổi bị mê sảng
Ảo giác đôi khi có thể xảy ra ở những người già yếu bị bệnh. Ảo giác có thể bắt đầu trước các dấu hiệu khác cho thấy người đó không khỏe. Ví dụ, ảo giác đó có thể do nhiễm trùng ngực hoặc nhiễm trùng nước tiểu .
Gọi cho bác sĩ hoặc cấp cứu nếu người thân lớn tuổi của bạn đột nhiên xuất hiện ảo giác, đặc biệt khi có kèm theo tình trạng bệnh lý khác.
