Nước và chất điện giải rất cần thiết cho sức khỏe. Khi mới sinh, cơ thể có khoảng 75 đến 80% là nước. Khi bạn trưởng thành, tỷ lệ nước trong cơ thể bạn giảm xuống khoảng 60% ở nam và 55% ở nữ. Lượng nước trong cơ thể sẽ tiếp tục giảm khi già đi.
Dịch cơ thể chứa các tế bào, protein, glucose và chất điện giải. Chất điện giải được cung cấp từ thức ăn và chất lỏng bạn tiêu thụ. Natri, kali, canxi và clorua là những ví dụ về chất điện giải.
Điện giải và cơ thể
Các chất điện giải mang điện tích dương hoặc âm khi chúng hòa tan trong dịch cơ thể. Điều này cho phép chúng dẫn điện và di chuyển các điện tích hoặc tín hiệu đi khắp cơ thể. Những điện tích này rất quan trọng đối với nhiều chức năng trong cơ thể bao gồm hoạt động của não, dây thần kinh và cơ bắp, cũng như việc tạo ra các mô mới.
Mỗi chất điện giải có những vai trò cụ thể trong cơ thể. Sau đây là một số chất điện giải quan trọng nhất và chức năng chính của chúng:
Natri
- Kiểm soát dịch cơ thể, tác động đến huyết áp
- Cần thiết cho chức năng cơ và thần kinh
Clorua
- Giúp cân bằng điện giải
- Cân bằng hệ axit – bazơ giúp duy trì độ pH trong mức bình thường
- Cần thiết cho tiêu hóa
Kali
- Điều hòa hoạt động của tim và huyết áp
- Giúp cân bằng điện giải
- Hỗ trợ dẫn truyền xung động thần kinh
- Tăng cường sức mạnh xương
- Cần thiết cho sự co cơ
Magiê
- Quan trọng đối với việc sản xuất DNA và RNA
- Đóng góp vào chức năng thần kinh và cơ
- Duy trì nhịp tim
- Điều chỉnh lượng đường trong máu
- Tăng cường hệ thống miễn dịch
Canxi
- Thành phần quan trọng của xương và răng
- Quan trọng đối với sự dẫn truyền các xung thần kinh và chuyển động của cơ bắp
- Tham gia vào quá trình đông máu
Photphat
- Tăng cường sức mạnh xương và răng
- Sản xuất năng lượng cần thiết cho sự phát triển và sửa chữa mô
Bicacbonat
- Duy trì độ pH bình thường
- Điều chỉnh chức năng tim
Mất cân bằng điện giải
Dịch cơ thể bao gồm dịch trong tế bào và dịch ngoài tế bào. Phần trăm của thành phần này tương đối ổn định. Trung bình, khoảng 40% trọng lượng cơ thể là dịch trong tế bào và 20% trọng lượng cơ thể là dịch bên ngoài tế bào. Các chất điện giải giúp cơ thể duy trì giá trị này ổn định để duy trì sự cân bằng bên trong và bên ngoài tế bào.
Phần trăm các điện giải có thể dao động. Tuy nhiên, đôi khi, sự cân bằng điện giải có thể bị mất. Điều này có thể dẫn đến việc cơ thể tạo ra quá nhiều hoặc không đủ khoáng chất hoặc chất điện giải. Một số nguyên nhân có thể gây ra sự mất cân bằng điện giải như:
- Mất dịch do tập thể dục nặng hoặc hoạt động thể chất
- Nôn và tiêu chảy
- Thuốc như thuốc lợi tiểu, thuốc kháng sinh và hóa chất
- Nghiện rượu và xơ gan
- Suy tim
- Bệnh thận
- Bệnh tiểu đường
- Rối loạn ăn uống
- Bỏng nặng
- Một số ung thư
Ngăn ngừa mất cân bằng điện giải
Nên bổ sung các đồ uống có chứa chất điện giải khi tập luyệnNguồn ảnh: https://www.pinterest.com
Hiệp hội Giám đốc Y tế Marathon Quốc tế đưa ra một số hướng dẫn sau để duy trì cân bằng nước và điện giải tốt trong quá trình vận động:
- Nếu nước tiểu có màu trong đến vàng rơm trước khi chạy đua hoặc tập luyện nghĩa là bạn đã đủ nước.
- Nên uống đồ uống thể thao có chứa chất điện giải và carbohydrate nếu sự kiện thể thao hoặc buổi tập luyện kéo dài hơn 30 phút.
- Uống nước cùng với đồ uống thể thao làm giảm lợi ích của đồ uống.
- Uống khi khát. Đừng cảm thấy phải bổ sung liên tục chất lỏng.
- Mặc dù nhu cầu của mỗi cá nhân khác nhau, một nguyên tắc chung là giới hạn chất lỏng ở 120 – 190ml sau mỗi 20 phút.
- Đến gặp nhân viên y tế ngay lập tức nếu giảm hơn 2% trọng lượng cơ thể hoặc nếu tăng cân sau khi chạy.
Trường hợp cấp cứu mất cân bằng điện giải nặng là rất hiếm. Nhưng nó rất quan trọng đối với sức khỏe và nếu bạn là một vận động viên thì thành tích công việc liên quan đến sự duy trì cân bằng điện giải.
Các triệu chứng
Các triệu chứng của sự mất cân bằng điện giải khác nhau tùy thuộc vào chất điện giải nào bị ảnh hưởng nhiều nhất. Các triệu chứng phổ biến bao gồm:
- Buồn nôn
- Hôn mê
- Phù
Khi nào cần đi khám ngay
Sự mất cân bằng điện giải có thể nguy hiểm đến tính mạng. Đi khám ngay lập tức nếu có các triệu chứng sau:
- Nhầm lẫn hoặc thay đổi hành vi đột ngột
- Yếu cơ nghiêm trọng
- Nhịp tim nhanh hoặc không đều
- Co giật
- Đau ngực
Điều trị
Việc điều trị được xác định bởi nguyên nhân của sự mất cân bằng điện giải, mức độ nghiêm trọng và loại chất điện giải bị thiếu hụt hoặc dư thừa. Các lựa chọn điều trị thường bao gồm tăng hoặc giảm lượng chất lỏng. Có thể bổ sung khoáng chất bằng đường uống hoặc tiêm tĩnh mạch nếu thiếu hụt.
Xem thêm:
- Chất điện giải là gì? Mất cân bằng và cách bổ sung
- Rối loạn điện giải: Triệu chứng, nguyên nhân, điều trị và phòng ngừa
- 8 đồ uống giàu chất điện giải, tốt cho sức khỏe
- Nước bổ sung điện giải: Lợi ích và sự thật
