Khi nào thì thay đổi chế độ ăn uống và thói quen tập thể dục có thể kiểm soát được tình trạng tăng cholesterol?
Cholesterol toàn phần trong cơ thể bao gồm:
- Lipoprotein tỷ trọng cao (high-density lipoproteins- HDL), được gọi là cholesterol "tốt"
- Lipoprotein tỷ trọng thấp (low-density lipoproteins- LDL), được gọi là cholesterol "xấu"
- Cholesterol không HDL
Tăng cholesterol có nghĩa là bạn có mức LDL cholesterol hoặc cholesterol không HDL cao, hoặc cả hai. Đây là những yếu tố nguy cơ của bệnh tim mạch. Ngoài ra tăng triglycerid cũng là một yếu tố nguy cơ gây ra bệnh tim mạch.
Chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục là những biện pháp đầu tiên giúp kiểm soát cholesterol, và điều này phụ thuộc vào mỗi người.
Một số người có thể sử dụng các biện pháp thay đổi lối sống để giảm LDL và tăng HDL. Họ cũng có thể làm giảm lượng triglycerid bằng chế độ ăn uống và tập thể dục.
Những người khác có thể gặp khó khăn trong kiểm soát tình trạng tăng cholesterol chỉ với chế độ ăn kiêng và tập thể dục. Điều này thường diễn ra với những người có tiền sử gia đình tăng cholesterol.
Khi nào thì cần dùng thuốc để kiểm soát tình trạng tăng cholesterol?
Thuốc thường được chỉ định khi:
- Lượng cholesterol đủ cao làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch (hoặc bạn đã có một biến cố tim mạch, chẳng hạn như nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ)
- Bạn có lượng LDL lớn hơn 190 miligam trên decilit (mg/dl)
- Bạn mắc bệnh tiểu đường (khiến một người có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao gấp 2 đến 4 lần) hoặc được coi là có nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch và lượng LDL lớn hơn 70 mg/dl
Bác sĩ sẽ tính điểm nguy cơ bệnh tim mạch của bạn, cụ thể là nguy cơ xuất hiện nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ trong 10 năm. Nếu điểm số lớn hơn 5%, họ sẽ đề xuất bạn dùng thêm thuốc.
Bạn có thể tính điểm nguy cơ bệnh tim mạch của mình trực tuyến bằng cách sử dụng công cụ ước tính nguy cơ của Hội Tim mạch Hoa Kỳ (American College of Cardiology’s risk estimator).
Lượng triglycerid lớn hơn 200 mg/dL cũng tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Bác sĩ sẽ kê đơn thuốc cho bạn khi lượng triglycerid lớn hơn 885 mg/dL, vì khi bấy bạn có nguy cơ mắc viêm tụy.
Tại sao ở một số người, việc điều chỉnh lối sống không đủ để giảm lượng cholesterol?
Một số người có tiền sử gia đình bị tăng cholesterol, được gọi là tăng cholesterol máu gia đình. Chỉ thay đổi lối sống có thể không đủ để giúp họ giảm lượng cholesterol.
Chỉ thay đổi lối sống đơn thuần có thể là không đủ để kiểm soát cholesterol ở một số người, nguồn: https://myacare.com Ngoài ra, một số người cần giảm cholesterol vì họ có nguy cơ cao mắc các biến cố tim mạch trong tương lai. Họ nên dùng thuốc giảm cholesterol chứ không chỉ dựa vào việc thay đổi lối sống. Thuốc statin là gì? Chúng dành cho ai, và có hiệu quả như thế nào?
Statin là một loại thuốc giúp giảm lượng cholesterol xấu và giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Chúng làm giảm cholesterol bằng cách ngăn cơ thể sử dụng một loại enzym cần thiết để tạo ra cholesterol.
Statin chỉ định cho những người có chỉ số cholesterol cao và trước đó đã từng bị nhồi máu cơ tim hay đột quỵ, hoặc những người có nguy cơ cao bị biến cố tim mạch.
Chất ức chế PCSK9 là gì? Chúng dành cho ai, và có hiệu quả như thế nào?
Chất ức chế PCSK9 là một loại thuốc giảm cholesterol mới hơn. Hai loại thuốc, alirocumab (Praluent) và evolocumab (Repatha), đã được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (Food and Drug Administration- FDA) cho phép sử dụng vào năm 2015. Chúng được sử dụng bằng cách tiêm mỗi 2 đến 4 tuần để giảm LDL cholesterol (“xấu”).
PCSK9 là một protein trong gan, ngăn cản gan giáng hóa và loại bỏ LDL. Vì vậy chất ức chế PCSK9 giúp gan lấy lại khả năng loại bỏ LDL. Nó có thể được dùng riêng hoặc kết hợp cùng với statin.
Nếu mức LDL cholesterol của bạn không đáp ứng tốt với statin đơn lẻ, bác sĩ có thể kê thêm chất ức chế PCSK9.
SiRNA là gì? Có tác dụng điều trị tăng cholesterol như thế nào, và dành cho ai?
RNA can thiệp kích thước nhỏ (Small interfering RNA - siRNA) là nhóm thuốc hạ cholesterol mới nhất nhằm ngăn chặn việc sản xuất PCSK9.
Thuốc này ngăn chặn quá trình dịch mã RNA thông tin tổng hợp PCSK9, có thể dẫn giảm lượng PCSK9. Kết quả là siRNA có thể làm giảm LDL.
Inclisiran là loại thuốc đầu tiên trong nhóm này, và đã được chứng minh là làm giảm LDL từ 30 đến 46% sau 1 năm.
Tuy chưa nhận được sự chấp thuận của FDA để tiêu dùng ở Hoa Kỳ, nhưng nó đã được chấp thuận ở Châu Âu.
Bác sĩ có thể khuyên dùng những loại thuốc nào khác?
Statin thường được chỉ định dùng trong điều trị tăng cholesterol. Nếu bạn không thể dung nạp statin, bác sĩ có thể sẽ đề nghị khác, chẳng hạn như:
- Chất xơ
- Niacin
- Thuốc ức chế hấp thụ cholesterol (ezetimibe)
- Thuốc ức chế lyase citrate (axit bempedoic)
- Thuốc cô lập axit mật (cholestyramine)
- Dầu cá
Bác sĩ cũng có thể kê một trong những loại thuốc này ngoài statin nếu bạn có cả LDL và triglycerid cao (lớn hơn 500 mg / dL).
Thuốc điều trị tăng cholesterol có an toàn không?
Các loại thuốc điều trị tăng cholesterol nói chung là an toàn.
Có khoảng 3% những người dùng statin có thể bị đau cơ. Đây được coi là một bệnh cơ. Bác sĩ sẽ hỏi bạn có bị đau cơ sau khi bắt đầu uống statin hay không.
Lên đến 5,5% những người sử dụng statin có thể bị tổn thương gan. Bác sĩ cũng sẽ xét nghiệm men gan thông qua xét nghiệm máu.
Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu nào của bệnh cơ hoặc tổn thương gan, bác sĩ có thể giảm liều statin hoặc kê một loại thuốc điều trị cholesterol khác.
Cũng có một nguy cơ nhỏ làm tăng lượng đường trong máu khi dùng statin. Ở những người bị bệnh đái tháo đường, lợi ích của việc giảm mức LDL, giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ bằng thuốc cao hơn bất kỳ rủi ro nào khác.
Tôi có cần dùng thuốc hạ cholesterol vĩnh viễn không?
Một số người có thể kiểm soát lượng cholesterol bằng chế độ ăn uống, tập thể dục, quản lý cân nặng và có thể ngừng sử dụng thuốc giảm cholesterol một cách an toàn.
Những người khác có thể phải dùng thuốc giảm cholesterol trong suốt quãng đời còn lại do tiền sử gia đình có tăng cholesterol hoặc vì họ có nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch.
Ngay cả khi bạn cần dùng thuốc giảm cholesterol, việc điều chỉnh lối sống vẫn rất quan trọng. Bạn nên hướng tới việc:
- Tăng chất xơ trong chế độ ăn uống
- Giảm lượng chất béo bão hòa
- Tập thể dục 150 phút mỗi tuần
- Từ bỏ hút thuốc hoặc uống rượu nếu bạn sử dụng nhiều, vì những thói quen này có thể làm tăng lượng cholesterol
Xem thêm:
- Những ảnh hưởng của cholesterol cao đối với cơ thể, nguyên nhân và cách khắc phục
- Chế độ ăn thuần chay ảnh hưởng tới chỉ số cholesterol như thế nào?
- Pizza có nhiều cholesterol không?
- Xét nghiệm Lipoprotein tỷ trọng cao (HDL): mục đích và kết quả
- Những điều cần biết về HDL Cholesterol: Nồng độ tối ưu và biện pháp bổ sung
