Cho dù nước tiểu của bạn bị pha loãng bởi nước hay ở dạng cô đặc đều sẽ bị ảnh hưởng bởi các sắc tố. Bạn càng uống nhiều nước và nước tiểu càng loãng thì sắc tố trong nước tiểu càng nhạt.
Các sắc tố, chất hóa học trong thực phẩm và thuốc đang sử dụng cũng làm thay đổi màu sắc nước tiểu. Màu thay đổi khá hợp lí và thường không kéo dài lâu.
Một vài thay đổi màu sắc nhất định có thể là triệu chứng của các bệnh lý tiềm ẩn.
Nước tiểu "bình thường" có màu gì?
Màu nước tiểu “bình thường” của mọi người không giống nhau nhưng đều nằm trên phổ màu vàng.
Nếu màu nước tiểu nằm ngoài dải màu vàng: màu đục, màu đỏ, xanh lam hoặc xanh lá cây, nâu - bạn nên đi khám ngay.
Nguyên nhân khiến nước tiểu đổi màu?
Các dải màu nước tiểu. Nguồn Medicalnewstoday.comNhư đã đề cập ở trên, màu sắc của nước tiểu ảnh hưởng nhiều bởi lượng nước uống. Khi uống nhiều nước, nước tiểu trở nên nhạt gần như trong suốt. Bạn càng uống ít nước, nước tiểu sẽ càng sẫm màu.
Chế độ ăn uống, vitamin và các khoáng chất
Chế độ ăn uống cũng có thể là một yếu tố. Màu tự nhiên của thực phẩm (ví dụ quả mọng và củ cải đường) có thể tương tác với sắc tố để tạo ra một màu khác. Thực phẩm chế biến kỹ có thể chứa nhiều màu thực phẩm tạo tương tác với sắc tố.
Các vitamin B, chẳng hạn như riboflavin (B2) và cobalamin (B12) từ thực phẩm chức năng hoặc vitamin tổng hợp cũng được cho là nguyên nhân gây ra nước tiểu màu vàng xanh huỳnh quang. Các món trộn thay thế bữa ăn thường bổ sung vitamin B, cũng có thể gây ra triệu chứng tương tự.
Beta caroten hoặc vitamin C dư thừa dẫn đến nước tiểu có màu vàng sẫm hoặc màu da cam. Beta carotene, được chuyển hóa thành vitamin A trong cơ thể, có nhiều trong các loại thực phẩm màu vàng, cam như cà rốt và khoai lang.
Ngoài các loại trái cây họ cam quýt, vitamin C cũng được tìm thấy trong cà chua, dâu tây và bông cải xanh.
Tập luyện
Nếu không bù nước đúng cách sau khi tập luyện, cũng có thể dẫn đến mất nước và làm nước tiểu sẫm màu hơn. Tập thể dục quá sức mà không được cung cấp đủ nước có thể gây hậu quả nghiêm trọng như vỡ cơ bắp, đau cơ dữ dội cùng với nước tiểu màu Cocacola hoặc màu trà. Khi đó bạn nên đi khám bác sĩ ngay lập tức.
Thuốc điều trị
Các loại thuốc cũng có thể làm cho nước tiểu có màu sáng hơn. Chẳng hạn như bệnh nhân đang sử dụng thuốc kháng sinh, thuốc nhuận tràng và một số loại thuốc hóa chất điều trị ung thư.
Ví dụ thuốc phenazopyridine (Pyridium) thường được sử dụng để điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu. Một tác dụng phụ phổ biến của nó là nước tiểu màu cam.
Các loại thuốc khác như Rifampin cũng có thể làm nước tiểu đổi màu cam mà không nguy hại đến cơ thể.
Bệnh lý
Nước tiểu đổi màu có thể là triệu chứng liên quan đến chức năng thận, gan hoặc bàng quang. Nếu nước tiểu trở nên đục hoặc có mùi nặng, có thể là triệu chứng của nhiễm trùng bàng quang hoặc thận.
Điều này đặc biệt chính xác nếu bạn đang có triệu chứng của các bệnh nhiễm trùng này như tiểu buốt, sốt, nôn mửa hoặc đau lưng.
Thai kỳ
Các tài liệu được ghi chép cho thấy nước tiểu màu vàng tươi là một triệu chứng sớm của thai kỳ. Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu nào củng cố những khẳng định trên.
Các yếu tố nguy cơ gây màu bất thường của nước tiểu màu là gì?
Tuổi và giới tính là các yếu tố tăng nguy cơ mắc các bệnh lý liên quan màu nước tiểu. Ví dụ, các khối u ở thận hoặc bàng quang hay gặp ở người lớn tuổi. Chảy máu đường tiết niệu thường liên quan đến bệnh lý thận hoặc bàng quang.
Các bệnh lý nghiêm trọng hơn như ung thư cũng gây chảy máu và nước tiểu hồng hoặc đỏ. Hãy đi khám bác sĩ ngay nếu bạn tiểu ra máu để xác định nguyên nhân của tình trạng này.
Có đến 60% phụ nữ bị nhiễm trùng đường tiết niệu ít nhất một lần trong đời. Nhiễm trùng này có thể đi kèm chảy máu đường tiết niệu làm đổi màu nước tiểu. Nam giới cũng có thể tiểu ra máu do phì đại tuyến tiền liệt.
Chảy máu đường tiết niệu ít phổ biến ở trẻ em, mặc dù một số rối loạn hiếm gặp có thể gây tiểu ra máu như ban xuất huyết Henoch – Schonlein, hội chứng urê huyết và u Wilms.
Mọi trường hợp chảy máu đường tiết niệu ở trẻ em đều được coi là bất thường và cần được cấp cứu ngay lập tức.
Chẩn đoán màu nước tiểu bất thường
Nếu thấy nước tiểu đổi màu bất thường, bạn nên đi khám bác sĩ. Sau khi lên lịch hẹn khám, hãy ghi lại tất cả các chi tiết nào có thể giúp bác sĩ chẩn đoán bệnh.
Hãy xem xét những vấn đề sau:
- Lần đầu tiên bạn nhận thấy màu nước tiểu thay đổi là khi nào?
- Thực đơn của bạn gần đây bao gồm những gì?
- Bạn đã dùng những loại thuốc hoặc thực phẩm bổ sung nào?
- Bạn đã từng tham gia vào hoạt động thể chất nặng nào chưa?
- Có thay đổi gì đối với giấc ngủ của bạn không?
- Đi đại tiện có bình thường không?
- Các vết phát ban ở trên cơ thể không?
- Gần đây bạn có bị đau đầu không?
- Bạn có gặp vấn đề gì với thị giác không?
- Sụt cân không rõ nguyên nhân không?
- Tiền sử hút thuốc
- Thay đổi trong thói quen đi tiểu của bạn?
Khi bạn gặp bác sĩ, họ sẽ hỏi về tiền sử sức khỏe cũng như thăm khám lâm sàng, sau đó có thể chỉ định xét nghiệm phân tích nước tiểu hoặc xét nghiệm máu.
Phân tích nước tiểu đánh giá sự có mặt của tế bào hồng cầu, nồng độ protein trong nước tiểu và xác định những sản phẩm bài tiết có mặt.
Xét nghiệm cũng cho biết liệu có vi khuẩn gây nhiễm trùng không và từ đó bác sĩ sẽ chỉ định thêm xét nghiệm cấy nước tiểu.
Xét nghiệm máu nhằm đánh giá chức năng thận và men gan. Những kết quả này cung cấp thêm thông tin về nguyên nhân của nước tiểu đổi màu.
Điều trị
Tùy thuộc vào kết quả các xét nghiệm mà bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Nếu bác sĩ phát hiện ra nước tiểu vàng sậm do mất nước, họ sẽ chỉ định bổ sung thêm chất lỏng vào thực đơn. Nước tiểu sẽ trở lại màu vàng bình thường trong vòng vài ngày. Nếu một bệnh lý tiềm ẩn được phát hiện, bác sĩ sẽ điều trị phù hợp với bệnh lý đó.
Những điều bạn cần nhớ khi thấy màu nước tiểu bất thường
Nếu nước tiểu có màu vàng sẫm, đó là cơ thể đang nhắc bạn uống nhiều nước hơn. Sự đổi màu này có thể do mất nước nên hãy uống nhiều nước.
Cho dù bạn đang ngồi tại văn phòng, tập thể hình tại phòng gym hay nằm trên bãi biển luôn nhớ uống đủ nước.
Nếu bạn đang dùng bất kỳ loại thuốc nào gây ra sự đổi màu này, yên tâm là nó vô hại. Hãy tiếp tục dùng thuốc dưới sự theo dõi của bác sĩ, trừ khi bác sĩ chỉ định khác.
Xem thêm:
