Cũng như các loại sinh thiết khác, mẫu được thu thập trong quá trình FNA có thể giúp chẩn đoán hoặc loại trừ các bệnh lý như ung thư.
FNA thường được coi là một thủ thuật an toàn. Các biến chứng là không thường gặp.
Khi nào FNA được sử dụng?
FNA thường được sử dụng cho các khối hoặc u cục nằm ngay dưới da.
Bác sĩ có thể sờ thấy khối u khi thăm khám hoặc thông trong một xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh như:
Các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh cũng có thể phát hiện ra các điểm bất thường sâu hơn bên trong cơ thể.
Các bác sĩ có thể đề nghị chọc hút bằng kim nhỏ cho các vị trí như:
- Nang (khối chứa đầy dịch)
- Nốt hoặc khối rắn
- Hạch bạch huyết sưng to
Nếu không có FNA, bác sĩ thường khó xác nhận những vùng bất thường này chứa tổ chức gì. Và bạn có thể không biết liệu chúng có phải là mối đe dọa cho sức khỏe của bạn hay không.
Lý do phổ biến nhất để thực hiện FNA là xét nghiệm ung thư.
Hầu hết các chỉ định FNA được thực hiện trên ở các vị trí sau:
- Tuyến vú
- Tuyến giáp
- Nổi hạch ở cổ, bẹn hoặc nách
FNA ở những vị trí này được thực được thực hiện qua da.
Sử dụng nội soi, các bác sĩ cũng có thể tiếp cận các khu vực sâu hơn trong cơ thể. Nội soi sử dụng một ống mềm có gắn đèn và camera. Trong quá trình nội soi, bác sĩ có thể chọc hút bằng kim nhỏ trên một số vị trí bất thường ở ngực hoặc bụng.
Chuẩn bị gì trước khi thực hiện FNA
Không có một tiêu chuẩn nào về sự chuẩn bị trước khi FNA. Người bệnh có thể được yêu cầu thực hiện các bước chuẩn bị sau:
Thay đổi thuốc. Vài ngày trước khi làm thủ thuật, ngừng dùng aspirin hoặc các chất làm loãng máu khác. Chúng bao gồm clopidogrel (Plavix), warfarin (Coumadin hoặc Jantoven), hoặc một trong những loại thuốc chống đông máu đường uống khác như apixaban (Eliquis) và dabigatran (Pradaxa).
Thay đổi trong chế độ ăn uống. Không ăn hoặc uống bất cứ thứ gì trong vài giờ trước khi làm thủ thuật.
Quy trình FNA
Hầu hết các các trường hợp FNA sẽ được thực hiện ngoại trú.
Nguồn ảnh ncbi.nlm.nih.gov
Dưới hướng dẫn của siêu âm, bác sĩ dùng một xilanh gắn với kim dài rất nhỏ hút các tế bào từ khối u ra và trải các tế bào này trên một tấm kính để quan sát dưới kính hiển vi. Khả năng chẩn đoán của FNA chính xác đến 95% nếu như lấy đủ mẫu và bác sĩ giải phẫu bệnh có kinh nghiệm.
Các bước tiến hành được diễn ra như sau:
Bước 1. Lấy bệnh phẩm
Bộc lộ vị trí hạch cần chọc hút tế bào (bệnh nhân có thể nằm hoặc ngồi tùy vị trí hạch để làm thủ thuật cho thuận tiện).
Sát trùng vùng cần chọc hút tế bào bằng cồn.
Chọc hút để lấy bệnh phẩm: cố định vị trí hạch cần chọc bằng hai ngón bàn tay trái, tay phải cầm kim có gắn bơm tiêm xuyên qua da vào hạch, hút dưới áp lực âm để dịch chọc vào trong lòng kim.
Siêu âm có thể được sử dụng trong quá trình thực hiện để xác định chính xác vị trí chọc.
Trước khi rút mũi kim ra khỏi hạch, cần giải phóng áp lực âm, rút nhanh kim qua da. Có thể chọc hút nhiều vị trí trên hạch (nếu hạch >1,5) hoặc chọc hút nhiều hạch (cần đánh dấu thứ tự hạch hoặc vị trí hạch được chọc hút trên phiến kính).
Sát trùng lại vị trí đã chọc hút hoặc băng lại nếu cần.
Bước 2. Làm phiến đồ
Tháo kim ra khỏi bơm tiêm.
Kéo pittông xuống để lấy không khí vào bơm tiêm tạo áp lực.
Lắp kim vào bơm tiêm.
Nhanh chóng phụt dịch chọc ra từ các khối u lên các phiến kính đã ghi sẵn mã số bệnh nhân.
Dùng một phiến kính khác dàn bệnh phẩm trên các phiến kính có bệnh phẩm để bệnh phẩm được dàn mỏng, đều.
Bước 3. Cố định phiến đồ
Bước 4. Nhuộm các phiến đồ
Bước 5. Nhận định kết quả.
Những người bệnh được chọc hút bằng kim nhỏ trong quá trình nội soi sẽ có thêm sự chuẩn bị. Hầu hết sẽ được dùng thuốc an thần. Quy trình nội soi thường mất nhiều thời gian hơn so với FNA qua da (thường lên đến một giờ).
Sau khi thực hiện thủ thuật
Nếu sử dụng thuốc an thần trong quá trình chọc hút bằng kim nhỏ, bạn có thể bị chệnh choạng và không thể làm việc sau đó.
Tại vị trí sinh thiết, bạn có thể bị:
- Sưng tấy
- Đau nhức
- Chảy máu
Ở hầu hết người bệnh, thuốc giảm đau không kê đơn (như paracetamol) là đủ để giảm bớt sự khó chịu. Kết quả cuối cùng của xét nghiệm sau khi chọc hút bằng kim nhỏ có thể mất đến một tuần hoặc lâu hơn. Kết quả sơ bộ có thể có sớm hơn.
Các biến chứng của FNA
Các biến chứng nghiêm trọng sau khi chọc hút bằng kim nhỏ là rất hiếm. Chảy máu nhẹ dưới da tại vị trí sinh thiết có thể xảy ra. Điều này có thể dẫn tới tụ máu dưới da.
Nhiễm trùng tại vị trí sinh thiết là rất hiếm, vì các kỹ thuật và thiết bị vô trùng được sử dụng cho tất cả các thủ thuật chọc hút tế bào bằng kim nhỏ.
Nguy cơ biến chứng do chọc hút tế bào bằng kim nhỏ trong quá trình nội soi cao hơn một chút nhưng tỉ lệ vẫn khá thấp.
