Huấn luyện kỹ năng thực hiện nghiệm pháp Carvallo
Mục đích
Kỹ thuật đơn giản này được ứng dụng trong một số trường hợp khác nhau nhưng mục đích chính vẫn là ảnh hưởng lên huyết áp và nhịp tim của người bệnh.
Phục hồi nhịp tim: Nghiệm pháp Carvallo có thể làm giảm nhịp tim ở những người có nhịp tim nhanh. Nếu lần thực hiện đầu tiên không đáp ứng, bác sĩ có thể khuyến khích bệnh nhân thực hiện lại lần 2.
Chẩn đoán rối loạn thần kinh thực vật: Ngoài việc hỗ trợ điều trị nhịp tim nhanh, nghiệm pháp Carvallo cũng có thể được sử dụng để chẩn đoán những rối loạn của hệ thần kinh thực vật. Sự thay đổi của nhịp tim và huyết áp qua các giai đoạn khác nhau của nghiệm pháp có thể giúp bác sĩ chẩn đoán xác định các vấn đề của thần kinh giao cảm và phó giao cảm.
Điều trị ù tai: Nghiệm pháp Carvallo cũng có thể giúp điều trị tình trạng ù tai khi không khí tạm thời chặn ống Eustachian - ống thính giác ở tai trong. Đa số chúng ta có thể trải qua cảm giác ù tai này trong quá trình máy bay cất cánh, hạ cánh hay đi lặn biển.
Luyện tập thể hình: Nghiệm pháp này có thể là kiểu thở tối ưu để tạo ra lực tối đa và thường được sử dụng trong một số bài tập thể hình cần sự ổn định của phần thân như squat, deadlift, bench press... Tuy nhiên, người tập cần tham khảo ý kiến của huấn luyện viên thể hình trước khi thực hành nghiệm pháp này.
Tập thể hình. Nguồn ảnh: certifind.
Cách thực hiện
Nguyên lý chung: Nghiệm pháp Carvallo được thực hiện bằng cách thở ra gắng sức cùng lúc với đóng nắp thanh môn sau khi đã hít vào tối đa. Động tác này được mô tả giống như động tác rặn khi đại tiện và có tác dụng làm tăng áp lực trong lồng ngực. Nghiệm pháp này đề cập làm thay đổi huyết áp và mạch đập, xảy ra trong cả giai đoạn rặn của nghiệm pháp và giai đoạn phục hồi sau khi không còn rặn nữa.
Thiết bị: Dụng cụ để thực hiện nghiệm pháp rất đơn giản, chỉ cần một ống nghe và một máy đo huyết áp. Ngoài ra để kết quả đo trực quan và dễ ghi nhận, bác sĩ có thể sử dụng máy siêu âm Doppler đầu dò tần số cao để ghi nhận sự thay đổi dòng chảy bên trong động mạch cánh tay.
Quy trình thực hiện
Trước khi thăm khám, bác sĩ sẽ khai thác bệnh sử của người bệnh. Để thực hiện đúng nghiệm pháp, bác sĩ cần hướng dẫn, làm mẫu và kiểm tra bệnh nhân thực hiện các động tác hít thở theo yêu cầu trong những khoảng thời gian nhất định.
Đầu tiên, bệnh nhân cần hít một hơi thật sâu sau đó thở ra và rặn mạnh giống như động tác rặn khi đại tiện, trong khi một tay bịt mũi lại. Giữ nguyên động tác này trong khoảng 10 giây rồi yêu cầu bệnh nhân hít thở bình thường.
Yêu cầu bệnh nhân nín thở trong vòng 10 giây. Nguồn ảnh: hocboibonmua.
Bác sĩ sẽ đo đáp ứng nghiệm pháp bằng cách sử dụng máy đo huyết áp trong giai đoạn bệnh nhân rặn được chuẩn hóa bằng cách cho bệnh nhân ngậm 1 ống nối với bộ chuyển đổi áp suất để đảm bảo áp suất khi thở ra từ 30-40mmHg trong ít nhất 10 giây. Trước tiên, bơm túi hơi của huyết áp kế lên 15mmHg so với mốc huyết áp tâm thu lúc nghỉ của bệnh nhân và giữ nguyên mức huyết áp này trong suốt nghiệm pháp và 30 giây sau đó. Yêu cầu bệnh nhân thực hiện nghiệm pháp trong 10 giây sau đó tiếp tục hít thở bình thường. Bác sĩ lắng nghe tiếng korotkoff trên động mạch cánh tay trong suốt quá trình thực hiện. Tiếng korotkoff sẽ xuất hiện khi huyết áp bệnh nhân vượt quá áp suất trong túi hơi.
Đọc kết quả
Đáp ứng Carvallo bình thường được chia thành 4 giai đoạn:
- Giai đoạn 1: Huyết áp tâm thu tăng nhanh do áp lực trong lồng ngực tăng tác động trực tiếp lên động mạch chủ.
- Giai đoạn 2: Huyết áp giảm xuống do máu tĩnh mạch về tim khi bệnh nhân tiếp tục thực hiện động tác rặn.
- Giai đoạn 3: Ngay sau khi bệnh nhân ngưng rặn và thở ra, huyết áp giảm thêm do sự ứ đọng máu tạm thời trong các tĩnh mạch phổi.
- Giai đoạn 4: Huyết áp tăng quá đà vượt mức huyết áp trong túi hơi chủ yếu là do phản xạ giao cảm gây ra bởi tình trạng hạ huyết áp trước đó.
Như vậy, khi nghe trên động mạch cánh tay tiếng korotkoff sẽ xuất hiện trong giai đoạn 1 và 4 nhưng không có trong giai đoạn 2 và 3. Những thay đổi về nhịp tim lệch 1 pha so với thay đổi huyết áp. Có nghĩa là nhịp tim sẽ tăng trong giai đoạn 2 và 3 và giảm trong giai đoạn 4.
Đáp ứng Carvallo bất thường
Ở những bệnh nhân bị suy tim sung huyết, có 2 loại đáp ứng Valsalva bất thường:
- Không có đáp ứng quá đà do huyết áp của bệnh nhân không tăng lên trong giai đoạn 4, do đó chỉ nghe được tiếng korotkoff trong giai đoạn 1.
- Đáp ứng sóng vuông do huyết áp tăng lên song song với áp suất trong lồng ngực do đó tiếng korotkoff nghe được trong suốt giai đoạn 1 và 2.
Ở những bệnh nhân suy tim sung huyết không nghe thấy tiếng korotkoft trong giai đoạn 4. Nguồn ảnh: vinmec
Tiếng korotkoff luôn nghe được trong giai đoạn 1 bất kể đáp ứng Valsalva bình thường hay bất thường. Nếu tiếng korotkoff không xuất hiện trong giai đoạn này có nghĩa là áp suất trong lồng ngực tăng lên không đủ cao khi thực hiện nghiệm pháp và kết quả đo không đúng. Thuốc ức chế beta có thể gây ra đáp ứng dương tính giả chủ yếu là không có đáp ứng quá đà trong giai đoạn 4.
Ở những bệnh nhân suy tim sung huyết, tiếng korotkoff sẽ không xuất hiện trong giai đoạn 4 vì tim không co bóp đủ để làm tăng cung lượng tim đáp ứng với tình trạng hạ huyết áp. Và đáp ứng hạ huyết áp không xảy ra trong giai đoạn 2 do tình trạng tăng thể tích máu tĩnh mạch trung tâm duy trì máu tĩnh mạch về tim phải liên tục và phổi sung huyết cung cấp máu dồi dào cho tim trái trong suốt quá trình làm nghiệm pháp.
