Giới thiệu về cây rau muống
Rau muống tên khoa học: Ipomoea reptans.
Thuộc họ: bìm bìm Convollulaceae.
Đặc điểm mọc bò dưới nước hoặc trên cạn, thân rỗng ruột, dày, có hoa và quả ra hạt. Hoa hay kết quả mùa thu, một số nơi lấy hạt gieo cho vụ sau. Cây sinh sản vô tính bằng phương pháp dâm cành, hoặc hữu tính bằng hạt. Cây phát triển mạnh vào mùa hè, người dân dùng làm thức ăn nấu canh.
Ở Việt Nam, rau muống được chia thành hai loại phổ biến là rau muống trắng và rau muống tía. Rau muống trắng thường được trồng trên cạn, gieo trồng theo luống. Rau muống tía thường mọc hoang dưới nước, có thân đỏ nên còn được gọi là rau muống đồng, rau muống ruộng hay rau muống đỏ.
Giá trị dinh dưỡng của rau muống
Loại rau xanh này chứa nhiều dưỡng chất và ít calorie, do đó rất tốt cho người muốn giảm cân.
Trong 100g rau chứa:
- Nước: 86g
- Calorie: 19kcal (2% DV – daily value- lượng khuyến nghị hằng ngày)
- Carbohydrate: 3,14g (2% DV)
- Đường: 9,85
- Protein: 2,6g (4,5% DV)
- Chất béo: 0,2g (1% DV)
- Cholesterol: 0mg
- Chất xơ: 2,1g (5,5% DV)
Vitamin
- Thiamin (B1): 0,03mg
- Folat (B9): 57 microgam
- Niacin (B3): 0,90mg
- Axít pantothenic (B5): 0,141mg
- Riboflavin: 0,10 mg
- Vitamin A: 6.300 IU (210% DV)
- Vitamin C: 55mg (92% DV)
Các chất khác
- Sắt: 1,67mg (21% DV)
- Kali: 312mg
- Natri: 113mg
- Canxi: 77mg
- Phốt pho: 39mg
- Magiê: 71mg (18% DV)
- Kẽm: 0,18mg
- Đồng: 0,023mg
Tác dụng của rau muống
Với những giá trị dinh dưỡng của rau muống thì việc sử dụng một cách hợp lý sẽ đem lại tác dụng như sau:
Giảm cholesterol
Rau muống là lựa chọn phù hợp cho những ai muốn giảm cân và lượng cholesterol tự nhiên. Một nghiên cứu được tiến hành trên chuột đã chứng minh rau muống còn giúp hạn chế triglycoside (chỉ số mỡ máu).
Hỗ trợ điều trị vàng da và các vấn đề về gan
Theo Medical Health Guide, rau muống được sử dụng trong y học cổ truyền Ấn Độ để điều trị vàng da và các vấn đề về gan.
Một nghiên cứu đã chứng minh rằng loại rau này giúp chống lại các hóa chất gây hại và quá trình oxy hóa nhờ enzym giải độc, đồng thời loại bỏ các gốc tự do.
Điều trị thiếu máu
Sắt là khoáng chất quan trọng đối với cơ thể, đặc biệt là các tế bào máu đỏ. Vì vậy, hàm lượng sắt cao trong lá rau muống rất có lợi cho những người bị thiếu máu cũng như phụ nữ mang thai.
Điều trị chứng khó tiêu và táo bón
Rau muống giàu chất xơ, hỗ trợ điều trị các rối loạn tiêu hóaDo giàu chất xơ, rau muống giúp hỗ trợ và điều trị các chứng rối loạn tiêu hóa tự nhiên. Đặc tính nhuận tràng của loại rau này mang nhiều lợi ích cho những người bị chứng khó tiêu và táo bón.
Thậm chí, nước luộc rau cũng có thể chữa các bệnh này. Ngoài ra, rau muống còn được sử dụng để điều trị nhiễm giun đường ruột rất hiệu quả.
Ngăn ngừa bệnh tiểu đường
Các nghiên cứu đã chứng minh rằng ăn rau muống thường xuyên kích thích phát triển các chất đề kháng chống lại bệnh tiểu đường. Đồng thời, nó cũng được sử dụng để điều trị đái tháo đường ở phụ nữ mang thai.
Bảo vệ tim
Rau muống chứa nhiều dinh dưỡng thiết yếu như vitamin A, C và beta-carotene. Chúng đóng vai trò quan trọng, giúp làm giảm các gốc tự do, chống oxy hóa cholesterol.
Bên cạnh đó, folate trong rau muống giúp chuyển đổi homocysteine, một loại hóa chất khi ở mức độ cao có khả năng gây đau tim hoặc đột quỵ.
Khoáng chất magiê trong rau muống giúp giảm huyết áp và ngăn ngừa bệnh tim.
Ngăn ngừa ung thư
Rau muống bao gồm 13 hợp chất chống oxy hóa khác nhau, thích hợp để phòng ngừa ung thư (trực tràng, dạ dày, vú, da).
Các chất này có tác dụng loại bỏ các gốc tự do ra khỏi cơ thể, giúp thay đổi điều kiện sinh sôi của các tế bào ung thư và tăng cường môi trường tế bào tự nhiên.
Có lợi cho mắt
Rau muống rất giàu carotenoid, vitamin A và lutein, những dưỡng chất cần thiết giúp bảo vệ đôi mắt. Nó cũng làm tăng nồng độ glutathione, hợp chất đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa bệnh đục thủy tinh thể.
Tăng cường miễn dịch
Ăn rau muống thường xuyên giúp tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể, thúc đẩy xương phát triển, góp phần tăng cường sức khỏe bằng cách trung hòa và loại bỏ độc tố.
Lợi ích sức khỏe khác
Ngoài những lợi ích nêu trên, rau muống còn có hiệu quả trong điều trị đau bụng kinh, đau răng, chảy máu mũi…
Nó cũng là loại thuốc an thần cho những người mất ngủ hoặc khó ngủ, thúc đẩy nôn trong trường hợp bị ngộ độc. Bên cạnh đó, bạn có thể hạ sốt bằng cách sử dụng thấm nước ép rau muống vào miếng gạc lạnh.
Bầu có ăn rau muống được không?
Theo các chuyên gia, rau muống mang lại rất nhiều lợi ích cho các bà bầu cũng như sản phụ sau sinh. Tuy nhiên cần phải có chế độ ăn một cách điều độ.
Rau muống rất tốt cho phụ nữ mang thaiKhi mang thai, chị em phụ nữ ăn rau muống sẽ có lợi cho sức khỏe, cung cấp giá trị dinh dưỡng cao, có lợi cho cả mẹ và bé. Cụ thể như sau:
- Bà bầu ăn rau muống giúp bổ máu: Rau muống dồi giàu sắt, vì vậy khi mang thai nếu ăn rau muống phù hợp thì sẽ giúp mẹ bầu bổ sung hàm lượng sắt tự nhiên cho cơ thể, hạn chế tình trạng thiếu máu ở phụ nữ mang thai.
- Giúp kích thích tiêu hóa: Khi mang thai, tình trạng rối loạn tiêu hóa thường gặp ở mẹ bầu. Trong rau muống có chứa nhiều chất xơ, giúp tăng nhu động ruột, kích thích tiêu hóa. Vì vậy, bà bầu ăn rau muống là phương thuốc hiệu quả giúp giảm và phòng chống rối loạn tiêu hóa.
- Phòng bệnh tiểu đường thai kỳ: Trong rau muống có chứa dưỡng chất giống insulin, ăn rau muống điều độ sẽ giúp bà bầu cân bằng lượng đường trong máu, phòng ngừa bệnh tiểu đường thai kỳ.
- Thanh nhiệt cơ thể cho mẹ bầu, ổn định huyết áp trong quá trình mang thai: Dưỡng chất trong rau muống có công dụng ổn định huyết áp cũng như thanh nhiệt giải độc cơ thể, vì vậy ăn rau muống giúp hạn chế chứng đau đầu ở bà bầu, tốt cho sức khỏe hệ tim mạch của cả mẹ và bé.
Bà bầu và phụ nữ sau sinh đều có thể ăn rau muống, nếu ăn rau muống đúng cách ở bất cứ giai đoạn nào của thai kỳ thì đều sẽ không ảnh hưởng đến mẹ và bé.
Nước ép rau muống thải độc
Ngoài các tác dụng kể trên, trong Đông y còn đề cao tác dụng đánh giá cao tác dụng chống độc, giải độc của rau muống.
Nước ép rau muống có tác dụng chống độc, thải độcTrong cuốn "Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam" của GS Đỗ Tất Lợi nói rằng đây là thứ rau làm mất tác dụng của những thuốc đã uống và nhất là dùng để giải các chất độc. Cách dùng rất đơn giản, chỉ cần rửa sạch, giã nát, vắt lấy nước uống.
Trong "Những cây rau làm thuốc", PTS Võ Văn Chi còn liệt kê ra các chứng ngộ độc có thể dùng rau muống để hóa giải như ngộ độc thức ăn, ngộ độc lá ngón, thạch tín, nấm độc, ngộ độc thuốc...
Cách dùng để giải độc: Lấy toàn cây hoặc cả rễ từ 500 - 1000g giã ra, vắt lấy nước uống. Có thể dùng phối hợp với đậu xanh 120g, rễ cam thảo bắc 30g sắc lên uống thì kết quả tốt hơn.
Ngoài ra, nước ép rau muống cũng cực kỳ tốt cho làn da. Uống nước ép rau muống sẽ giúp trẻ hóa da nhờ khả năng loại bỏ các độc tố có hại ra khỏi cơ thể. Trong rau muống chứa nhiều vitamin A, C, carotenoid và lutein, là những khoáng chất quan trọng làm da sáng và săn chắc hơn.
Lưu ý khi ăn rau muống
Rau được xem là an toàn và không có tác dụng phụ được báo cáo. Dù vậy, vẫn cần nghiên cứu thêm để kết luận.
- Nếu dùng sống: Cần rửa kỹ để tránh bị nhiễm khuẩn. Trong rau muống có thể có nhiều loại kí sinh trùng, đặc biệt là sán lá ruột lớn Fasciolopsis buski, nguy cơ xâm nhập vào cơ thể khi ăn rau sống (rau muống chẻ, nộm rau muống) hoặc chế biến chưa chín kĩ.
- Do là cây bán thủy sinh, nên nếu rau muống được trồng ở nguồn nước ô nhiễm hoặc nước bị nhiễm kim loại nặng sẽ ảnh hưởng đến chất lượng của rau, có thể gây ngộ độc.
- Khi đang dùng thuốc đông y, không nên ăn quá nhiều rau muống vì có thể làm giảm tác dụng của bài thuốc (giống như tác dụng của đậu xanh).
- Loại rau này có thể có tác dụng phụ là giảm lượng đường trong máu. Do đó, hãy hỏi ý kiến bác sĩ nếu bạn đang dùng thuốc tiểu đường.
Trong rau muống có thể có nhiều loại kí sinh trùng
Những người không nên ăn rau muống
Người bị gout, sỏi thận
Những người đang mắc chứng bệnh gout, viêm nhiễm đường tiết niệu nguyên nhân do sỏi thận và người huyết áp cao không nên ăn rau muống. Vì trong thành phần của rau muống có chứa các axit oxalic, chất này làm ảnh hưởng nhiều trên sự ức chế hấp thu của canxi và kẽm.
Đồng thời, còn dễ hình thành và làm tăng nồng độ canxi oxalate trong nước tiểu, dẫn đến hình thành sỏi thận và khiến cho sỏi càng ngày càng to và trầm trọng hơn.
Người đang bị vết thương mềm
Đối với người đang có vết thương mềm sẽ rất dễ bị để lại sẹo nếu ăn rau muống cùng thịt bò. Lý do là vì hai thực phẩm này sẽ kích thích tăng sinh tế bào gây ra hiện tượng sẹo lồi trên da.
Người điều trị ngoại khoa nội khoa
Rau muống cũng nằm trong danh sách những thực phẩm cần phải kiêng đối với những người đang điều trị nội khoa, ngoại khoa vì sẽ gây ra những sẹo lồi gây mất thẩm mỹ cũng như kéo dài thời gian điều trị.
Thuốc sẽ không có tác dụng nếu như người bệnh đang sử dụng thuốc Đông y để điều trị. Việc bạn ăn rau muống sẽ vô tình làm giảm hiệu quả điều trị của những vị thuốc đang điều trị.
Người đau xương khớp
Đối với người đang bị bệnh đau nhức xương khớp, việc ăn rau muống sẽ khiến chỗ đau càng thêm cảm giác bị tê nhức.
Những người đang uống thuốc Đông y
Thuốc sẽ không có tác dụng nếu như người bệnh đang sử dụng thuốc Đông y để điều trị. Việc bạn ăn rau muống sẽ vô tình làm giảm hiệu quả điều trị của những vị thuốc đang điều trị.
Người bụng dạ yếu, dễ dị ứng
Đối với những người có bụng dạ yếu, dễ dị ứng khi ăn rau muống có chứa loại ký sinh trùng sán lá ruột lớn có tên là Fasciolopsis buski, đặc biệt trong trường hợp ăn rau còn sống, hoặc nấu chưa được chín kĩ.
Người bị tiêu chảy
Vì rau muống thường bị nhiễm nhiều loại ký sinh trùng do chúng thường được trồng, thả ở những nơi ao hồ. Vì vậy, triệu chứng tiêu chảy có thể sẽ nguy hiểm, nặng hơn gây ra tình trạng tiêu chảy kéo dài nếu như người bệnh ăn rau muống được trồng ở nơi ao hồ.
Người hay bị ngộ độc
Rau muống thường chứa rất nhiều thuốc kích thích, thuốc trừ sâu nên đây là loại rau nằm trong nhóm rau ăn lá có nguy cơ cao gây ngộ độc thực phẩm. Người tiêu dùng có thể bị ngộ độc mãn tính vì ăn phải các loại rau có chứa dư lượng thuốc bảo vệ thực vật vượt ngưỡng cho phép
