Nhiễm trùng rốn là nhiễm trùng cuống rốn sau khi sinh, nhiễm trùng có thể khu trú tại vị trí cuống rốn hoặc lan rộng, không còn ranh giới bình thường giữa da và niêm mạc rốn chỗ thắt hẹp, vùng sung huyết lan rộng ra thành bụng kèm phù nề, rỉ dịch hôi, đôi khi có mủ.
Hiện nay, tỉ lệ nhiễm trùng rốn đã giảm đi rất nhiều nhờ các quy trình kiểm soát nhiễm trùng trong bệnh viện và các tiêu chuẩn chăm sóc rốn thường quy.
Tuy nhiên, tỉ lệ nhiễm trùng vẫn đang ở khoảng 1 trong 200 trẻ sơ sinh. Hãy cùng đọc tiếp bài viết này để biết ai có nguy cơ mắc và tại sao việc chăm sóc y tế kịp thời lại quan trọng như vậy.
Nguyên nhân nào gây ra nhiễm trùng rốn?
Nguyên nhân chính của nhiễm trùng rốn là do tiếp xúc với bất kỳ vi khuẩn nào trong quá trình sinh nở, khi cắt rốn sau khi sinh hoặc vài ngày sau đó tại nhà.
Dưới đây là một số vi khuẩn chính gây nhiễm trùng rốn:
- Liên cầu khuẩn (Streptococcus)
- Tụ cầu khuẩn (Staphylococcus)
- Vi khuẩn gram âm
Uốn ván cũng có thể là nguyên nhân gây nhiễm trùng rốn. Trẻ sơ sinh bị uốn ván sơ sinh có khả năng bị nhiễm trùng dây rốn trong quá trình sinh nở hoặc chăm sóc dây rốn không sạch sẽ.
Chăm sóc tại nhà đúng cách sau khi sinh có thể làm giảm nguy cơ bị nhiễm trùng rốn, vì vậy hãy làm theo hướng dẫn của bác sĩ nhi khoa một cách cẩn thận.
Những ai có nguy cơ bị nhiễm trùng rốn?
Nhiễm trùng rốn xảy ra trong những ngày và những tuần đầu sau khi sinh, nhưng hiếm khi thấy ngoài thời kỳ sơ sinh.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ nhiễm trùng rốn có thể kể tới:
- Sinh non
- Nhiễm khuẩn khi sinh
- Cân nặng khi sinh thấp
- Đặt ống thông qua rốn
- Nhiễm trùng ối (một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn ở màng ối và chất lỏng bao quanh và bảo vệ em bé của bạn)
- Vỡ ối kéo dài
Nếu em bé bị nhiễm trùng rốn, rất có thể bạn sẽ nhận thấy các dấu hiệu nhiễm trùng (như mủ và sưng đỏ) từ 3 đến 5 ngày sau khi sinh ở trẻ sinh non và 5 đến 9 ngày đối với trẻ sinh đủ tháng.
Dấu hiệu nhận biết nhiễm trùng rốn
Hãy theo dõi cẩn thận rốn của con bạn, kiểm tra tình trạng viêm nhiễm và đổi màu xung quanh vùng rốn trong vài tuần đầu đời của bé.
Dưới đây là các dấu hiệu và triệu chứng của nhiễm trùng rốn cần chú ý:
- Khối chảy mủ hoặc chảy dịch ở trên hoặc gần gốc dây rốn
- Da đỏ lan rộng từ xung quanh rốn
- Vùng bụng sưng nề
- Dịch tiết có mùi hôi, đục từ vùng bị nhiễm bệnh
- Sốt (Thận trọng: Không cho bé uống bất kỳ loại thuốc hạ sốt nào khi chưa được sự đồng ý của bác sĩ nhi khoa)
- Chảy máu quanh gốc dây rốn
- Khó chịu, hôn mê và giảm hoạt động
Vì bất kỳ triệu chứng nào trong số này có thể xảy ra sớm hoặc muộn trong quá trình nhiễm trùng, điều quan trọng là phải đến gặp bác sĩ nhi khoa ngay lập tức nếu bạn nghi ngờ có vấn đề.
Nhiễm trùng huyết là biến chứng phổ biến nhất do nhiễm trùng rốn gây ra và có thể tiến triển thành bệnh nghiêm trọng và có hại hơn nhiều, đó là lý do tại sao việc phát hiện và điều trị sớm bệnh là rất quan trọng.
Làm thế nào để chẩn đoán nhiễm trùng rốn?
Trong hầu hết các trường hợp, các bác sĩ có thể chẩn đoán nhiễm trùng rốn chỉ đơn giản bằng cách quan sát khi kiểm tra em bé hoặc qua một bức ảnh.
Phân độ nhiễm trùng rốn theo Tổ chức y tế thế giới (WHO)
- Mức độ nhiễm trùng nhẹ: Tình trạng sưng, đỏ chỉ diễn ra ngay tại chân rốn trẻ sơ sinh.
- Mức độ nhiễm trùng rốn trung bình: Mức độ sưng đỏ diễn ra ngay tại chân rốn lan ra xung quanh với đường kính dưới 2cm, kèm theo các triệu chứng sốt, vàng da ở trẻ sơ sinh...
- Nhiễm trùng rốn mức độ nặng: Tình trạng sưng, đỏ lan rộng hơn 2cm và bắt đầu hoại tử xuống lớp cơ dưới da trẻ, cùng với đó là các triệu chứng của nhiễm trùng huyết, sốc nhiễm trùng.
Điều trị nhiễm trùng rốn như thế nào?
Nếu bạn nghi ngờ rằng em bé của bạn đã bị nhiễm trùng rốn, cho bé đi khám bác sĩ nhi khoa càng sớm càng tốt.
Nhiễm trùng rốn mức độ nhẹ: Trẻ được cho uống kháng sinh kết hợp với việc vệ sinh vùng rốn tại chỗ bằng dung dịch cồn 70%
Nhiễm trùng rốn mức độ trung bình: Trẻ sơ sinh bắt buộc phải nhập viện để tiến hành điều trị bằng cách chích kháng sinh đường tĩnh mạch, thời gian điều trị có thể kéo dài khoảng 7 ngày.
Nhiễm trùng rốn mức độ nặng: Việc điều trị diễn ra khác phức tạp, không chỉ chích kháng sinh chữa nhiễm trùng rốn mà còn kết hợp điều trị các triệu chứng của các bệnh lý khác kèm theo. Vì vậy, thời gian điều trị thường sẽ kéo dài trên 14 ngày.
Làm thế nào bạn có thể ngăn ngừa nhiễm trùng rốn?
Cả Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) và Trường Cao đẳng Sản khoa Hoa Kỳ (ACOG) đều khuyên "chăm sóc dây rốn khô" (hay còn gọi là giữ cho rốn sạch sẽ và khô tự nhiên mà không sử dụng cồn hoặc thuốc mỡ) và hiện nay nó đã được thực hiện phổ biến ở các bệnh viện Hoa Kỳ.
Để giảm nguy cơ nhiễm trùng rốn cần:
- Bảo đảm vô trùng trước và sau khi sinh.
- Cắt và cột rốn bằng dụng cụ vô trùng.
- Rửa tay trước khi săn sóc trẻ.
- Để rốn hở và khô, tránh đắp hoá chất hay vật lạ vào rốn.
- Ba mẹ cần quan sát rốn và chân rốn mỗi ngày để phát hiện sớm nhiễm trùng.
- Để rốn hở, không băng kín là biện pháp làm rốn mau khô và mau rụng, giữ cho rốn sạch có hiệu quả và an toàn tương đương với sử dụng dung dịch sát trùng hoặc kháng sinh tại chỗ.
Để rốn hở, không băng kín là biện pháp làm rốn mau khô và mau rụng
- Khi trẻ có dấu hiệu nhiễm trùng rốn, cần phải đưa trẻ đi khám. Trẻ sẽ được cho uống thuốc và hướng dẫn vệ sinh rốn đúng cách và nặng hơn là phải nhập viện điều trị.
- Nếu trẻ được uống thuốc tại nhà, phải đảm bảo rằng em bé uống đủ liều thuốc ngay cả khi rốn đã cải thiện hơn.
Lưu ý: Một số nền văn hóa có tập quán truyền thống bôi tro, dầu hoặc các chất khác lên cuống rốn, tất cả những điều này có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và viêm xoang của em bé.
Vì vậy, mẹ hãy nhớ giữ cho rốn của trẻ luôn sạch sẽ, khô thoáng và tiếp xúc với không khí. Nếu bạn thấy có chất dịch chảy ra, hãy nhẹ nhàng lau sạch bằng tăm bông ướt và lau khô cẩn thận (mặc dù rốn sẽ chảy ra một chút sau khi dây rốn rụng ra là điều bình thường). Không sử dụng cồn tẩy rửa.
Luôn trao đổi với bác sĩ nhi khoa nếu bạn có bất kỳ câu hỏi hoặc thắc mắc nào về dây rốn của em bé. Nhờ có y học từ xa, một bức ảnh chụp vùng rốn của trẻ có thể đủ để bác sĩ chẩn đoán nhiễm trùng rốn.
Xem thêm:
- U hạt rốn: Khi nào cần đi khám bác sĩ?
- Thoát vị rốn: Nguyên nhân, triệu chứng, điều trị và các biến chứng có thể xảy ra
- Các loại rốn: Điều gì quyết định hình dạng và kích thước?
- Bạn có nên lưu trữ máu cuống rốn cho bé không?
